Η σκηνοθέτης Χριστίνα
Χατζηβασιλείου μας συστήνει τη θεατρική
παράσταση ’’Debrayage’’
και θεωρεί ότι είναι η καταλληλότερη
στιγμή για να ανέβει ένα τέτοιο κείμενο
στη χώρα μας.
Debrayage.
Αυτοκινητιστικός όρος αποσυμπίεσης.
Αποσυμπίεση συναισθημάτων; Πώς συνδέεται
με το κείμενο;
Στη γαλλική
γλώσσα ο όρος debrayage
χρησιμοποιείται κυρίως για τις εργασιακές
σχέσεις δηλώνοντας την στάση εργασίας,
δηλαδή την εφήμερη «αποσύμπλεξη» από
μια ροή καθημερινότητας ως μορφή
διαμαρτυρίας. Η αποσύμπλεξη αυτή, η
αποσυμπίεση, όπως σωστά αναφέρετε,
διατρέχει την ραχοκοκαλιά αυτού του
σπονδυλωτού κειμένου που διαθλά μέσα
από καυστικό χιούμορ, ακριβώς διαφορετικές
μορφές αποσύμπλεξης του εαυτού μας
έναντι των άλλων στοχεύοντας στην
καταγραφή των οριακών στιγμών που οι
σύγχρονες κοινωνικές συνθήκες του
άκρατου καπιταλισμού μας επιβάλλουν
με αποτέλεσμα την σταδιακή μεθοδευμένη
απώλεια εκείνης της πρώτης ύλης που μας
χρήζει ανθρώπους.
Το έργο του
Ρεμί Ντε Βος , ανεβαίνει πρώτη φορά στην
Ελλάδα. Είναι η κατάλληλη κοινωνικοπολιτική
στιγμή για να το κοινό να το δεχτεί;
Αν δεν παιχτεί
τώρα το κείμενο αυτό πραγματικά δεν
ξέρω πότε θα πρέπει να παιχτεί. Θεωρώ
εξαιρετική την επιλογή του κ. Βούρου να
εντάξει το έργο αυτό στην παρούσα
κοινωνικοπολιτική στιγμή που όλοι μας
βιώνουμε, εγκαινιάζοντας με την επιλογή
του όχι μόνο για το Debrayage
αλλά και με το λοιπό ρεπερτόριο (όπως
για παράδειγμα τον Αρτούρο Ουί, το
Κύμα ή ακόμα και Το Ραφτάδικο),
την παρουσία ενός Κρατικού Θεάτρου που
αφουγκράζεται στην κυριολεξία το
κοινωνικό παρόν, χωρίς να καταφεύγει
σε λαοπρόβλητους παράδρομους. Αν βρεθεί
έστω και ένας θεατής που να θεωρήσει
πως είναι απλά και μόνο τέτοιος, και όχι
ενεργό μέλος μιας ανάλγητης κοινωνίας
που τον έχει φέρει σε αυτές τις καταστάσεις
που θα βιώσει μαζί μας, τότε μάλλον ζει
σε μια ουτοπία.
Σκηνικό,
εργασιακές τουαλέτες. Χώρος διαλλείματος,
ανάσας, χαλαρότητας. Οι άνθρωποι εκεί
συζητούν προσωπικά προβλήματα και
μύχιες σκέψεις. Τα πάντα μένουν εκεί;
Δεν είναι ακριβώς
έτσι. Αν παρακολουθήσει κανείς την
παράσταση αντιλαμβάνεται αυτό που με
τους συνεργάτες μου και ιδιαίτερα την
σκηνογράφο και ενδυματολόγο της
παράστασης Όλγα Χατζηιακώβου επιδιώξαμε
και ελπίζω να πετύχαμε, ότι δηλαδή ακόμα
και ένας τέτοιος χώρος παρότι υποκρύπτει
την ιδιωτικότητα, στο σύγχρονο εργασιακό
μεσαίωνα ουδέν κρυπτόν του εργοδότη:
τα πάντα βρίσκονται υπό διαρκή
παρακολούθηση-εξού και όλο το σκηνικό
είναι ‘χτισμένο’ από ανακλαστικές
επιφάνειες, αναπάντεχες προβολές και
‘κρυφές’, ’κούφιες’ γωνίες όπου οι
ίδιοι οι θεατές καλούνται να παίξουν
τον ρόλο του ‘λαθραίου’, απρόσκλητου
μάρτυρα. Η επιλογή του σκηνικού χώρου
όμως για να είμαι ειλικρινής ήταν επίμονη
στο μυαλό μου εξαρχής: υπάρχει μία από
τις ιστορίες που διαδραματίζεται μια
απόλυση λόγω επίσκεψης στις τουαλέτες
των ανώτερων στελεχών και όχι των απλών
υπαλλήλων. Τα υπόλοιπα επί σκηνής!
Ο συγγραφέας
θα παρακολουθήσει τη παράσταση σύντομα.
Νιώθετε ότι αποδώσατε όπως θα ήθελε
σκηνοθετικά το κείμενο;
Αν το απέδωσα
όπως θα ήθελε μάλλον θα έπρεπε ή να μη
το παραχωρεί σε σκηνοθέτες ή εγώ να το
ξαναέγραφα! Αστειεύομαι. Οι ιδιότητες
του συγγραφέα και του σκηνοθέτη είναι
δύο εντελώς ξέχωρες φάσεις μιας
παράστασης. Ο Ντε Βος είναι ευτυχώς ένας
άνθρωπος της δουλειάς μας, πρώην ηθοποιός
αλλά και σκηνοθέτης ο ίδιος, και έτσι
είμαι σίγουρη πως διαθέτει την ανάλογη
ευελιξία.
Εξάλλου, ακόμα
και από την πλευρά του συγγραφέα, μέσα
από την μικρή εμπειρία του Τσικλιντάν
που συνέγραψα με την μητέρα μου Στέλλα
Βογιατζόγλου, η σκηνοθεσία είναι μία
και μόνο ανάγνωση από τις πολλές που
ένα κείμενο στοχεύει να δώσει. Η αλήθεια
είναι πως ανυπομονώ να δει την παράσταση
ο Ντε Βος και εγώ και όλος ο θίασος και
οι συνεργάτες. Θα είναι η δεύτερη φορά
που θα περάσω αυτήν την δημιουργική
αγωνία: ευτυχώς με την Καρόλ Φρεσέτ που
είχε έρθει για το Κρυφό Δωμάτιο που
είχα σκηνοθετήσει στην Πειραματική
Σκηνή της Τέχνης, όλα είχαν πάει κατ’
ευχήν! Και με τον Ντε Βος όμως έχουμε να
πούμε τόσα πολλά! Ο Ντε Βος είναι ένας
άνθρωπος της ζωής με πολύ χιούμορ,
πολυταξιδεμένος που αγαπάει πολύ την
Ελλάδα και ειδικά την Θεσσαλονίκη. Το
κείμενο που μας έστειλε για την παράσταση
είναι τόσο ζεστό και εμψυχωτικό σε σχέση
με όσα περνάμε.
Το κείμενο
είναι κοινωνικοπολιτικό; Τι ευελπιστεί
να αφήσει στους θεατές;
Για το προφανές
του κειμένου δεν θα σας πω, καθώς έχει
«συγχωνευτεί», πια, μέσα μου με την
παράσταση. Αυτό που μπορώ να σας μεταφέρω,
όμως, με βεβαιότητα γιατί το ζω ανάμεσα
στους θεατές είναι η αίσθηση του σοκ
που βιώνουν παρακολουθώντας την παράσταση
που φέρει- ας μου επιτραπεί- μια αναπάντεχη
σκληρότητα και μια ισχυρή δόση σουρεαλισμού
που φέρνει γέλιο , υπενθυμίζοντας τους
πως η αφύπνιση όλων μας έναντι στο νέο
παγκόσμιο εργασιακό μεσαίωνα και στην
υποθάλπουσα διάτρηση της δημοκρατίας,
είναι αναγκαία. Γιατί όπως λέει και ένας
από τους πολύ αγαπημένους μου χαρακτήρες
στην παράσταση: «Αυτά τα πράγματα (δηλ.
όλες οι ιστορίες καθημερινής σφαγής
που έρχονται στ’ αυτιά μας με τον έναν
ή τον άλλον τρόπο…) μπορούν να συμβούν
και στους καλύτερους από εμάς».
Info
Ντεμπραγιάζ του Ρεμί
Ντε Βος
Μετάφραση: Έρση
Βασιλικιώτη
Σκηνοθεσία – Σκηνική
προσαρμογή: Χριστίνα Χατζηβασιλείου
Ηθοποιοί: N. Μαραγκόπουλος,
T. Παπαδόπουλος, Σ. Πατιερίδης, Μ. Σαμαράς,
Ε. Σαρμή, Χ. Τουμανίδου, Κ. Χατζησάββας
Το έργο προβάλλεται
από Τετάρτη ως Κυριακή στην Εταιρεία
Μακεδονικών Σπουδών – Νέο Υπερώο
