HomeMind the artΒιβλίοΤο σχέδιο, της Κατερίνας Μαλακατέ

Το σχέδιο, της Κατερίνας Μαλακατέ


Μια σύγχρονη ελληνική δυστοπία και η πρόκληση της ατομικής αυθυπέρβασης

Το 2011 οι Έλληνες πολίτες αντιδρούν στην παρατεταμένη οικονομική ύφεση της χώρας και αποφασίζουν να ψηφίσουν «Όχι» στο δημοψήφισμα για παραμονή της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ. Την επιστροφή στη δραχμή ακολουθεί το πραξικόπημα των Πέντε Ημερών. Ο Ένας αναλαμβάνει την εξουσία και, παράλληλα, την εξουδετέρωση κάθε τι διαφορετικού. Αλλοδαποί και λοιπές κοινωνικές μειονότητες εκδιώκονται και με την πάροδο λίγων ημερών, η Αθήνα μετατρέπεται σε ένα απέραντο γκέτο. Οι πολίτες που αποδέχτηκαν το νέο καθεστώς και παρέμειναν στην πρωτεύουσα γίνονται σύγχρονοι δούλοι, με αντάλλαγμα την εξασφάλιση βασικών κοινωνικών αναγκών, όπως της στέγασης, του νερού και της ηλεκτροδότησης. Από την άλλη πλευρά, όσοι επέλεξαν να αντισταθούν στον απολυταρχισμό τους Ενός και στις κίβδηλες υποσχέσεις του για ευημερία, βρίσκουν καταφύγιο στην ύπαιθρο. Η ζωή εκεί θέτει τους ανθρώπους αντιμέτωπους με την ανάγκη για επιβίωση, αλλά συνάμα προσφέρει την καθαρή σκέψη και τη σπίθα της αντίστασης. Στο νέο κοινωνικοπολιτικό τοπίο που διαμορφώνεται στην Ελλάδα, κάνει την εμφάνισή του ο Χάρης, ένας διαπρεπής συγγραφέας μυθιστορημάτων που εγκαταστάθηκε στο Παρίσι πριν από την Κρίση.

Το βιβλίο της Κατερίνας Μαλακατέ με τίτλο «Το σχέδιο» από τις εκδόσεις Μελάνι αποτελεί μία δυστοπική θεώρηση της πολιτικοοικονομικής κατάστασης της Ελλάδας που απομονώνεται από την υπόλοιπη Ευρώπη και ενδίδει στην επικίνδυνη «γοητεία» του φασισμού. Το βιβλίο αιωρείται μεταξύ κοινωνικού και προσωπικού, εστιάζοντας στο τελευταίο. Η συγγραφέας τοποθετεί τα βασικά πρόσωπα του έργου σε δύο ή περισσότερα μέρη, ενώ οι διάλογοι μεταξύ των ηρώων είναι αυτοί που προσφέρουν τη μοναδική και ακροθιγή ανταπόκριση από το αθηναϊκό τοπίο. Το status quo στην πρωτεύουσα παραμένει αμετάβλητο και η εκ των έσω ανατροπή μοιάζει αδύνατη. Με ακανθώδη γλώσσα, η συγγραφέας τοποθετεί τους πρωταγωνιστές σε ένα συγκρουσιακό πλαίσιο και έτοιμους να ξεπεράσουν τους όποιους ηθικούς φραγμούς, προκειμένου να επιβιώσουν. Καταδεικνύεται η οικογενειακή αποδιοργάνωση και, κατά συνέπεια, η κοινωνική παραίτηση.

«Γύρισε σπίτι διαλυμένος σαν τα ράφια της βιβλιοθήκης του. Πάτησε πάνω στα ανοιχτά χαρτόκουτα με μανία, σε ένα ύπουλο χορό που σκοπό είχε να σπάσει ό,τι απέμεινε από τα ξύλα, να τα πολτοποιήσει, να μην υπάρχουν. Το βάρος και το μένος δεν του έκαναν τη χάρη, τα ράφια ήταν σκληρά καρύδια. Βάλθηκε να ξεδιαλύνει μέσα στο χάος ποια βίδα πήγαινε πού και σε μισή ώρα είχε στήσει τη μισή βιβλιοθήκη. Τον κοιτούσε ξεδοντιασμένη, μισοάδεια από ράφια, εντελώς άδεια από βιβλία, περήφανη στη γωνιά της. Ξεκίνησε να τσεκάρει συστηματικά το email του κάθε δεκάλεπτο.

Η σπουδαιότητα της έννοιας της οικογένειας δεν είναι μόνον ο συναισθηματικός δεσμός, αυτό είναι το καρότο στην άκρη του μαστίγιου, είναι η συνοχή που προσδίδει σε μια κοινωνία αδίκων που επιζητούν να επιβληθούν. Η στρέβλωσή της οδηγεί σε πρακτικές αγέλης, η ανυπαρξία στο χάος. Τέτοιες αηδίες τριγυρνούσαν στο μυαλό του.»

Μια ενδεχόμενη, επομένως, ένοπλη επανάσταση με πυρήνα την ύπαιθρο καθίσταται εξίσου ανέφικτη. Παρόλα αυτά, σε κάθε δράση υπάρχει και αντίδραση: η ελπίδα για ανατροπή προέρχεται, παραδόξως, από τον ίδιο τον πραξικοπηματία, ο οποίος προ(σ)καλεί δέκα ανθρώπους του πνεύματος να εκδηλώσουν δημόσια την αντίθεσή τους στην απρόσωπη, αλλά λαοφιλή εξουσία του. Μια τέτοια αποδοκιμασία συνιστά θυσία, μια εθελούσια πορεία προς θάνατο.

Το βιβλίο εδώ θέτει ένα διαχρονικό και υπερτοπικό δίλημμα στον αναγνώστη: την καιροσκοπική διατήρηση της ύπαρξης ή την αναγνώριση του Είναι μέσα στο συλλογικό Καλό. Το ερώτημα «οικονομική ασφάλεια ή πολιτική ελευθερία;» απευθύνεται εδώ με επείγοντα τρόπο στον άνθρωπο της Τέχνης.

Πρόκειται για ένα δυναμικό βιβλίο που δεν καθαίρει τον αναγνώστη του, αλλά αντανακλά τη σύγχρονη πραγματικότητα, θέτει την οικογενειακή συνοχή ως θεμέλιο της κοινωνικής συγκρότησης και προειδοποιεί τον σύγχρονο δημοκρατικό άνθρωπο για τα επικίνδυνα θέλγητρα του φασισμού. Διαβάζεται αβίαστα, αφουγκράζεται τη δυναμική της μη-βίας αλλά μας μεταφέρει βεβιασμένα στην ατραπό της αβεβαιότητας και της αυτοθυσίας.

Η Κατερίνα Μαλακατέ γεννήθηκε το 1978 στην Αθήνα και σπούδασε Φαρμακευτική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από το 2009 διατηρεί το ιστολόγιο
www.diavazontas.blogspot.gr και είναι συνιδιοκτήτρια του καφέ-βιβλιοπωλείου Booktalks. Το 2013 κυκλοφόρησε το βιβλίο της Κανείς δεν θέλει να πεθάνει από τις εκδόσεις Ο κήπος με τις λέξεις, ενώ το Σχέδιο αποτελεί το δεύτερό της μυθιστόρημα.

Συγγραφέας: Κατερίνα Μαλακατέ

Τίτλος: Το σχέδιο

Εκδόσεις: Μελάνι (2016)

Σελίδες: 225

Related stories

Οι Ανοιξιάτικες θεατρικές παραστάσεις μας περιμένουν!

  RADIO CITY THEAΤRE (Βασ.όλγας 11 Παρασκευοπούλου 9, Τηλ. 2313 254...

Αστικοί θρύλοι της Θεσσαλονίκης – Η Πανούκλα

γράφει η Μαρία Ράπτη Σαν ποντικός που πεινάει και που...

Έρχονται δύο νέα πάρκα τσέπης

Στη φύτευση 500 δέντρων στη νέα παραλία Θεσσαλονίκης προχωρά ο δήμος Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο...

Κλείνει ένα από τα πιο αγαπημένα μεζεδοπωλεία του κέντρου

Λατρεύτηκε από τις παρέες νέων κι όχι μόνο! Τα...