HomeΘέματα​Σάν σήμερα τό 1902, Πώλ Ἄντριεν...

​Σάν σήμερα τό 1902, Πώλ Ἄντριεν Μορίς Ντιράκ

Σάν σήμερα τό 1902 γεννήθηκε στό Μπρίστολ τῆς Ἀγγλίας ὁ Πώλ Ἄντριεν Μορίς Ντιράκ. Ἡ μητέρα του ἦταν Ἀγγλίδα, ὁ πατέρας του ὅμως Ἑλβετός, ἕνας συντηρητικός καθηγητής Γαλλικῶν, ὁ ὁποῖος ἦταν πολύ αὐστηρός καί ἔβαζε τά παιδιά του νά μιλᾶνε μόνο Γαλλικά γιά νά τά μάθουν καλά. Ἐπειδή ὅμως ὁ Πώλ δέν μποροῦσε νά τά μιλήσει, ἔμαθε νά εἶναι σιωπηλός σέ ὅλη του τή ζωή, ἐνῶ ἄνοιγε κουβέντα μόνον ὅταν τοῦ μιλοῦσαν οἱ ἄλλοι.

Ὁ Ντιράκ σπούδασε μηχανικός στό Πανεπιστήμιο τοῦ Μπρίστολ καί ἄρχισε νά ἀσχολεῖται μέ τή μελέτη τῆς θεωρητικῆς φυσικῆς ὅταν ἀπέκτησε τό πτυχίο τοῦ ἠλεκτρολόγου μηχανικοῦ. Συνεπαρμένος ἀπό τίς θεωρίες τῆς σχετικότητας τοῦ Ἀϊνστάιν, ἀλλά ἀνίκανος, γιά οἰκονομικούς λόγους, νά λάβει μία ὑποτροφία στό Πανεπιστήμιο τοῦ Κέμπριτζ, ἔμεινε στό Μπρίστολ καί σπούδασε μαθηματικά, τελειώνοντας μέ ἄριστα τό 1923. Στή συνέχεια μετακινήθηκε στό Κολέγιο τοῦ St. John στό Πανεπιστήμιο τοῦ Κέμπριτζ, ἀξιοποιῶντας μία ὑποτροφία πού ἐξασφάλισε μέσῳ τοῦ Βρετανοῦ φυσικοῦ καί ἀστρονόμου Ράλφ Φόουλερ, καθηγητή του στό Κολέγιο στόν τομέα τῆς ἀτομικῆς φυσικῆς καί συνεργάτη τοῦ Δανοῦ φυσικοῦ Νίλς Μπόρ. Ἔτσι ὁ Ντιράκ ἄρχισε νά ἐνημερώνεται ἐκτενῶς γιά ὅλες τίς σύγχρονες ἐξελίξεις τῆς ἐπιστήμης, κυρίως στήν κβαντική φυσική καί τά ἐπιστημονικά του ἐνδιαφέροντα διευρύνθηκαν.


Πολύ νωρίς, τό 1928, πρότεινε τήν περίφημη σχετικιστική ἐξίσωση κίνησης γιά τήν κυματοσυνάρτηση τοῦ ἠλεκτρονίου, ἡ ὁποία εἶναι γνωστή ὡς «ἐξίσωση Ντιράκ». Η εξίσωση Ντιράκ περιγράφει τή συμπεριφορά τῶν φερμιονίων, ἐξηγεῖ τίς ἰδιότητες τοῦ σπίν τοῦ ἠλεκτρονίου καί προβλέπει τήν ὕπαρξη τῆς ἀντιύλης, δηλαδή τήν ὕπαρξη τοῦ ποζιτρονίου, τοῦ ἀντισωματίδιου τοῦ ἠλεκτρονίου. Τό ποζιτρόνιο παρατηρήθηκε τέσσερα χρόνια ἀργότερα, τό 1932, ἀπό τόν Ἀμερικανό φυσικό Ἄντερσον, ὁ ὁποῖος γι' αὐτή του τήν ἀνακάλυψη ἔλαβε τό βραβεῖο Νόμπελ φυσικῆς τό 1936.

Τό 1933, σέ ἡλικία 31 ἐτῶν, μοιράστηκε τό βραβεῖο Νόμπελ φυσικῆς μέ τόν Αὐστριακό φυσικό Ἔρβιν Σρέντινγκερ γιά τήν ἀνακάλυψη νέων, παραγωγικῶν μορφῶν τῆς ἀτομικῆς θεωρίας καί τήν προσφορά τους στήν ἐξέλιξη τῆς φυσικῆς.

Ὁ Πώλ Ντιράκ ἦταν ἰδιαίτερος χαρακτήρας. Τά παρακάτω στιγμιότυπα εἶναι μερικά ἀπό τά πολλά χαρακτηριστικά.

Ὁ Ντιράκ ἀπαντοῦσε μόνο σέ αὐστηρῶς διατυπωμένα ἐρωτήματα καί τίποτε ἄλλο. Ὅταν δέν ἀπαντοῦσε καθόλου, δέν ἦταν σημάδι ἀγένειας ἀπό μέρους του. Ἁπλῶς τό ἐρώτημα δέν εἶχε διατυπωθεῖ μέ τρόπο ὥστε νά ἐπιδέχεται συγκεκριμένη ἀπάντηση. Σέ ἕνα συνέδριο κάποιος σηκώθηκε καί εἶπε: «Καθηγητά Ντιράκ, δέν καταλαβαίνω πῶς κάνατε νά προκύψει ὁ τύπος στήν πάνω δεξιά γωνία τοῦ πίνακα». Ὁ Ντιράκ ἀπάντησε μέ τή σιωπή του. Ὅταν ὁ Πρόεδρος τόν ρώτησε γιατί δέν ἀπάντησε στήν ἐρώτηση, αὐτός αποκρίθηκε: «αὐτό δέν ἦταν ἐρώτηση, ἦταν δήλωση».

Ἕνας ἐπισκέπτης τοῦ Κέμπριτζ ἀφηγήθηκε τά ἀκόλουθα: «Ὁ καιρός ἔξω ἦταν πολύ κακός καί ἀφοῦ στήν Ἀγγλία συνηθίζεται νά ξεκινᾷς τήν κουβέντα μιλῶντας γιά τόν καιρό, εἶπα στόν Ντιράκ, «Ἔχει πολύ ἀέρα, Καθηγητά». Δέν εἶπε ἀπολύτως τίποτα καί λίγα δευτερόλεπτα ἀργότερα σηκώθηκε καί ἔφυγε. Αἰσθάνθηκα ντροπιασμένος, ἀφοῦ πίστεψα ὅτι κατά κάποιον τρόπο τόν εἶχα προσβάλλει. Πῆγε στήν πόρτα, τήν ἄνοιξε, κοίταξε ἔξω, γύρισε πίσω, κάθισε καί εἶπε «Ναί».

Μερικές φορές οἱ ἄνθρωποι παραξενεύονταν ὅταν ὁ Ντιράκ τούς σύστηνε τή γυναίκα του ὡς ἀδελφή τοῦ Βίγκνερ, στήν πραγματικότητα ὅμως δέν ἔκανε τίποτε περισσότερο ἀπό τό νά παραμένει πιστός στούς κανόνες τῆς λογικῆς. Μέ τήν ἰδιότητα αὐτή τήν εἶχε γνωρίσει ἄλλωστε.

Ἦταν ἀσκητικός τύπος καθ' ὅλη τή διάρκεια τῆς ζωῆς του, μήν πίνοντας καί μήν καπνίζοντας ποτέ στή ζωή του. Δέν ἀκολούθησε ποτέ καμμιά θρησκεία ἀλλά γιά νά μήν στεναχωρήσει τή γυναίκα του, πού ἦταν θρησκευόμενο ἄτομο, τήν ἀκολουθοῦσε στήν ἐκκλησία κατανοῶντας τά δικά της θρησκευτικά πιστεύω.

Πολλοί σημαντικοί ἐπιστήμονες κατά καιρούς μνημόνευσαν τόν Ντιράκ, τόσο γιά τόν χαρακτήρα του ὅσο καί γιά τήν ἐπιστημονική του προσφορά, ἡ ὁποία ἦταν πραγματικά τεράστια.


Ὁ Νίλς Μπόρ εἶπε κάποτε : «Ἀπό ὅλους τούς φυσικούς, ὁ Ντιράκ ἔχει τήν ἀγνότερη ψυχή».
Ὁ Βόλφγκανγκ Πάουλι ἀστειευόμενος ἀνέφερε : «Δέν ὑπάρχει θεός καί προφήτης του ὁ Ντιράκ».


Τό 1995 ὁ Στῆβεν Χώκινγκ, τότε καθηγητής στήν ἕδρα πού κάποτε δίδαξε ὁ Ντιράκ, εἶπε : «Ὁ Ντιράκ ἔχει κάνει τά περισσότερα ἀπό ὁποιονδήποτε σέ αὐτόν τόν αἰῶνα, μέ ἐξαίρεση τόν Ἀϊνστάιν, γιά νά προωθήσει τή φυσική καί νά ἀλλάξει τήν εἰκόνα μας γιά τόν κόσμο».

Πέθανε στή Φλόριντα τῶν ΗΠΑ στίς 20 Ὀκτωβρίου τοῦ 1984, στό Πανεπιστήμιο τῆς ὁποίας ἦταν καθηγητής τά τελευταῖα εἴκοσι χρόνια τῆς ζωῆς του.

Related stories

Revisiting: La La Land (2016) του Damien Chazelle

Γράφει η Φανή Εμμανουήλ Κάθε φορά που ξαναβλέπω μια ταινία...

Το Φεστιβάλ Δάσους συνεχίζεται δυναμικά και τον Σεπτέμβριο

Το Φεστιβάλ Δάσους, το μεγάλο πολιτιστικό γεγονός της Θεσσαλονίκης, συνεχίζει για δέκατη...

Κινηματογράφος και αθλητισμός: 6 ταινίες για το Μπάσκετ

  Γράφει ο Λάζαρος Γεροφώτης Ο Γιάννης Αντετοκούμπο είναι (μαζί με...

Το ‘ελληνικό Woodstock’ και ένα πάρτυ στη Βουλιαγμένη

Το πρωτοποριακό πάρτι του Λουκιανού Κηλαηδόνη στη Βουλιαγμένη, γνωστό...

3 Νέες ταινίες στις κινηματογραφικές αίθουσες και η κορυφαία συνάντηση του Deadpool με τον Woolverin

γράφει ο Λάζαρος Γεροφώτης Με τις θερμοκρασίες να συνεχίζουν να...