γράφει ο Μάνος Δασκαλάκης
«Καμιά φορά ζω στην περιοχή της βαθιάς πραγματικότητας και την πραγματικότητα, η οποία είναι πέρα από την πραγματικότητα, οπότε αγγίζει και το όνειρο κι αγγίζει και μία άλλη πραγματικότητα, που δεν γνωρίζει ο κόσμος.»
Φλέρυ Νταντωνάκη.
Το ημερολόγιο έδειχνε Παρασκευή 15 Αυγούστου του 1969 και η ώρα ήταν 5 το απόγευμα,
όταν το ελικόπτερο με τη Φλέρυ Παπαδαντωνάκη μέσα (ακόμη δεν λεγόταν Νταντωνάκη), προσγειώθηκε σε μια αυτοσχέδια πίστα κατά μήκος μίας φάρμας, εκεί, όπου σε λίγο θα ξεκινούσε το τετραήμερο μουσικό φεστιβάλ του Woodstock. Την υποδέχτηκε η Joan Baez, η
οποία ήθελε επιτέλους να γνωρίσει από κοντά την τραγουδίστρια από την Ελλάδα.
«Εσύ είσαι η Φλέρυ, λοιπόν;» της έκανε η Joan με ένα ζεστό χαμόγελο.
«Σε λίγο θα βγω στη σκηνή να τραγουδήσω, θέλεις να παίξουμε κάτι τώρα μαζί στην κιθάρα;» της πρότεινε η Baez και εκείνη δέχθηκε. Όταν η Φλέρυ άρχισε να τραγουδάει
«Love is but the song wesing, and fear‘s the way we die», όλοι γύρω της σιώπησαν και λίγο μετά η Baez φώναξε: «Κοίτα, διάολε, πως το τραγουδάει, σα να κολυμπάει η φωνή της μέσα σε μια θάλασσα από νότες».
Στις αρχές του 1980, μεταδόθηκαν, από το Τρίτο Πρόγραμμα του Μάνου Χατζιδάκι, δύο ραδιοφωνικά ρεσιτάλ με τη φωνή της Φλέρυς. Στο πρώτο, στις 20 Ιανουαρίου 1980, η
ερμηνεύτρια, με τη συνοδεία του Μάνου Χατζιδάκι στο πιάνο και του Βαγγέλη Μπουντούνη στην κιθάρα, τραγούδησε 10 κομμάτια του Χατζιδάκι, καθώς και οκτώ μεταγραφές του συνθέτη πάνω σε ρεμπέτικα τραγούδια.Το δεύτερο ρεσιτάλ, δομήθηκε από οκτώ αγγλόφωνες μπαλάντες, προερχόμενες και από τις δύο ακτές του Βόρειου Ατλαντικού, επιλεγμένες από τη Φλέρυ και τον Δημήτρη Λέκκα. Ήταν η πρώτη φορά που η Φλέρυ τραγουδούσε στην Ελλάδα αγγλόφωνα τραγούδια. Ό,τι ηχογραφήθηκε εκείνο το απόγευμα, όχι μόνο τα τραγούδια αλλά ακόμη και το κλαματάκι της μικρής Ζωής, της μονάκριβης κόρης της Φλέρυς, που η στοργική μητέρα κρατούσε συνεχώς στην αγκαλιά της, διαφυλάχθηκε στο ιστορικό αρχείο της ΕΡΑ και αποτέλεσε το υλικό για τον δίσκο “Η αιώνια εφηβεία της φωνής που κυκλοφόρησε το 2001, τρία χρόνια μετά τον
θάνατό της.
Το πασίγνωστο άσμα-προπομπός του καλοκαιριού, “Summertime, γράφτηκε για την όπερα “Porgy and Bess, το 1935, από τον Αμερικανό συνθέτη George Gershwin. Πρόκειται για μία άρια που εμπνέεται από την αφροαμερικανική δημώδη (folk) μουσική και τα νέγρικα spirituals εκείνης της εποχής. Σήμερα, θεωρείται το πιο πολυερμηνευμένο τραγούδι όλων των εποχών, με περισσότερες από 33.000 επανεκτελέσεις.
Την πρώτη ημέρα του Καλοκαιριού, το μεγαλύτερο μουσικό κλισέ είναι να χρωματίζεις όλα
αυτά που συμβαίνουν γύρω σου με το μουρμουρητό της λέξης “Summertime, έτσι
όπως την μετέτρεψε σε μελωδία ο συνθέτης George Gershwin. Το τραγούδι αυτό είναι στην ουσία ένα χαλί, πρωτοτραγουδισμένο στην όπερα ως ένα απαλό νανούρισμα. Φυσικά, δεν άργησε να γίνει ο χρυσός κανόνας της τζαζ και βέβαια, μια πρόκληση για οποιονδήποτε μουσικό, να του προσθέσει την δική του πινελιά, το δικό του στυλ. Είναι ο ιδανικός καμβάς. Ο Gershwin δημιούργησε μια μελωδία, που ενώ “πατάει σε παραδοσιακά γκόσπελ των Aφροαμερικανών σκλάβων του 19ου αιώνα, ακόμα και σε παμπάλαια εβραϊκά Yiddish
νανουρίσματα που έχουν να κάνουν με τις εβραϊκές ρίζες του συνθέτη, την ίδια στιγμή, παραμένει ένα άσμα που δεν γνωρίζει από είδη και ερμηνευτικούς περιορισμούς. Το
“Summertime σημαίνει απλά Καλοκαίρι: νωθρό, νωχελικό, ιδρωμένο, αισιόδοξο και, ίσως, ερωτικό.
Η πρώτη φωνή από την Ελλάδα που τραγούδησε το οικουμενικό Summertime ήταν
η Φλέρυ Νταντωνάκη. Πιθανότατα, να το πρωτοτραγούδησε, ενώπιον διεθνούς κοινού,
στο φεστιβάλ του Woodstock, εκεί όπου τα ιερά τέρατα των παιδιών των λουλουδιών ανακάλυψαν την μαυριδερή πιτσιρίκα με το αλαφροΐσκιωτο παρουσιαστικό και την ουράνια φωνή.
Επίσημα, η άψογη αγγλική προφορά της έφτασε στα αυτιά του ελληνικού κοινού μέσα από την δημόσια ραδιοφωνία του 1980. Σήμερα, ξεχωρίζοντας ανάμεσα σε δεκάδες χιλιάδες διασκευές, η φωνή της Φλέρυς αποτελεί το ιδανικό soundtrack για την πρώτη, εύθραυστη, ημέρα του καλοκαιριού.
