Δεύτερη ημέρα φεστιβάλ χθες. Εύκρατο κλίμα, ζεστός καφές, χλιαρές ταινίες. Οι ευνοϊκοί οιωνοί της πρώτης φεστιβαλικής ημέρας δεν αποδείχθηκαν όσο ισχυροί θα ήθελα. Έκλεισα εισιτήρια για το
Dead Women Walking και πριν μπω στην αίθουσα ήμουν προετοιμασμένη να παρακολουθήσω την ταινία με αίσθημα απόλυτης βεβαιότητας και αισιοδοξίας. Κι έκανα λάθος. Εκ των προτέρων γνωρίζω ότι πολλοί και πολλές θεατές θα διαφωνήσουν με τις κρίσεις μου, καθώς κατά την προβολή αρκετά άτομα προσπαθούσαν να κρύψουν τα δάκρυά τους στη σκοτεινή αίθουσα, ενώ άκουσα ευφημιστικά σχόλια μετά τη λήξη της ταινίας και παρατήρησα πολλές άριστες αξιολογήσεις στα δελτία της Fischer. Η δυσαρέσκειά για την ταινία που αγάπησε τόσο μαζικά το κοινό πηγάζει από τις υψηλές προσδοκίες που είχα δημιουργήσει και τελικά δεν ευοδώθηκαν, εξαιτίας παραγόντων που αφορούσαν κυρίως μουσικές αστοχίες του φιλμ.
***
Dead Women Walking (2018)
Section: Open Horizons Main Program (OHM) / Η.Π.Α.
Σκηνοθεσία/Σενάριο: Hagar Ben-Asher
Ένα θέμα σκληρό στον πυρήνα του, ένα ζήτημα πάνω στο οποίο έχουν εκφραστεί αμφιλεγόμενες θεωρήσεις, καθώς θέτει ισχυρά ηθικά διλήμματα: η θανατική ποινή συνιστά ένα πρόβλημα που καίει και οφείλει να αντιμετωπιστεί πολύπλευρα και να παρουσιαστεί σφαιρικά. Πόσο μάλλον όταν αναφερόμαστε σε καταδίκες γυναικών, ένα συντριπτικό ποσοστό των οποίων οδηγούνται στον θάνατο, ενώ υπήρξαν θύματα κακοποίησης ή εθισμού σε ναρκωτικά. Μία τέτοια καθολική παρουσίαση του θέματος επιχείρησε η σκηνοθέτιδα και σεναριογράφος ισραηλινής καταγωγής, Hagar Ben-Asher, καθώς μέσα από μία επεισοδιακή αφήγηση εστιάζει στις τελευταίες στιγμές οχτώ γυναικών, που έχουν καταδικαστεί σε θάνατο.
Κάποιες από αυτές παρουσιάζονται ως θύτες, οι περισσότερες ως θύματα των περιστάσεων, ενώ οι αστυνομικοί και οι φύλακες ποικίλουν από αυστηρούς πρεσβευτές του νόμου μέχρι πράους και συμπονετικούς βοηθούς. Καθώς η αφήγηση προχωρά, οι ώρες πριν την επιβολή της θανατικής ποινής μειώνονται και το αφήγημα ολοκληρώνεται με την οπτικοποίηση ενός θανάτου.
Η προσπάθεια της πολύπλευρης απεικόνισης έχει πραγματοποιηθεί με καλές προθέσεις και δεν θα έπασχε αν όλη η προσέγγιση του θέματος ήταν λιγότερο μελοδραματική. Οι αστυνομικοί δεν δαιμονοποιούνται μαζικά, οι φυλακισμένες γυναίκες δεν αθωώνονται συνολικά και η παρουσίαση συγγενών, φίλων και πνευματικών, που είτε τις στηρίζουν είτε τις αποστρέφονται, δημιουργεί ένα παζλ ατόμων που αποκαλύπτει διαφορετικές αποχρώσεις και εκφάνσεις του θέματος. Επιπλέον, οι ντοκιμαντερίστικης λογικής συνεντεύξεις πολιτών σχετικά με την αναγκαιότητα της θανατικής ποινής διευρύνει τα όρια του ζητήματος.
Το στοιχείο που συμβάλλει καταλυτικά στον μελοδραματισμό του όλου εγχειρήματος είναι η εξαιρετικά άστοχη χρήση της μουσικής, εκτός αν στόχος της είναι να βοηθήσει το κοινό να δακρύσει. Οι μονίμως συναισθηματικές μελωδίες που συνοδεύουν σχεδόν όλες τις σύντομες ιστορίες, με ελάχιστες εξαιρέσεις, λειτουργεί διαβρωτικά στο πηγαίο, γνήσιο συναίσθημα που μπορεί να προκαλέσουν τα δραματικά αφηγήματα από μόνα τους. Το παρελθόν των γυναικών, η επικοινωνία ή η απόσταση από αγαπημένα πρόσωπα, τα τελευταία γεύματά τους και ο φόβος απέναντι στο άγνωστο και το απόλυτα οριστικό του θανάτου μπορούν να προκαλέσουν συγκίνηση, χωρίς τη μουσική χειραγώγηση, που εκτελείται τόσο εκτεταμένα.
Το
Dead Women Walking εμφανίζει μία περισσότερο ανθρώπινη εκδοχή καταδικασμένων γυναικών, που κοινωνικά αντιμετωπίζονται ως στυγνοί περιθωριακοί εγκληματίες. Το θέμα προσεγγίζεται με λειτουργικούς σεναριακούς όρους: ο χρόνος που τελειώνει, καθώς προχωρούν τα αφηγήματα, οι διαφορετικοί τύποι ανθρώπων, η έκφραση ιδεολογικής στάσης σε σχέση με τη θανατική ποινή, χωρίς αυτή να εκφράζεται με απόλυτο και χονδροειδή τρόπο. Δυστυχώς, όμως η μουσική και η σε σημεία αφηγηματική λιτότητα, που θα άρμοζε σε μία τόσο σκληρή θεματική, δεν συνιστούν κάποιες από τις βασικές αρετές του φιλμ.
Η ταινία προβάλλεται ξανά στις 4/11, στις 15:00, στην αίθουσα Φρίντα Λιάππα.
***
Προσωπική μουσική επιλογή: The Beatles- Free as a Bird
