Συγγραφείς, γραφή και Κρίση

1. Πώς είστε;
Δόξα τω Θεώ, από υγεία (ελπίζω ότι) είμαι καλά. Κατά τα λοιπά, προσπαθώ να κρατήσω το κεφάλι μου έξω απ’ το βούρκο όπου μας έριξαν οι κουστουμαρισμένοι γκάνγκστερ — δικοί μας και ξένοι.

2. Πώς αντιλαμβάνεστε την Κρίση και πώς σας επηρεάζει;
Νιώθω την Κρίση στο πετσί μου. Δε θέλω να κλαίγομαι όμως, γιατί κάθε μέρα βλέπω γύρω μου πολύ (και πολλά) χειρότερα.

3. Ποιες είναι οι ρίζες της Κρίσης;
Το πώς φτάσαμε ώς εδώ είναι λίγο-πολύ γνωστό. Το θέμα είναι τι κάνουμε τώρα. Θέλω να ελπίζω ότι θα καταφέρουμε να ξεφύγουμε από το δίλημμα που μας θέτουν οι γκάνγκστερ: «Ή αυτοκτονείτε ή σας σκοτώνουμε».

4. Η περίοδος που περνάμε θα ευνοήσει την παραγωγή «σοβαρών» βιβλίων;
Μακάρι. Θέλω να πιστεύω ότι η κρίση δε θα αξιοποιηθεί ευκαιριακά από κάποιους, για να καταθέσουν πιστοποιητικά κοινωνικής ευαισθησίας και προσωπικής αφύπνισης. Η καλή λογοτεχνία δεν έχει ανάγκη από τέτοιες «σημαίες ευκαιρίας». Σε περιόδους όπως η τωρινή, ο συγγραφέας καλείται να πάρει απόσταση (όχι κατ’ ανάγκη χρονική) από τα γεγονότα και, κυρίως, από τον τρόπο που έχει μάθει να βλέπει τα γεγονότα. Συγχρόνως, οφείλει να ξεχωρίσει αυτό που συμβαίνει από εκείνο που θα ήθελε ο ίδιος να συμβεί.

5. Ποια είναι η σχέση σας με τις νέες τεχνολογίες, το Web, τα Social Media;
Τα Social Media ούτε τα ξέρω ούτε μ’ ενδιαφέρει να τα μάθω. Το Διαδίκτυο το χρησιμοποιώ θέλοντας και μη, γιατί είναι απαραίτητο στη δουλειά μου.

6. Δέκα βιβλία στα οποία «πρέπει» να ανατρέχει κανείς. Ή όσα θέλετε.
Αντιπαθώ τα τοπ-τεν. Έχω πάντα στο νου μου τη φράση του Τάσου Λιγνάδη: «Οι κατατάξεις κυριολεκτούν σε προϊόντα φθοράς». Πρέπει (χωρίς εισαγωγικά) να διαβάζουμε τους κλασικούς, μας αρέσουν – δε μας αρέσουν. Από εκεί κι έπειτα, ο καθένας ανατρέχει στα βιβλία που βρίσκονται πιο κοντά στην καρδιά του. Εγώ τουλάχιστον αυτό κάνω.

7. Γενικώς: γιατί τα βιβλία;
Γιατί διαβάζοντας γινόμαστε περισσότερο άνθρωποι.

8. Αλλάζει η λογοτεχνία τον κόσμο;

Μπορεί ν’ αλλάξει τον τρόπο που βλέπουν κάποιοι άνθρωποι τον εαυτό τους, τους άλλους ανθρώπους και τον κόσμο. Είμαι ένας απ’ αυτούς.

9. Τι είναι η ανάγνωση, και πιο ειδικά η ανάγνωση των δικών σας βιβλίων;
Η ανάγνωση είναι, για μένα, η έξοδος από την πραγματικότητα μέσω της καταβύθισης σ’ αυτήν, και η καταβύθιση στην πραγματικότητα μέσω της εξόδου απ’ αυτήν. Για τα δικά μου βιβλία, όπως καταλαβαίνετε, δεν μπορώ να μιλήσω.

10. Ο «ιδανικός αναγνώστης» υπάρχει; Χρειάζεται να υπάρχει;
Ο ιδανικός αναγνώστης προϋποθέτει τον ιδανικό συγγραφέα. Υπάρχει;

11. Ένας μέντοράς σας;
Δεν έχω μέντορες.

12. Πόσο εύκολα ή δύσκολα γράφετε;
Γράφω εύκολα, ξαναγράφω δύσκολα και δημοσιεύω ακόμα πιο δύσκολα.

13. Πώς επιλέγετε τους τίτλους των βιβλίων σας;
Τον τίτλο του πρώτου μου βιβλίου τον επέλεξαν άλλοι. Το τίτλο του δεύτερου τον επέλεξα ξεφυλλίζοντας τα δοκίμια μέσα σ’ ένα βαγόνι του μετρό.

14. Τι χάνετε γράφοντας;
Η μεγάλη μου έγνοια είναι τι χάνω όταν δεν γράφω.

15. Πείτε μας λίγα πράγματα για το τελευταίο σας βιβλίο, και για το επόμενο.
Το τελευταίο βιβλίο μου είναι μια συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Κάτι θα γίνει, θα δεις», που κυκλοφόρησε το 2010 από τις εκδόσεις «Πόλις». Το επόμενο δεν υπάρχει. Θα ήθελα να είναι επίσης μια συλλογή διηγημάτων.

16. Ποια πιστεύετε ότι είναι η θέση σας στον «ελληνικό κανόνα» της λογοτεχνίας;
Ζητάτε από μένα να μιλήσω για τη θέση μου στον λογοτεχνικό κανόνα; Θ’ αστειεύεστε βέβαια.

17. Μουσική, κινηματογράφος, τέχνες.
Μουσική, πάνω απ’ όλα. Ακούγοντας μουσική έμαθα να διαβάζω. Ροκ, μπαρόκ, μπλουζ, προπολεμικά ρεμπέτικα. Βαμβακάρης, Δελιάς, Παπαγκίκα. Robert Johnson, Tom Waits, Nirvana, 16 Horsepower, Richmond Fontaine.

18. Νιώθετε να αλλάζετε;
Διαρκώς, ευτυχώς.

19. Ο θάνατος;
Τα ’πε όλα η Βιρτζίνια Γουλφ σε μια φράση: «It's not catastrophes, murders, deaths, diseases, that age and kill us; it's the way people look and laugh, and run up the steps of omnibuses». Αμετάφραστο, για να μη χαθεί η ποίηση.

20. Μια ερώτηση που δε θα θέλατε να απαντήσετε;

«Πιστεύετε ότι κάτι θα γίνει τελικά; Και αν ναι, τι;» Σας ευχαριστώ θερμά που δε μου την κάνατε.