Μερικές ταινίες είναι δυνατόν να σου σώσουν την ψυχή. Έτσι ακριβώς νιώθω για αυτό το αριστούργημα του Μαϊκλ Μαν. Η αληθινή ιστορία του Τζέφρι Γουαϊγκαντ που έσπασε ένα συμβόλαιο εχεμύθειας για να αποκαλύψει μια απάτη τεράστιων διαστάσεων μιας κολοσσιαίας καπνοβιομηχανίας στην δημοφιλέστατη δημοσιογραφική εκπομπή 60 λεπτά είχε ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων στην εποχή της (1995). Τέσσερα χρόνια αργότερα η οδύσσεια του Γουαϊγκαντ και η σχέση που αναπτύσσει με τον δημοσιογράφο Λοουέλ Μπέργκμαν, ο οποίος τον έπεισε να δώσει την συνέντευξη στην μυθική εκπομπή του Μαϊκ Γουάλας.
Ο Μαν σε αυτή την ταινία δημιουργεί ένα νεονουάρ μεταμοντέρνο θρίλερ χωρίς μοιραίες γυναίκες. Πέρα από την διερεύνηση της αλήθειας υπάρχει η δέσμευση δύο αντρών. Ένα παιχνίδι ειλικρίνειας και αμοιβαίας κατανόησης. Και όχι μόνο αυτό αφού αναδεικνύει την ανάγκη του κάθε ανθρώπου να ακολουθήσει τον δύσκολο δρόμο της αρετής, πορεία που απαιτεί την αταλάντευτη γενναιότητα και καρτερία καθώς οι αναταραχές και οι φουρτούνες είναι αλλεπάλληλες σε μια τέτοια απόφαση. Και παρά την σκηνοθετική μαεστρία του Μαν η ταινία στηρίζει πολλά στην παρουσία των δύο πρωταγωνιστών της. Ο Άλ Πατσίνο αναγνωρισμένος και δοξασμένος πολλάκις δίνει μια εκρηκτική ερμηνεία στον ρόλο του σπουδαίου δημοσιογράφου Λ. Μπέργκμαν που στο παρελθόν είχε καταφέρει μεταξύ άλλων να μπει στο κρυσφήγετο της Χεζμπολά, να αποκαλύψει πτυχές του παράνομου εμπορίου όπλων και ναρκωτικών στη Μέση Ανατολή. Απέναντι στον Πατσίνο ο Ράσελ Κρόου σε μια λιτή αλλά απόλυτα εκφραστική ερμηνεία.
Το Insider βασίστηκε σε ένα πολύκροτο ρεπορτάζ του Vanity Fair. Κέρδισε 7 υποψηφιότητες για Όσκαρ αλλά δυστυχώς έπεσε πάνω στο θωρηκτό American Beauty και έτσι δεν κέρδισε κανένα. Η ταινία όμως έκανε τεράστια αίσθηση και κέρδισε ενθουσιώδεις κριτικές. Και δικαίως γιατί ο Μαν εδώ κάνει ότι καλύτερο δημιουργώντας χαρακτήρες με νεύρα και τσαμπουκά, αγωνίες και ανάγκες. Και όλα αυτά τελικά υποτάσσονται στην δέσμευση τους έναντι της δικαιοσύνης με έναν τρομερά δραματικό τόνο. Σαν να παρακολουθείς τον Κο Σμιθ πάει στην Ουάσιγκτον του Φρανκ Κάπρα. Σαν να βιώνεις την αγωνία στο Η Νύχτα και η Πόλη του μεγάλου Ζυλ Ντασέν, που με αυτόν τον τρόπο ακολούθησε τον δρόμο της καρδιάς και άφησε την ψυχρή μακαρθική λογική πίσω του.
Το σάουντρακ της ταινίας επιλεγμένο κομμάτι – κομμάτι από τον ίδιο τον Μαν προσθέτει πολλά σε αυτό το δραματικό σασπένς. Η γήινη μουσική των Dead Can Dance δίνει έναν τόνο ελεγειακό στην σκιαγράφηση των ηρώων. Το ίδιο κάνουν τα ατμοσφαιρικά ορχηστρικά θέματα των Γκρεμ Ρέβελ και Γιάν Γκαρμπάρεκ. Η πραγματική αποκάλυψη έρχεται από την επιλογή ενός μινιμαλιστικού κιθαριστικού θέματος ενός Αργεντίνου συνθέτη. Ο Γουστάβο Σανταλάγια μάλλον χρωστάει αρκετά σε αυτή την παρουσία του στο Insider αφού το Iguasu θα γίνει ένα από τα διασημότερα κινηματογραφικά θέματα των 00ς. Πέντε χρόνια αργότερα μια πιστή επανεκτέλεση του για το Babel του Αλεχάντρο Ινιαρίτου θα του χαρίσει ένα Όσκαρ μουσικής.
Δεν κάθισα να γράψω όλα αυτά τόσο για να εκφράσω τόσο δημόσια τον θαυμασμό μου για μια από τις αγαπημένες ταινίες μου όσο για να ξαναθυμηθώ ότι έχω ανάγκη από αληθινούς ήρωες. Ήρωες με φλέβες, σάρκα και οστά. Ήρωες που έχουν την φρόνηση να ρισκάρουν τα πάντα σε μια ζαριά. Ήρωες που κάνουν το καθήκον τους στο ακέραιο. Are you a business man or are you a news man? ρωτάει κάπου συμβολικά τον προϊστάμενο του όταν θα θελήσει να τελειώσει δημοσιογραφικά την υπόθεση ο Πατσίνο – Μπέργκμαν. Η δημοσίευση είναι η ψυχή της δικαιοσύνης, συστατικό στοιχείο μιας δημοκρατίας. Έχουμε ανάγκη να ξαναθυμηθούμε ότι θεωρούσαμε δεδομένο. Ίσως αυτή η αναπόληση και η ενθύμηση αληθινών ηρώων να είναι μια μορφή σωτηρίας από αυτή την αδιέξοδη απαισιόδοξη πραγματικότητα που βιώνουμε…
