Βασίλης Θεμελής, Κύριος Ρύκιος, Νίκος Καρράς & Νίκος Κατανάκης
Στη Θεσσαλονίκη του 1986, εκεί όπου το ραδιόφωνο δεν ήταν ακόμα βιομηχανία αλλά υπόθεση καρδιάς και μεράκι, γεννήθηκε κάτι απρόβλεπτο, ειλικρινές και εντελώς πειρατικό. Μια παρέα νέων, χωρίς επαγγελματική ιδιότητα, αλλά με αστείρευτη αγάπη για τη μουσική και το ρίσκο, έστησε τον Μουσικό Δίαυλο, έναν ραδιοφωνικό σταθμό που δεν λογοδοτούσε σε playlist, χορηγούς ή νόρμες. Μόνο στο πάθος.
Η πρώτη εκπομπή βγήκε στον αέρα την 1η Σεπτεμβρίου του ’86, και μέχρι το καλοκαίρι του ’88, ο Δίαυλος κατάφερε να γίνει κάτι παραπάνω από ραδιόφωνο: έγινε μια μικροκοινωνία. Ξεκίνησε από ένα χαμόσπιτο στην Άνω Πόλη, στην οδό Δωδώνης, και συνέχισε να εκπέμπει μετακομίζοντας από γειτονιά σε γειτονιά — Σαράντα Εκκλησιές, Διοικητήριο, ώσπου κατέληξε στη Φιλίππου. Οι μετακινήσεις δεν ήταν θέμα ανανέωσης, αλλά επιβίωσης. Όπως θυμούνται οι ίδιοι, «αλλάζαμε σπίτια σχεδόν κάθε μήνα γιατί συνέχεια κάποιος μας κάρφωνε». Ο φόβος της σύλληψης ήταν μόνιμος, αλλά δεν έσβηνε τη φλόγα. Στην πραγματικότητα, της έδινε μεγαλύτερη ένταση.
Ο Δίαυλος δεν είχε “μορφή”. Είχε χαρακτήρα. Με 18 παραγωγούς, που έφερναν μαζί τους τους δικούς τους δίσκους, τον δικό τους εξοπλισμό και τις δικές τους ανησυχίες, δημιουργήθηκε ένα πρόγραμμα που χωρούσε σχεδόν τα πάντα: από Hard Rock και Heavy Metal μέχρι Soul, κινηματογραφικές αναλύσεις, τεχνολογικές ζώνες και δημοσιογραφικό σχολιασμό. Δεν υπήρχε τίποτα στημένο, τίποτα προβλέψιμο. Ήταν όλα ζωντανά, ρευστά, αυθόρμητα.
Μέσα σε αυτό το τοπίο γεννήθηκαν φιλίες, δημιουργήθηκαν θρύλοι και ερωτεύτηκαν φωνές. Οι παραγωγοί του Δίαυλου μιλούν ακόμη για τα γράμματα που λάμβαναν από ακροάτριες που δεν τους είχαν δει ποτέ, για τα τηλεφωνήματα με ανθρώπους που πάλευαν με τη μοναξιά, για τις εκπομπές που έγιναν φάρος σε δύσκολες νύχτες. Ο κόσμος τότε άκουγε. Το ραδιόφωνο δεν ήταν background. Ήταν εμπειρία.
Κι έπειτα, ήρθε η 19η Οκτωβρίου του 1987. Μια μέρα που θα άλλαζε την ιστορία του ελεύθερου ραδιοφώνου. Εκείνο το απόγευμα, παραγωγοί από έναν άλλο γνωστό σταθμό της πόλης είχαν συλληφθεί. Ο Μουσικός Δίαυλος, αντί να μείνει στην άκρη, πήρε την απόφαση να συντονιστεί στη συχνότητά τους και να τους δώσει φωνή. Το ρίσκο ήταν τεράστιο. «Ήμασταν σίγουροι πως ήμασταν οι επόμενοι», θα πει αργότερα ο Νίκος Κατανάκης. Κι όμως, η πράξη έγινε. Βγήκε στον αέρα κάλεσμα για κινητοποίηση και χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους. Ήταν η πρώτη φορά που φάνηκε τόσο καθαρά πως το ραδιόφωνο δεν είναι απλώς ψυχαγωγία – είναι πολιτική πράξη. Ένα μικρόφωνο μπορεί να φέρει τον κόσμο έξω από ένα αστυνομικό τμήμα. Και το έκανε.
Η περίοδος που ακολούθησε ήταν μεταβατική. Η κρατική ανοχή άρχισε να διαφαίνεται, τα πρώτα δημοτικά και ιδιωτικά ραδιόφωνα έκαναν την εμφάνισή τους και οι πειρατές σκόρπισαν στους νέους, “νόμιμους” σταθμούς της πόλης, φέρνοντας μαζί τους τις εμπειρίες, το ήθος και την αισθητική του Δίαυλου.
Το σήμα του έσβησε το καλοκαίρι του 1988, όμως δεν έφυγε ποτέ στ’ αλήθεια. Μια αναβίωση το 1989, μια επετειακή βραδιά στον Μύλο το 2005, και αμέτρητες αναμνήσεις από ανθρώπους που πέρασαν από τα μικρόφωνα ή απλώς άκουγαν βραδινές εκπομπές και ένιωθαν λιγότερο μόνοι.
Ο Μουσικός Δίαυλος ήταν μια πράξη ελευθερίας. Ένα παράνομο όνειρο που απέδειξε ότι όταν η μουσική συντονίζεται με το θάρρος, ο ήχος φτάνει μακριά. Ακόμη και σήμερα, ακούγεται – αν όχι στα FM, σίγουρα στις καρδιές εκείνων που το έζησαν.
