Η παρουσία του είναι πανταχού παρούσα. Στις σημαίες, στο όνομα, στο ρεπερτόριο, στα στόματα των ανθρώπων του Dramaten. Ο Ingmar Bergman φέτος θα έκλεινε τα 100 του χρόνια και το Βασιλικό Θέατρο της Σουηδίας με έδρα τη Στοκχόλμη το γιορτάζει!
Η τελετή έναρξης του φεστιβάλ έγινε με την παρουσία της Πριγκίπισσας Βικτώριας της Σουηδίας και της Υπουργού Πολιτισμού της χώρας, Alice Bah Kuhnke, η οποία στον εναρκτήριο λόγο της – σε μια δύσκολη πολιτικά περίοδο για τη Σουηδία καθώς οι εκλογές πλησιάζουν και το κόμμα της ακροδεξιάς φαίνεται να κερδίζει έδαφος – είπε πως « Δεν ξέρουμε τι πρόκειται να φέρει η επόμενη μέρα, το μόνο που ξέρουμε είναι ότι και σε 100 χρόνια πάλι θα μιλάμε για τον Bergman».
Η παράσταση που άνοιξε τον χορό των παραστάσεων ήταν το
Safe, του Γερμανού σκηνοθέτη Falk Richter, μια παραγωγή του Dramaten. Η χοροθεατρική αυτή παράσταση, δίχως να καταφέρει να αποτινάξει από πάνω της την μπρεχτική επιρροή, έφερε στο προσκήνιο το θέμα της μοναξιάς των μεγαλουπόλεων και της σύγχρονης εποχής. Πρόκειται για μια προβληματική που καίει την Σουηδία σήμερα, καθώς δύο στους τρεις Σουηδούς ζουν μόνοι τους.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αντικρουόμενες απόψεις συγκέντρωσε το
Phoenix, σε σκηνοθεσία Suzanne Osten, το οποίο καταπιανόταν με τη ζωή και το έργο της Ρωσίδας ποιήτριας των αρχών του περασμένου αιώνα Μαρίνα Τσβετάγιεβα, και της σχέσης της με τον σκηνοθέτη Βαχτάνγκωφ. Εξαιρετικής υποκριτικής δεινότητας οι δύο πρωταγωνίστριες, ενδιαφέρουσα εντύπωση ενός άλλου τρόπου σωματικού παιξίματος και ενσωματωσής του στο σκηνικό αποτέλεσμα.
Από το Ιράν, η παράσταση
Hearing της Amir Reza Kohestani, προσπάθησε να αφυπνίσει το δυτικό κοινό σε σχέση με τη θέση της γυναίκας στις χώρες της Ανατολής ακόμη και σήμερα. Με τη χρήση κάμερας και νέων τεχνολογιών και με μεγάλη κατά τα άλλα απλότητα μέσων και υπόκρισης, έθεσε θέματα εμπιστοσύνης, ταυτότητας και ευθύνης. Με διαφορετικό τρόπο προσπάθησε να ξυπνήσει το κοινό του η παράσταση του Maxim Gorki Theatrer, Roma Armee. Πιάνοντας το νήμα από τα τσίρκα και τους περιοδεύοντες τσιγγάνους, επί σκηνής βρέθηκαν ηθοποιοί και μουσικοί Ρομά από διάφορες χώρες, οι οποίοι παρουσίασαν ένα πληθωρικό, κιτς πλην τίμιο θέαμα. Η κεντρική σκηνή του θεάτρου τους καταχειροκρότησε.
Από το πρόγραμμα δεν θα μπορούσαν βέβαια να λείπουν και έργα του Bergman. Έτσι, παρακολουθήσαμε το
Riten (σκην. Emil Grafaman), σε μία απ' τις πέντε σκηνές του Dramaten, όπου ο ασφυκτικός τόνος του έργου συνομιλούσε πλήρως με τον ασφυκτικό κλοιό ανάμεσα σε σκηνή και θεατές. Η παραγωγή αυτή του Dramaten συνέχισε με επιτυχία την παράδοση του ψυχολογικού ρεαλισμού, που τόσο εκτιμά το σουηδικό θέατρο. Στο ανοιχτό θέατρο Parkteatern, όπου παρακολουθήσαμε το Smiles of a summer night, η παράσταση αποτελούσε μέρος ενός λαϊκού πανηγυριού θα μπορούσαμε να πούμε. Το κοινό έρχεται να παρακολουθήσει την παράσταση με καλαθάκια πικ νικ, ποτά και κουβέρτες. Η είσοδος είναι δωρεάν και η παράσταση αρκετά φολκλόρ. Τέλος, H έβδομη σφραγίδα, μετά από 4 χρόνια προετοιμασίας μετατράπηκε σε όπερα και παρουσιάστηκε σε πρώτη παγκόσμια πρεμιέρα στο Moderna Museet, υπό την καθοδήγηση του ίδιου του συνθέτη Joao MacDowell.
Τέλος, στο Unga Dramaten (θέατρο για νέους) ήρθαμε αντιμέτωποι με μια μικρή, πολύ ευχάριστη έκπληξη. Αυτήν που μας προκάλεσε το
Det Sista Barnet (σκην. Erik Holmström) , όπου μία μόνο ηθοποιός μεταχειρίστηκε με μεγάλη επιτυχία και λειτουργικότητα τα new media, τα σύμβολα της ποπ κουλτούρας, τις selfies, τα παιχνίδια και άλλα αντικείμενα της καθημερινής ζωής ενός εφήβου για να μας πει πως είναι εντάξει σ' αυτόν τον κόσμο που σε πιέζει να μεγαλώσεις απ'την στιγμή που γεννιέσαι, να διατηρείς την παιδικότητά σου.
Ασφαλώς και δεν μπορούμε να έχουμε μια συνολική εικόνα του φεστιβάλ, καθώς παρακολουθήσαμε μόνο τις μισές από τις παραστάσεις του φεστιβάλ, ωστόσο κρίνοντας από αυτές και μόνο θα λέγαμε πως παρατηρήσαμε δύο κοινούς τόπους:
α. Την ανάγκη χρήσης και εξερεύνησης των ουσιαστικών δυνατοτήτων που μπορεί να προσφέρει η τεχνολογία.
β. Την ανάγκη επανάληψης αυτούσιου μέρους του κειμένου ή και την ανάγκη να μιλήσεις έκκεντρα για ένα θέμα, προσπαθώντας ωστόσο να το εξαντλησεις. Πώς όμως αν δεν βρεις και δεν βρεθείς στον πυρήνα του;
Ένα είναι σίγουρο: όσο κι αν προσπαθούν να μας πείσουν για το αντίθετο, ο γέρος (όπως αποκαλούσαν τον Bergman τα τελευταία χρόνια), ρίχνει ακόμη τη σκιά του πάνω απ' το Dramaten.
