Εκδόσεις Carnivora, 2023, Μετάφραση: Ασπασία Καμπύλη
γράφει η Φανή Χατζή
Ένα από τα χαμηλά στην ιεραρχία μέλος κυκλώματος ναρκωτικών πρέπει να ξεπληρώσει ένα χρέος στους ανωτέρους τους. Όταν αποφασίζει να προσλάβει άλλους για να ληστέψουν ένα άλλο μέλος της παράνομης αλυσίδας χωρίς να αποκαλυφθεί η δική του ταυτότητα, τρεις άγνωστοι μεταξύ τους ήρωες θα μπλέξουν σε μια περίπλοκη περιπέτεια. Ο πρώην εγκληματίας και νυν οικογενειάρχης Ρούμπιο, ο άνεργος Παλμέρα και η σεξεργάτρια Κόρα θα συμμετάσχουν σε αυτό το εγκληματικό σχέδιο ωθούμενοι από την οικονομική ανάγκη και με κίνητρο ένα καλύτερο, πιο νόμιμο και βιοποριστικά άνετο αύριο.
Ο Ραβέλο σκιαγραφεί τη Λας Πάλμας, πρωτεύουσα των Κανάριων Νήσων, σαν ένα αμάλγαμα παραθαλάσσιας γραφικότητας και τσιμεντένιας ασχήμιας που περικλείει ασφυκτικά τους ανθρώπους του. Αν για τους τουρίστες είναι ένας επίγειος παράδεισος, για τους κατοίκους που ανήκουν στο περιθώριο είναι ένας ομιχλώδης, αποπνικτικός βάλτος. Η κοινωνία είναι χωρισμένη στα δύο, από τη μία ναρκέμπορες μεγάλης και μικρής κλίμακας με πρόσβαση σε έναν αιματοβαμμένο πλούτο και από την άλλη μεροκαματιάρηδες, απλοί άνθρωποι που πασχίζουν να αποκτήσουν ένα μερίδιο της χρυσής πίτας. Μέσα σε αυτό το κολλώδες από την υγρασία και την «κοιλιά του γαϊδάρου» περιβάλλον θα οργανωθεί και εκτελεστεί το κόλπο.
Οι χαρακτήρες που με τόση προσοχή πλάθει ο Ραβέλο είναι εντυπωτικοί. Αφιερώνει πολύ χρόνο μέχρι να χτίσει το οικογενειακό, εργασιακό και ηθικό προφίλ καθενός από αυτούς, έτσι ώστε αναπόφευκτα να προκύψει η συναισθηματική εμπλοκή των αναγνωστών. Όσο η πλοκή ξεδιπλώνεται, καθίσταται σαφές ότι αυτό που ενώνει τους ήρωες είναι κάποιο περασμένο μεγαλείο, το ότι πήραν τη ζωή τους λάθος και έχουν ανάγκη μια δεύτερη ευκαιρία ή την ψευδαίσθηση μιας δεύτερης ευκαιρίας, ακόμα κι αν το τίμημα είναι μεγάλο.
Η συνταγή του «μικρού ψαριού» είναι ίσως γνωστή, όμως εδώ είναι μαεστρικά καμωμένη. Εδώ τα ψάρια είναι διάφορων μεγεθών και αλληλοτρώγονται. Ενώ ο συγγραφέας θα μπορούσε να δημιουργήσει μια συνθήκη τραγικής ειρωνίας, στην οποία τα πιόνια ενός παιχνιδιού με μεγάλους παίκτες επί ματαίως κυνηγούν ένα καλύτερο αύριο, εδώ ούτε οι αναγνώστες έχουν ιδέα εάν αυτό θα επιτευχθεί ή εάν θα παραμείνει άπιαστο όνειρο. Οι ήρωες υιοθετούν τη «Στρατηγική του Πεκινουά», του μικρού σκυλιού που επιδεικνύει τα δόντια του στα μεγάλα σκυλιά παρά το μέγεθός του και οι αναγνώστες αδημονούν για την έκβασή της.
Όσο αδιαμφισβήτητο κι αν είναι το ταλέντο στο πλάσιμο χαρακτήρων, η συνταγή του νουάρ χρειάζεται και καρυκεύματα και το βιβλίο αυτό διαθέτει πολλά. Ο συγγραφέας πασπαλίζει την ήδη ενδιαφέρουσα υπόθεση με μπόλικο νεύρο και έναν έντονο γκανγκστερικό παλμό που συναρπάζει. Υιοθετεί συχνά κινηματογραφική σκηνοθετική ματιά, ακολουθώντας τους ήρωές του ταυτόχρονα σε πολλά επίπεδα, σαν να στήνει τη δική του «συμμορία των 11». Τα δε ψευδώνυμα και το ξεκαθάρισμα λογαριασμών θα μπορούσαν άνετα να ανήκουν στον κινηματογραφικό κόσμο του Ταραντίνο. Αλλάζει, επίσης, τις οπτικές γωνίες, έτσι ώστε να πιάνει την ιστορία από την οπτική ενός ήρωα και να την αφήνει στην οπτική ενός άλλου.
Ο άσσος στο μανίκι του Ραβέλο, ωστόσο, είναι το χιούμορ και ο διακριτικός σαρκασμός του, που στοχεύει από τη μία στη διαφθορά των θεσμών και από την άλλη στους νεοαποκτηθέντες μπουρζουάδικους τρόπους που με επίπλαστο τρόπο ασκούνται σε μια νοσούσα ηθικά κοινωνία. Ο εμπαιγμός του είναι τέτοιος που δεν είναι σαφές εάν συμπονεί τους φουκαριάρηδες ήρωές τους ή τους απαξιεί. Το σκηνικό, πάλι, σαν ένας άλλος χαρακτήρας δημιουργεί διαρκώς την αίσθηση εγκλωβισμού και υπαγορεύει το αναπόφευκτο της καταδίκης, συμβάλλοντας κι αυτό σε ένα δυναμικό αποτέλεσμα.
Δε μπορεί να μη γίνει λόγος για τη λεπτοδουλεμένη μετάφραση της Ασπασίας Καμπύλη που αναδεικνύει τον πλούτο της αρχικής γλώσσας, τις κωδικές φράσεις των κακοποιών, την αλανιάρικη αργκό και τους ιδιωματισμούς των Καναρίων. Τυπωμένο στις χαρακτηριστικές πλέον σελίδες των εκδόσεων Carnivora, το υψηλής αισθητικής αυτό έργο τιμά στο σύνολό του τον αδικοχαμένο Αλέξις Ραβέλο, που έφυγε φέτος από τη ζωή, μόλις στα πενήντα δύο του χρόνια.
