Η ιστορία της οργάνωσης του «Λευκού Ρόδου» και της Σόφι Σολ είναι λίγο-πολύ γνωστή, μετά την διεθνή επιτυχία που γνώρισε η ταινία του Γερμανού Μαρκ Ρόδεμουντ Οι Τελευταίες Μέρες της Σόφι Σολ (Sophie Scholl: Die Letzen Tage / The Last Days, 2005). Από το καλοκαίρι του 1942, στο Μόναχο της ναζιστικής Γερμανίας, μια ομάδα φοιτητών με το όνομα «Λευκό Ρόδο» αρχίζουν να κυκλοφορούν προκηρύξεις για τα εν εξελίξει εγκλήματα των Ναζί: τον στρατοκρατικό ολοκληρωτικό όλεθρο, την εξόντωση των Εβραίων, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης,– όλα εκείνα για τα οποία οι συμπολίτες τους μετά από κάποια χρόνια θα ισχυρίζονταν πως «δεν γνώριζαν» και «δεν είχαν την παραμικρή ιδέα».
Δεν θα σωπάσουμε ποτέ – θα είμαστε η συνείδησή σας – ποτέ δεν θα κάνουμε ειρήνη μαζί σας, επέμεναν στα κείμενά τους τα μέλη του «Λευκού Ρόδου». Τους πρώτους μήνες του 1943 η οργάνωση εξαρθρώθηκε, τα μέλη της συνελήφθησαν, καταδικάστηκαν σε θάνατο από το ναζιστικό δικαστήριο και εκτελέστηκαν δια αποκεφαλισμού. Ανάμεσα στους πρώτους εκτελεσμένους και η ψυχή της οργάνωσης, η 22χρονη Σόφι Σολ, φοιτήτρια βιολογίας και φιλοσοφίας: το όνομά της έγινε συνώνυμο με τη μη βίαιη αλλά ανυποχώρητη αντίσταση στη μεγαλύτερη δομημένη κτηνωδία της Ιστορίας.
Στο Λυκόφως («Διάπυρον», Θεσσαλονίκη 2011), το πρώτο θεατρικό έργο της Μαρίας Φυντανή που χωρίζεται σε δύο πράξεις και δέκα σκηνές, αναπλάθονται με φανταστικό τρόπο -αλλά με απόλυτη προσήλωση στα πραγματικά γεγονότα- οι τελευταίες ώρες των μελών του «Λευκού Ρόδου». Θέλοντας να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στους ανθρώπους, θέλοντας να κάνει θύτες και θύματα να ζυγώσουν ο ένας τον άλλον –όπως ακριβώς κι η ίδια η Σόφι Σολ πίστευε πως έπρεπε να γίνει- η Μαρία Φυντανή περιγράφει ανθρώπους που είναι αληθινά ζωντανοί και έχουν την δύναμη να ορθώσουν μία αντιπρόταση ενάντια στον ολοκληρωτισμό. Δίχως βία, πέρα και πάνω από ιδεολογικούς διαχωρισμούς, επαναστατικά ή άλλου είδους οράματα και κοινωνικούς αποκλεισμούς. Και να σκεφτεί κανείς πως το Λυκόφως μας μιλάει για μια παρέα από νεαρά παιδιά, εικοσάχρονους φοιτητές που τόλμησαν να κάνουν πράξη αυτό που μια ολόκληρη κοινωνία στο σύνολό της, ένας λαός, δείλιασε ίσως ακόμη και να σκεφτεί. Άλλοι πάλι σήμερα, κάπου αλλού, υποστηρίζουν πως μοναδική υποχρέωση της σπουδάζουσας νεολαίας δεν είναι παρά η παρακολούθηση των μαθημάτων της και τίποτα περισσότερο…
Η μνήμη είναι η γνώση… Η μνήμη αξίζει, φτάνει ίσαμε την απώλειά της… είναι αυταπάτη (Λυκόφως, Α’ Πράξη, Σκηνή 5η)
Τέλος, στις πρώτες κιόλας ημέρες του Δεκεμβρίου θα κυκλοφορήσουν από τις εκδόσεις Διάπυρον και οι «Προκηρύξεις του Λευκού Ρόδου» σε μετάφραση Μαρίας Φυντανή και με επίμετρο Γιάννη Ευαγγέλου. Αξίζει να διαβάσετε και τα δύο.