Τριανταφυλλιά (Φύλλια) Τσακιρίδου / Ομάδα Γραφείου Περιβάλλοντος ΠΑΜΑΚ
Λίγοι γνωρίζουν πραγματικά πόσο ανησυχητικές διαστάσεις έχει πάρει το πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη Θεσσαλονίκη τα τελευταία 20 χρόνια. Ας ξεκινήσουμε με μερικά γεγονότα. Οι έλεγχοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις τιμές των αιωρούμενων μικροσωματιδίων ξεκίνησαν το 2005, εντόπισαν υπερβάσεις στις οριακές τιμές για τις οποίες δεν λήφθηκαν ποτέ μέτρα. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον ότι το 2021 η Ελλάδα παραπέμφθηκε στο Ευρωδικαστήριο για τις εν λόγω υπερβάσεις και καταδικάστηκε, χωρίς ωστόσο να προβεί ποτέ σε δραστικά -όπως απαιτούνται- μέτρα. Συστηματικά σημείωσε υπερβάσεις για τα δολοφονικά μικροσωματίδια PM10 και τη μέση ετήσια τιμή για το βενζόλιο.
Πληροφοριακά, κύρια πηγή των αιωρούμενων μικροσωματιδίων είναι η καύση ορυκτών καυσίμων και βιομάζας, οι βιομηχανικές δραστηριότητες, η τεράστια κυκλοφορία οχημάτων και τελευταία το flyover.
Το βρετανικό Guardian, με μία μεγάλη πανευρωπαϊκή έρευνα κατέδειξε πώς η ατμοσφαιρική ρύπανση στη θεσσαλονίκη παραμένει εκτός των ορίων της Ε.Ε. Όσον αφορά τα πιο αυστηρά όρια που θέτει ο Π.Ο.Υ., τα οποία η Ευρώπη θα υιοθετήσει με μεγάλη καθυστέρηση έως το 2035 έχουν ξεπεραστεί προ πολλού σε βαθμό που θέτει σε κίνδυνο την υγεία των Θεσσαλονικιών.
Κι ενώ η πλειονότητα των Ευρωπαίων αναπνέει τοξικό αέρα, η Θεσσαλονίκη κατατάσσεται στη θλιβερή λίστα των πιο μολυσμένων περιοχών της Ευρώπης, με τη ποιότητα αέρα και την ακατάπαυστη άνοδο στη συγκέντρωση των μικροσωματιδίων να την καταδικάζουν σε αργό «θάνατο».
Όπως διαπιστώθηκε, η έκθεση ακόμη και για λίγες ώρες έως και λίγες ημέρες στη ρύπανση έχει ως αποτέλεσμα περισσότερους από ένα εκατομμύριο πρόωρους θανάτους κάθε χρόνο παγκοσμίως.
Περισσότερο από το ένα πέμπτο των θανάτων συμβαίνει σε αστικές περιοχές. Η Ευρώπη καταγράφει το 12% των θανάτων ετησίως λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Οι αριθμοί μιλάνε! Η υπέρβαση του ορίου των 50μg/m3 είναι μέχρι και 7 φορές περισσότερη σε περιοχές της Θεσσαλονίκης! Κάθε μέρα αναπνέουμε δηλητήριο.
Κανονικά θα έπρεπε να προστατευόμαστε από την ατμοσφαιρική ρύπανση φορώντας μάσκες, αλλά φυσικά θα φαινόμασταν περίεργοι και άλλωστε κανείς δεν θέλει να ανακαλέσει την τραυματική εμπειρία της καραντίνας.
Ίσως έχουμε την αίσθηση ότι η τραγική κατάσταση που επικρατεί στο Τόκυο και τη Σιγκαπούρη είναι πολύ μακρινή από μας, όμως οι τιμές των επιβλαβών ουσιών στον αέρα της Θεσσαλονίκης αυξάνονται ακατάπαυστα εδώ και είκοσι χρόνια, με τη χώρα μας να αγνοεί τις προειδοποιήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην πραγματικότητα καθημερινά ερχόμαστε μια ασφυξιογόνα ανάσα πιο κοντά σε αυτές τις καταστάσεις.
Όλα τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι η χώρα μας απέτυχε παταγωδώς να λάβει κατάλληλα μέτρα ώστε να προστατεύσει το περιβάλλον και να σεβαστεί την υγεία των πολιτών.
Η αντιμετώπιση του προβλήματος της ατμοσφαιρικής ρύπανσης ωστόσο, είναι ακόμα εφικτή.
Ο καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ κ.Σαρηγιάννης, πρόσφατα πρότεινε τη δημιουργία δακτυλίου στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, την επέκταση της ηλεκτροκίνησης στον στόλο των οχημάτων και την εφαρμογή τηλεργασίας μια ημέρα την εβδομάδα σε υπηρεσίες του κέντρου της πόλης, προτάσεις που αν εφαρμοστούν μέχρι το 2030 θα βρισκόμαστε σε όλες τις περιοχές κάτω από τα όρια ασφαλείας όλο τον χρόνο.
Είναι καιρός να σταματήσουμε να κλείνουμε τα μάτια, να αναγνωρίσουμε το πρόβλημα και να προχωρήσουμε επιτέλους στη δραστική αντιμετώπισή του. Στο σημείο που καταφέραμε να φτάσουμε, το χρηματικό κόστος δεν έχει καμία σημασία.
Κάθε έγκλημα -ενάντια στο περιβάλλον- έχει και την τιμωρία του. Αν δεν αντιδράσουμε άμεσα, σε ελάχιστα χρόνια θα κατοικούμε σε μια τελείως μη βιώσιμη πόλη. Πρόκειται για το δικό μας συμφέρον να προστατεύσουμε την πόλη μας και τον μοναδικό πλανήτη που έχουμε.
Επισημαίνεται ότι το φαινόμενο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης δεν απαντάται μόνο στη Θεσσαλονίκη, μα συνιστά ένα πρόβλημα πλανητικό.
Do it yourself… για τους Θεσσαλονικείς
Ας μειώσουμε στο μέγιστο δυνατό τη χρήση του αυτοκινήτου, των μέσων μαζικής μεταφοράς κι ας τα αντικαταστήσουμε για να μετακινούμαστε με το περπάτημα, το ποδήλατο, συνήθειες που συν τοις άλλοις ωφελούν σημαντικά και την υγεία μας. Τελευταίο αλλά εξαιρετικά σημαντικό είναι να ασκούμε πιέσεις στην πολιτεία, με συμμετοχή σε δημόσιες διαβουλεύσεις, υπογραφή ηλεκτρονικών αναφορών και επιστολών που απαιτούν η πολιτεία να λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση της μόλυνσης (μέσω πλατφορμών όπως το Avaaz ή το Change.org), παρακολούθηση και συμμετοχή σε σεμινάρια, περιβαλλοντικές οργανώσεις, οργανωμένες διαμαρτυρίες και συγκεντρώσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα για τα περιβαλλοντικά ζητήματα κλπ.
