Η πρώτη ποιητική συλλογή της Μαλβίνας Ιωσηφίδου φέρει τον τίτλο Πέτρες ανθισμένες και κυκλοφορείται από τις εκδόσεις Κοράλλι.
Με τη χρήση ενός οξύμωρου σχήματος «πέτρα» και «άνθος» στον τίτλο, που υποδηλώνει ότι ακόμα και κάτω από δυσμενείς συνθήκες είναι εφικτή η ομορφιά και η ευημερία, η συγγραφέας περιλαμβάνει σαράντα ποιήματα, τα οποία χωρίζονται σε επτά ενότητες. Ζωτικό χώρο καταλαμβάνουν τα ποιήματα γραφής:
Σου γράφω
Και να με συμπαθάς
που ξεχειλώνω λίγο τις
λέξεις
έτσι, για να χωρούν
τα συναισθήματα.
Σου γράφω
για να μη ξεχάσω
να ομιλώ.
Σου γράφω
για δεν όρισες συνάντηση
να σου τα ειπώ
Σου γράφω
Για να μη ξεχαστείς
και συ μόνος
μέσα στην ύλη.
Σου γράφω
κι η γραφή μου
πυξίδα,
να μη χαθείς
σε μακρινά μονοπάτια.
Σου γράφω
για να γράφω,
γιατί αν σταματήσω
να γράφω,
θα πει πως πέθανα.
(Επιστολή)
Η αίσθηση της απώλειας και η νοσταλγία του παρελθόντος δημιουργεί δυσφορία στο συγγραφικό υποκείμενο και ως αντιστάθμισμα στη μελαγχολία αξιοποιείται η φύση. Κυρίαρχο φόντο αποτελεί η θάλασσα, καθώς το θαλασσινό στοιχείο συμβολίζει την απόπειρα δραπέτευσης από την καθημερινή πραγματικότητα, διανοίγει ονειρικούς δρόμους και φανερώνει την ομορφιά της απλότητας της ζωής. Στο πλαίσιο αυτό της φύσης η συγγραφέας απολαμβάνει την ηρεμία και την παρηγοριά που της προσφέρει ένα φρούτο, λίγα λουλούδια ή ένα δέντρο:
Ναι του κήπου μου
η φλαμουριά ολάνθιστη!
Που κάθε τόσο αναπνέει,
στην εκπνοή το χνώτο της,
αρώματα σκορπά
στη γειτονιά στην κάμαρη,
στο προσκεφάλι!
Να ήταν οι βροχές οι φετεινές
το μικροκλίμα της αυλής μου
που θέριεψε και φύλλωσε!
και στο ψιθύρισμα του ανέμου
τα φύλλα της σου γνέφουν
σου γυρνούν την πλάτη
Εναλλαγή συναισθημάτων
Κι είναι σα να αναβοσβήνουν
φωτάκια, μικρές προκλήσεις
Σα να σού κλείνουν το μάτι
Σα να σού δίνουν υποσχέσεις…
Ματσάκια έκανα με τους ναθούς!
Αφέψημα,
για χειμωνιάτικους καιρούς,
που θά 'ρθουν.
Τα αρώματα δεν διαρκούν,
για πάντα
Κι εσύ μου τα έδωσες όλα!
Καλή μου
Φλ-amour-γειά!
(Φλαμουριά)
Ποια ήταν η αφορμή της συγγραφής αυτής της ποιητικής συλλογής;
Κάποιες φορές στη ζωή συμβαίνουν ανατροπές. Σπούδασα χημεία στο ΕΚΠΑ και μεταπτυχιακή εκπαίδευση στο Παρίσι. Ήμουνα τυχερή στην επαγγελματική πορεία μου, διότι κατάφερα να δημιουργήσω με τον σύζυγό μου μια εταιρεία ΑΕ με εφαρμογές της επιστήμης μου. Πολλή δουλειά, πολύς κόπος, αγωνία, άγχος αλλά και ανταμοιβή. Αυτό ήταν ευτυχία! Τότε δεν το ήξερα. Κάπου κάπου αποφορτιζόμουνα γράφοντας στίχους. Ώσπου ήρθε η ανατροπή με προσωπείο «ασθένειας» του συντρόφου μου και στη συνέχεια η απώλεια. Άφησα στους δύο μου γιους την επιχείρηση και αποσύρθηκα, πράγμα που δεν θα το φανταζόμουνα πριν. Η γραφή μου άρεσε από μικρό παιδί. Άρχισα με παιδικό παραμύθι και στη συνέχεια παρακολούθησα τμήμα «δημιουργικής γραφής». Συγχρόνως πειραματιζόμουνα με τον στίχο. Το ποίημα με λύτρωνε περισσότερο από το πεζό. Έχω ιδιαίτερη επαφή με ένα νησί όπου περνάω τα καλοκαίρια. Λατρεύω τη φύση είτε αυτή με σκανδαλίζει άλλοτε με τη θάλασσα ή με ένα βουνό ή με ένα λουλούδι ή με μια πέτρα. Μια πέτρα έχει πολλά πρόσωπα, σαν επιφάνεια, σαν μορφή, σαν χρώμα, σαν υφή, σαν υλικό. Τις συνέλεγα, τις ζωγράφιζα και τις χάριζα! Ζωγράφιζα πάνω στις πέτρες λουλούδια με χρώματα φωτεινά. Και τις άνθιζα! Πέτρες ανθισμένες, λοιπόν, ο τίτλος.
Γιατί επιλέξατε να ασχοληθείτε με την ποίηση;
Η ποίηση λυτρώνει! Η ποίηση μεθάει. Με βοήθησε να αποφύγω μια κατάθλιψη. Μου γέμισε τον χρόνο. Με έκανε να θυμηθώ λέξεις και να προσδώσω σ´ αυτές μεγαλύτερη αξία από τον κοινό λόγο. Η ποίηση είναι στολίδι του λόγου και της γλώσσας. Όλο αυτό το συνταίριασμα των λέξεων και των εννοιών με κάνανε καλύτερο άνθρωπο. Λάβδανο σε πληγή.
Τι σημαίνει για σας η γραφή;
Γραφή για μένα είναι: Να συστοιχίσω γράμματα να φτιάξω λέξεις. Να συστοιχίσω λέξεις και να φτιάξω φράσεις. Να συστοιχίσω φράσεις και να φτιάξω νοήματα. Και με τα νοήματα αυτά να περιγράψω καταστάσεις, συναισθήματα, προβληματισμούς και μετά να μπορώ να χαρώ αυτό που έγραψα και να το μοιραστώ.
Αξιοποιείτε τόσο την ομοιοκαταληξία και τον ρυθμό , όσο και τον ελεύθερο στίχο. Πείτε μας λίγα λόγια για τους συγγραφικούς σας πειραματισμούς.
Δεν επιδιώκω την ομοιοκαταληξία. Αν είναι να προκύψει, ας προκύψει. Την καλωσορίζω, γιατί κουβαλάει μιαν έκπληξη! Όχι όμως όλο ομοιοκαταληξίες. Ξεπερασμένο. Δεν συμπαθώ τον δεκαπεντασύλλαβο. Τον ρυθμό τον θέλω και τον επιδιώκω. Και ο ελεύθερος στίχος έχει αρμονία, αρκεί να επιλέξεις τη σωστή έκφραση. Ξέρετε, και στον πεζό λόγο μου λένε ότι έχω ρυθμό. Δεν θέλω να γράφω για το ίδιο θέμα σε όλα τα ποιήματα και να το ντύνω με άλλες λέξεις. Δεν θέλω να μιμούμαι άλλους ποιητές , ωστόσο υπάρχουν πάντα επιρροές συνειδητά ή ασυνείδητα από την ενασχόλησή μου με την ποίηση και τα διαβάσματά μου. Στο ποίημα μου αρέσει το ξάφνιασμα των τελευταίων στίχων.
Πολλά ποιήματά σας έχουν ως βασικό φόντο τη θάλασσα. Τι συμβολίζει για σας το θαλασσινό στοιχείο;
Η θάλασσα είναι διαρκώς μια εναλλαγή. Έχει κίνηση, χρώμα, εκπλήξεις, ορίζοντα. Χαίρομαι το κύμα σαν φιλί αλλά νιώθω δέος μπροστά σε μια φουρτουνιασμένη θάλασσα! Χαζεύω και περιεργάζομαι τα διάφορα αντικείμενα που ξεβράζει η θάλασσα μετά από την τρικυμία. Λυπάμαι τις χώρες που δεν έχουν θάλασσα. Εμείς είμαστε ζυμωμένοι με την αλμύρα. Μέσα σε ένα θαλασσινό ταξίδι κρύβεται ένα ποίημα.
Μιλάτε για την απώλεια, την απουσία και τη μνήμη.
Η απώλεια είναι ολέθρια. Δεν υπάρχει επιστροφή. Τη βίωσα και δεν την ξεπέρασα αλλά τη διαχειρίζομαι μέσω των ποιημάτων. Η απώλεια εμπεριέχει και την απουσία. Μόνη της η απουσία μου αρέσει ποιητικά, γιατί σε ποτίζει με τη μέθη της προσμονής, του ερχομού, της νοσταλγίας. Η ποίηση λειτουργεί σαν μνήμη διότι καθηλώνει τον χρόνο, τον ακινητοποιεί και δίνει την ψευδαίσθηση μιας «οιονεί» παρουσίας! Γι' αυτό λειτουργεί σαν ίαμα!
Ποια είναι η σχέση σας με την Ιορδανία, στην οποία αφιερώνετε την τελευταία και ομώνυμη ενότητα της συλλογής σας;
Ήταν ένα ταξίδι στη χώρα αυτή. Έχω κάνει αρκετά ταξίδια σε διάφορες χώρες, αδιάφορες, πιεστικές. Υπερβολικές, έντονες… Σε αυτή τη χώρα χώρεσα. Χώρεσε η ερημιά μου στην ερημιά της. Μια ξεχασμένη πολιτεία η Μεγάλη Πέτρα. Μια έρημος της κοιλάδας του φεγγαριού μέσα σε μια Χώρα έρημο. Μια θάλασσα που βάφεται Ερυθρά με μια θυσία. Μια θάλασσα νεκρά που εξαγνίζει. Ίσως ήταν και η κατάλληλη στιγμή της μετάβασης στη χώρα αυτή για μια άλλη προσωπική αντιμετώπιση των πραγμάτων. Συνέπεσε ο χώρος με τον χρόνο. Εποχή ανάδυσης!
Ποιες είναι οι βασικές σας λογοτεχνικές επιρροές;
Δεν μπορώ να πω η Πολυδούρη, διότι, ενώ μου αρέσει ο στίχος της, λίγο με ακουμπά. Είμαι πιο αισιόδοξη. Μου αρέσουν οι ποιητές που γεύονται τη ζωή σε όλες τις εκφάνσεις και τους προβληματισμούς: Σεφέρης Ρίτσος, Ελύτης, Λειβαδίτης. Μου αρέσει η Σαπφώ όταν αναφέρεται στη φύση (νατουραλιστικά). Από τους σύγχρονους θα ανέφερα τους Γκανά, Κοντό, Δημουλά, Μαρκόπουλο.
Τι διαβάζετε αυτή την περίοδο;
Για τις διακοπές μου έχω πάρει:
Πεζά: Ο Στόουνερ (John Williams), Το βαλς των δέντρων και του ουρανού (Jean Michel Guenassia)
Ποιήματα: απόστιχα σιωπής (Χάρης Ιωσήφ), Ώρες πληθυντικής αϋπνίας (Αντώνης Τσόκος)
Η Μαλβίνα Ιωσηφίδου γεννήθηκε στην Καρδίτσα όπου τελείωσε και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Σπούδασε χημεία στο ΕΚΠΑ και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Paris VI. Εργάστηκε ως διευθύντρια ποιοτικού ελέγχου σε μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες. Στη συνέχεια, δημιούργησε και ανέπτυξε με τον σύζυγό της την εταιρεία ΜΑΛΒΑ ΑΕ, με αντικείμενο τον εργαστηριακό εξοπλισμό. Της άρεσε πάντα το γράψιμο. Παρακολούθησε επιτυχώς τα τμήματα εκπαίδευσης ενηλίκων, παιδικό παραμύθι και δημιουργική γραφή. Έχει εκδώσει την ποιητική συλλογή Πέτρες ανθισμένες (εκδόσεις Κοράλλι, 2017). Ζει στην Αθήνα και είναι συνταξιούχος.
