Η κόλαση είμαστε εμείς
Ποια είναι τα διαχωριστικά όρια μεταξύ πραγματικότητας και ψευδαίσθησης; Ποιος είναι ο ρόλος του έρωτα στην επανεύρεση της ατομικής ταυτότητας; Πότε ο χρόνος μπορεί να μετατραπεί σε σύμμαχο του ανθρώπου; Το επανεκδοθέν βιβλίο του Αλέξη Σταμάτη με τίτλο «Ο έβδομος ελέφαντας» από τις εκδόσεις Καστανιώτη διεισδύει εξονυχιστικά στον ψυχισμό του κεντρικού ήρωα, ο οποίος υποτάσσεται στον πειρασμό του αλκοόλ. Η καθημερινή εξάρτηση τον καθιστά ευάλωτο στις διαπροσωπικές σχέσεις. Ο συμπεριφορικός ετεροκαθορισμός τον αποκοινωνικοποιεί, τον θέτει σε απόσταση από τους άλλους, τον γεμίζει με τύψεις. Όσο περισσότερο υπόκειται στον πειρασμό, τόσο περισσότερο ανησυχεί για την αρνητική εικόνα που προβάλλει προς τα έξω.
Μια ερωτική συνάντηση πρόκειται να ανατρέψει τα δεδομένα. Είναι, ωστόσο, αρκετή για να τον ανασύρει στην επιφάνεια της αυτοσυνειδησίας του; Η γνωριμία του με τη Ζ., τα ταξίδια στην Αθήνα, την Πάρο, το Μόναχο, το Λονδίνο φανερώνουν με βίαιο τρόπο το δίλημμα, με το οποίο αναγκάζεται να έρθει αντιμέτωπος ο πρωταγωνιστής: την αναζήτηση της «απούσας αληθινής ζωής» ή την παραμονή στην υπαρξιακή τυφλότητα. Προτεραιότητα γίνεται πλέον η αναζήτηση του εσώτερου εαυτού. Η αυθυποβολή του κεντρικού ήρωα γίνεται μοχλός αναδιαμόρφωσης της προσωπικότητάς του. Ο «έβδομος ελέφαντας» δεν είναι άλλος από τον νέο Εαυτό που δεν υπομένει μοιρολατρικά το πέρασμα του χρόνου, αλλά δύναται να διατυπώνει με ενάργεια το νόημα της ζωής του. Η αυτογνωσία και η ατομική υπέρβαση διανοίγουν το πεδίο της δημιουργίας μιας ουσιαστικής σχέσης με τον Άλλον. Παρόλα αυτά, ο συγγραφέας καταδεικνύει τον βαθμό δυσκολίας για αυτή τη μετάβαση, καθώς η υπαρξιακή αλλαγή είναι απότοκο της απώλειας. Το συναισθηματικό κενό και η απομόνωση είναι, στην περίπτωση αυτή, οι καθοριστικοί παράγοντες της δημιουργίας του «έβδομου ελέφαντα».
Το βιβλίο του Αλέξη Σταμάτη αποτελείται πότε από βιογραφικά στοιχεία και πότε από στοιχεία μυθοπλασίας. Ο παντογνώστης αφηγητής αφουγκράζεται τα αδιέξοδα του ήρωά του, αλλά δεν ταυτίζεται εξ ολοκλήρου μαζί του. Κρατάει ενίοτε κριτική στάση, ανάγοντάς την σε ένα πλήθος αναδρομών από το φιλήδονο παρελθόν του πρωταγωνιστή. Το διονυσιακό προσωπείο του τελευταίου αμφισβητείται μέχρι να απορριφθεί ολοκληρωτικά. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί το σώμα, προκειμένου να καταδείξει την ασθένεια του νου όλα τα προηγούμενα χρόνια:
«Ξύπνησε και είδε μπροστά του όλους τους ανθρώπους του, όλους εκείνους που ήθελε να αποκλείσει από τη ζωή του, εκείνους που απαρνήθηκε γιατί θεώρησε πως αυτή η περιπέτεια είναι δική του υπόθεση, αποκλειστικά προσωπικό του τίμημα, που έπρεπε να πληρώσει μόνος του, επειδή ήταν αυτός που ήταν, επειδή ήταν αλλιώτικος, επειδή έπρεπε να δώσει ένα νόημα σε όλα αυτά, έπρεπε να δικαιολογήσει το γεγονός ότι υπάρχει. Και τότε κοίταξε προς τον απέναντι τοίχο που κρεμόταν, πλάγια, ένας οβάλ καθρέφτης. Εκεί, πάνω στο τζάμι, πάνω στην κρύα, επίπεδη, άγνωστη επιφάνεια, ένιωσε ένα φως να αστράφτει και μετά από πολύ καιρό είδε ξεκάθαρο ένα είδωλο. Είδε το κρεβάτι, είδε τιςπλάτες των ανθρώπων, την ντουλάπα, τα βιβλία και τέλος είδε τη λάμπα του κομοδίνου, που έριχνε ένα αμυδρό φως. Ύστερα από τόσα χρόνια, σ' αυτή την ταλαιπωρημένη, διαλυμένη, παραδομένη όψη, συγκεντρώνοντας – με τεράστια προσπάθεια, είναι η αλήθεια – όλες του τις αισθήσεις, με μια ήρεμη χαρά, απ' αυτές που νιώθει κανείς μια ή δυο φορές στη ζωή του, με την ανακούφιση που αισθάνεται όταν αντικρίζει το τέρμα μιας διαδρομής, σ' αυτή την όψη τη βασανισμένη επιτέλους αναγνώρισε τον εαυτό του, τον ίδιο του τον εαυτό, σαν ένα ον ολόκληρο.»
Το βιβλίο αποτελεί μία ώριμη και πληθωρική μαρτυρία για τις υπερφίαλες εκτροπές του ανθρώπου και καταδεικνύει την ύψιστη σημασία της αυτοκριτικής, τη διαφορά του να υπάρχεις από να είσαι και την παραδοχή ότι η κόλαση δεν είναι αποκλειστικά οι άλλοι, αλλά ενίοτε και ο ίδιος μας ο εαυτός.
Ο Αλέξης Σταμάτης γεννήθηκε το 1960 στην Αθήνα. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και έκανε μεταπτυχιακά αρχιτεκτονικής και κινηματογράφου στο Λονδίνο. Από το 1992 έως το 2004 κυκλοφόρησαν έξι ποιητικές του συλλογές. Έχει γράψει το θεατρικό έργο «Δακρυγόνα», το οποίο παρουσιάστηκε το 2010 στο «Θέατρο της οδού Κεφαλληνίας». Το 2009 κυκλοφόρησε το πρώτο του παιδικό μυθιστόρημα, «Ο Άλκης και ο λαβύρινθος», που του απέφερε το Πρώτο Βραβείο του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου.
Το 1998 κυκλοφόρησε το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο «Ο έβδομος ελέφαντας» από τις εκδόσεις Κέδρος. Έκτοτε ακολούθησαν τα «Μπαρ Φλωμπέρ», «Σαν τον κλέφτη μες στη νύχτα», «Οδός Θησέως», «Ζωή», «Μητέρα Στάχτη», «Αμερικάνικη φούγκα», «Βίλα Κομπρέ», «Σκότωσε ό,τι αγαπάς», «Κυριακή», «Μπορείς να κλάψεις μες στο νερό;», «Χαμαιλέοντες», «Μελίσσια» και «Το βιβλίο της βροχής».
Συγγραφέας: Αλέξης Σταμάτης
Τίτλος: Ο έβδομος ελέφαντας
Εκδόσεις: Καστανιώτης (2016)
