Όσο η τεχνολογία εξελίσσεται, τόσο οι άνθρωποι στρέφονται προς τον εαυτό τους και απομακρύνονται ο ένας από τον άλλον; Είναι η μοναξιά επιλογή ή μονόδρομος; Πόσα είδη μοναξιάς υπάρχουν; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που μας γεννούνται περί μοναξιάς και ο Αντώνης Κοντάκης μέσα από τις δέκα ιστορίες που περιλαμβάνονται στο πρώτο του βιβλίο, καλείται να τα απαντήσει.
Με αφορμή την κυκλοφορία της συλλογής διηγημάτων Περί μοναξιάς, λοιπόν, μιλάει στον Εξώστη σχετικά με το ζήτημα που είναι σημείο των καιρών μας: τη μοναξιά …
Με ποια λόγια θα συστήνατε το βιβλίο σας σε κάποιον που δεν γνωρίζει τίποτα για σας;
Θα ξεκινούσα λέγοντας πως το βιβλίο διαπραγματεύεται ένα από τα πιο πολύπλοκα και πολλές φορές οδυνηρά συναισθήματα που μπορεί να νιώσει ο άνθρωπος, αυτό της μοναξιάς. Μέσα στις σελίδες του, κάποιος θα αναγνωρίσει χαρακτήρες οι οποίοι βρίσκονται παντού γύρω μας, κρυμμένοι συνειδητά, ή εγκαταλειμμένοι από μια κοινωνία που έχει μάθει να σκέφτεται κυρίως ατομικά. Στο τελευταίο διήγημα θα αναγνωρίσει ορόσημα μοναξιάς στη διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου. Ο στόχος του βιβλίου, είναι να κατανοήσουμε τη ρευστότητα της καθημερινότητάς μας, να εκτιμήσουμε τον μικρόκοσμό μας και να απλώσουμε ένα χέρι συμπαράστασης σε ανθρώπους που πιθανά στάθηκαν λιγότεροι τυχεροί από εμάς.
Το βιβλίο σας αποτελείται από 10 ιστορίες με επίκεντρο τη μοναξιά. Πώς εμπνευστήκατε αυτό το θέμα; Είναι οι ιστορίες σας βγαλμένες από πραγματικά γεγονότα;
Το επάγγελμα του φυσικοθεραπευτή με οδήγησε να γνωρίσω μορφές μοναξιάς που ποτέ δε φανταζόμουν ότι υπήρχαν. Η γενικότερη επαφή μου με τους ανθρώπους και η παρατήρηση της κοινωνίας, μου ανέδειξαν την ένταση αυτού του συναισθήματος. Τα πρώτα επομένως διηγήματα γράφηκαν ως φόρο τιμής σε αυτούς τους τραγικούς ήρωες της καθημερινότητάς μας. Προσπάθησα, μέσα στη μυθοπλασία της κάθε ιστορίας, να προσθέσω κομμάτια από της ζωή τους. Ήταν αυτός ένας τρόπος να διατηρήσω το μεγαλείο τους ανέπαφο και αλησμόνητο. Ο συμπαθητικός καμπούρης, η μητέρα που δεν έπαψε ποτέ να αγωνίζεται, η ατίθαση γυναίκα στο ίδρυμα, η νικήτρια Στέλλα, είναι χαρακτήρες που βρέθηκαν στη ζωή μου και άφησαν το σημάδι τους ανεξίτηλο πάνω μου.
Η μοναξιά νομίζω είναι ένα συναίσθημα ολοένα και πιο σύνηθες στις μέρες μας. Που πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό;
Δε γνωρίζω αν η συχνότητα της μοναξιάς έχει σε πραγματικούς αριθμούς αυξηθεί. Θεωρώ πως κυρίως η μορφή της συντροφικότητας έχει μεταβληθεί. Υπάρχει μια χρονική πίεση και καταπίεση, η οποία επιβάλλει επιφανειακούς κυρίως δεσμούς. Οι άνθρωποι δείχνουμε μικρότερη εμπιστοσύνη ο ένας στον άλλο. Υπάρχει ένας ανούσιος πολλές φορές ανταγωνισμός που δε συνάδει με την πεπερασμένη πορεία μας σε αυτόν τον κόσμο. Αυτή η ανασφάλεια, καταστρέφει τα αληθινά συναισθήματα και η πλειοψηφία των ανθρώπων ποντάρει σε σχέσεις κυρίως εικονικές, οι οποίες μπορούν εύκολα να ξεκινήσουν και εξίσου εύκολα να τερματιστούν. Όσο ο άνθρωπος δεν επενδύει συνειδητά και αληθινά στις σχέσεις του, ουσιαστικά θα απομακρύνεται όλο και περισσότερο, από τον ίδιο του τον εαυτό του.
Ποια από τις 10 ιστορίες του βιβλίου σας ξεχωρίζετε και για ποιο λόγο;
Πολλές φορές έχω κάνει αυτό το ερώτημα στον εαυτό μου, αλλά νομίζω πως ποτέ δε θα είμαι ικανός να δώσω μια απάντηση. Δε μπορώ να ξεχωρίσω τις ιστορίες και τους χαρακτήρες και όχι για λόγους τήρησης ίσων αποστάσεων. Άλλωστε, μια διαδικασία εσωστρεφούς αξιολόγησης, θα έμενε απόλυτα μυστική. Ανάλογα με την καθημερινότητά μου, βρίσκομαι πλησιέστερα ή σε μικρή αποστασιοποίηση από συγκεκριμένες στιγμές της κάθε ιστορίας. Κάθε πραγματικό γεγονός που συμβαδίζει με τμήμα του κάθε διηγήματος, μπορεί να με κάνει να αισθανθώ περισσότερο οικεία με το αντίστοιχο διήγημα. Θεωρώ πως η διαδικασία της συναισθηματικής ενοποίησης με τις ιστορίες δεν είναι πάντοτε γραμμική, αλλά μεταβάλλεται ανάλογα και με τις δικές μας κάθε φορά ισορροπίες.
Οι άνθρωποι για να καλύψουμε τη μοναξιά μας δημιουργούμε σχέσεις: φιλικές, ερωτικές, κ.π.λ. Και παρόλα αυτά συνεχίζουμε να αισθανόμαστε μόνοι. Πιστεύετε μπορούν οι σχέσεις να καλύψουν το συναίσθημα της μοναξιάς ή είναι κάτι άλλο που έχουμε ανάγκη για να νιώσουμε την πολυπόθητη πληρότητα;
Πιστεύω πως οι άνθρωποι είμαστε έτσι κατασκευασμένοι, ώστε να μη φτάνουμε στην απόλυτη πληρότητα. Υπάρχει μέσα μας μια διαρκής ανάγκη αναζήτησης του ιδανικού, παρά την βαθύτερη γνώση μας ότι κάτι τέτοιο δεν υπάρχει. Ακόμη και όσοι πρεσβεύουν πως έχουν επιτύχει την ταύτιση μεταξύ επιθυμητού και πραγματικότητας, επί της ουσίας έχουν συμβιβαστεί με μια απόλυτη ανειλικρίνεια. Μπορεί να προσδίδουμε στο ανικανοποίητο μια αρνητική έννοια, αλλά μέσα του κρύβει και ένα στοιχείο διαρκούς εξέλιξης. Θεωρώ λοιπόν πως η ισορροπία μεταξύ της αναζήτησης του εαυτού μας και της ταπεινότητας, είναι το κλειδί για την αρμονική σε γενικές γραμμές πορεία μας σε αυτόν τον κόσμο.
Κάτω από ποιες συνθήκες ασχολείστε με τη συγγραφή; Είναι το γράψιμο κάτι που υπάρχει στην καθημερινότητα σας;
Στην πραγματικότητα το γράψιμο υπάρχει παντού στην καθημερινότητα μου. Μεταξύ αστείου και σοβαρού, θα λέγαμε ότι αντιπροσωπεύετε από ένα μικρό ανθρωπάκι μέσα στον εγκέφαλό μου. Κάθε φορά που συμβαίνει κάτι άξιο αναφοράς και σχολιασμού, κάθε φορά που κάποιο έντονο συναίσθημα με κατακλύζει, εξεγείρεται και με καλεί να γράψω. Με ωθεί να εκφράσω την εσωτερική μου ενσυναίσθηση, οργή, συγκίνηση, απέχθεια και συμπαράσταση. Όταν διαβάζω για τη δολοφονία μιας γυναίκας, όταν παρατηρώ το φανατισμό σε διάφορα επίπεδα, όταν αντιλαμβάνομαι τις κοινωνικές ανισότητες, όταν βιώνω τον ανθρώπινο πόνο, το μόνο που μπορεί να με λυτρώσει είναι το γράψιμο. Η γραφή, είναι ουσιαστικά ένα προαπαιτούμενο της ψυχικής και συναισθηματικής μου επιβίωσης. Η γραφή και οι άνθρωποι που αγαπώ.
Ποιους συγγραφείς θαυμάζετε; Έλληνες ή ξένους. Σύγχρονους ή κλασικούς.
Μου αρέσουν εξίσου Έλληνες και ξένοι συγγραφείς. Λατρεύω τη στοχαστικότητα και την παραστατικότητα του Καζαντζάκη, ζηλεύω τη διορατικότητα του Orwell, εντυπωσιάζομαι με τη δύναμη των ψυχογραφιών του
Dostoyevsky. Η λίστα είναι τεράστια και την αυριανή μέρα θα μπορούσα να πω ενδεικτικά άλλα ονόματα. Η αλήθεια είναι ότι η κλασική λογοτεχνία είναι περισσότερο συμβατή με τα γούστα μου, δίχως αυτό να σημαίνει πως δεν υπάρχουν μεγάλης ποιότητας σύγχρονα λογοτεχνικά έργα. Όταν επιλέγω ένα βιβλίο, ανοίγω πάντα σε μια τυχαία σελίδα και διαβάζω μία παράγραφο. Αυτό που με ενδιαφέρει κυρίως, είναι η δύναμη και η ποιότητα του γραπτού λόγου. Αυτό είναι το βασικό κριτήριο.
Ποια είναι τα επόμενα επαγγελματικά σας πλάνα; Είναι στα σχέδια σας η συγγραφή κάποιου νέου πονήματος;
Δεν έχω προσδώσει στη συγγραφή, βιοποριστική έννοια. Άλλωστε από την αρχή είχα επισημάνει ότι τα συγγραφικά έσοδα από το Περί Μοναξιάς θα δοθούν στο Ορφανοτροφείο Θηλέων Θεσσαλονίκης
«Η Μέλισσα». Η έκφραση επαγγελματικά πλάνα, φέρνει στο μυαλό μου αποκλειστικά τη φυσικοθεραπεία. Από εκεί και πέρα όμως και επειδή η ερώτηση αφορά τις συγγραφικές μου φιλοδοξίες, θα απαντήσω πως υπάρχουν πολλά μελλοντικά σχέδιο με το ένα εξ αυτών να είναι σε προχωρημένη φάση. Αυτό, που αν πάνε όλα καλά, μάλλον θα αποτελέσει το επόμενο μου βήμα, είναι ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα, του οποίου οι βασικές πρωταγωνίστριες και πρωταγωνιστές, ανήκουν σε μια παρεξηγημένη από τον κοινωνικό ιστό ομάδα. Και σε αυτό το βιβλίο, μάλλον θα συναντήσουμε την ενδόμυχη πρόθεσή μου, να αλλάξουν οι κανόνες της κοινωνίας.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Πολλά τα γράμματα που πληγώνουν. Το «Μ» της μοναξιάς, όμως, φοράει κορώνα, γι' αυτό κι επικρατεί πάνω σε κάθε δυσάρεστο συναίσθημα. Μοναξιά του καμπούρη που ικετεύει για ένα ζεστό βλέμμα αποδοχής. Μοναξιά του άνδρα που περιμένει το ραντεβού του με την πόρνη, για να βρει κάπου να μιλήσει. Μοναξιά της μάνας που δε θα ακούσει ποτέ το όνομά της από το παιδί της.
Μοναξιά των ανθρώπων… Μιλώντας «Περί Μοναξιάς», ο Αντώνης Κοντάκης πλάθει με μοναδικό τρόπο 10 ιστορίες. Η αλήθεια της ζωής των ηρώων χτυπά κατάστηθα τον αναγνώστη και τον βοηθά να συνειδητοποιήσει μια από τις μεγαλύτερες αλήθειες: είναι αληθινά δύσκολη η ζωή αν δεν έχεις
ένα χέρι να σε κρατάει στα σκοτάδια;
https://www.politeianet.gr/books/9789602962992-kontakis-antonis-nikas-peri-monaxias-324197
https://www.public.gr/product/books/greek-books/literature/greek-literature/peri-monaksias/prod13900155pp/
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Ο Αντώνης Κοντάκης γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Αποφοίτησε από το τμήμα φυσικοθεραπείας του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Θεσσαλονίκης. Παρακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Λονδίνο.
Είναι συνιδιοκτήτης παιδιατρικού φυσικοθεραπευτηρίου στη Θεσσαλονίκη. Στον ελεύθερο του χρόνο, του αρέσει να ασχολείται με τη λογοτεχνική γραφή. Το Περί Μοναξιάς είναι η πρώτη του συλλογή διηγημάτων.
