Ὁ Νίκολα Τέσλα γεννήθηκε τά μεσάνυχτα τῆς 10ης Ἰουλίου τοῦ 1856, κατά τή διάρκεια μιᾶς τρομερῆς καταιγίδας γεμάτης λαμπερές ἀστραπές. Ἦταν μιά ἠλεκτρισμένη νύχτα κι ἐκεῖνος εἶχε τήν τύχη νά γεννηθεῖ σέ μία ἀπό τίς πλέον «ἠλεκτρισμένες» περιοχές τῆς Εὐρώπης: σέ μία μεθόριο πού χώριζε δύο αὐτοκρατορίες, τήν Αὐστροουγγρική καί τήν Ὀθωμανική Αὐτοκρατορία. Γεννήθηκε στό χωριό Σμίλιαν τῆς Λίκα, μία περιοχή πού ἀνήκει σήμερα στήν Κροατία, ἀλλά τότε ἀποτελοῦσε τμῆμα τῆς λεγόμενης Vojna Krajina, δηλαδή τῆς παραμεθόριας «στρατιωτικῆς περιοχῆς» τῆς Αὐστροουγγρικῆς Αὐτοκρατορίας, πού ἦταν αὐτόνομη καί κατοικοῦνταν κυρίως ἀπό Σέρβους πρόσφυγες ἀπό διάφορες περιοχές τῆς κατεχόμενης ἀπό τούς Ὀθωμανούς Σερβίας. Πατέρας του ἦταν ὁ ὀρθόδοξος ἱερέας τοῦ χωριοῦ Μιλούτιν Τέσλα καί μητέρα του ἦταν ἡ Γκεοργκίνα-Τζούκα Μάντιτς, κόρη ἱερέα, ἐνῶ καί τά αδέρφια της ἦσαν μέλη τοῦ κλήρου τῆς χώρας.
Ἡ οἰκογένεια Τέσλα εἶχε πέντε παιδιά καί ἀπό τόν πρῶτο χρόνο τῆς ζωῆς του ὁ Νίκολα ζοῦσε κάτω ἀπό τή σκιά τοῦ μεγαλύτερου ἀδελφοῦ του Ντάνε. Ὁ πρωτότοκος Ντάνε, ἑπτά χρόνια μεγαλύτερος ἀπό τόν Νίκολα, ἦταν προικισμένος μ' ἕνα μεγάλο χάρισμα: τή μεγαλοφυΐα. Σκοτώθηκε ὅμως τό 1863 πέφτοντας ἀπό ἕνα ἄλογο. Ἡ οἰκογένεια Τέσλα ποτέ της δέν συνῆλθε ἀπό τόν ξαφνικό χαμό τοῦ Ντάνε: «Ὁ πρόωρος θάνατος τοῦ Ντάνε ἄφησε τούς γονεῖς μου ἀπαρηγόρητους… Ἡ ἀνάμνηση τῶν δικῶν του κατορθωμάτων ἔκανε κάθε προσπάθειά μου νά φαίνεται ἀδιάφορη καί ἐκτός συναγωνισμοῦ. Ὁτιδήποτε καί νά κατάφερνα, εἶχε κάποια ἀξία μόνον ὅταν ἔκανε τούς γονεῖς μου νά αἰσθάνονται τήν ἀπώλεια τοῦ Ντάνε λιγότερο ἔντονη. Ἔτσι μεγάλωσα μέ λίγη ἐμπιστοσύνη στόν ἑαυτό μου» (Νίκολα Τέσλα, My Inventions). Ὁ Νίκολα μεγάλωσε μέ τήν ἐπιθυμία νά ξεπεράσει τή μεγαλοφυΐα τοῦ νεκροῦ ἀδελφοῦ του. Κάτω ἀπό αὐτό τό ἀβάσταχτο βάρος ὁ Νίκολα ἔγινε ἕνα πολύ εὐαίσθητο παιδί.
Ἀπό τήν πρώιμη παιδική του ηλικία ὁ Νίκολα ξεχώρισε ἀφοῦ σέ ἡλικία μόλις τεσσάρων ἐτῶν ὁραματίστηκε τρόπους ἄντλησης ἐνέργειας ἀπό ἕναν μικρό καταρράκτη, πού βρισκόταν κοντά στό σπίτι τους. Ἀργότερα, ὅταν ἦταν μαθητής στό λύκειο, εἶδε γιά πρώτη φορά μία πειραματική ἐπίδειξη τοῦ ἠλεκτρισμοῦ καί ἐνθουσιάστηκε τόσο πολύ, ὥστε ἀποφάσισε νά μάθει ἀγγλικά γιά νά μπορεῖ νά διαβάζει τά γραπτά τοῦ πρωτοπόρου Ἔντισον.
Μετά τήν ὁλοκλήρωση τῆς βασικῆς ἐκπαίδευσης, γράφηκε στήν Ἀνώτατη Πολυτεχνική Σχολή τοῦ Γκρατς, χάρη σέ μιά ὑποτροφία πού τοῦ ἐξασφάλισε ὁ πατέρας του. Ἔχοντας ξοδέψει στά χαρτιά τά χρήματα τῆς ὑποτροφίας, ἔφυγε ἀπό τό Γκράτς καί ἐγκαταστάθηκε στό Μάρμπουργκ τῆς σημερινῆς Σλοβενίας, ὅπου ἐργάστηκε γιά μικρό χρονικό διάστημα ὡς μηχανικός. Ἀργότερα γράφτηκε στό Πανεπιστήμιο τοῦ Καρόλου στήν Πράγα, ἀλλά οὔτε ἐκεῖ ὁλοκλήρωσε τίς σπουδές του.
Ἐργάστηκε ὡς ἠλεκτρικός μηχανικός στή Γερμανία, τήν Οὑγγαρία καί τή Γαλλία πρίν μεταναστεύσει στίς ΗΠΑ. Παράλληλα μέ τήν ἑκάστοτε ἐργασία του, τό μυαλό του δούλευε ἀσταμάτητα πάνω σέ νέες ἱδέες καί κυρίως στήν ἐμμονή του, τήν κατασκευή ἑνός κινητήρα παραγωγῆς ἐναλλασσόμενου ρεύματος. Καταφτάνει στίς ΗΠΑ τό 1884 ἔχοντας μερικά κέρματα στήν τσέπη του καί μία συστατική ἐπιστολή τοῦ Τσαρλς Μπάτσελορ, στενοῦ συνεργάτη τοῦ «βασιλιᾶ τοῦ ἠλεκτρισμοῦ», Τόμας Έντισον, προορισμένη γιά τόν ἴδιο τόν Ἔντισον, στήν ὁποία ἀναφέρει: «Γνωρίζω δύο μεγάλους ἀνθρώπους. Ὁ ἕνας εἶστε ἐσεῖς καί ὁ ἄλλος εἶναι ὁ νέος ἄνδρας πού στέκεται μπροστά σας».
Ὅταν ὁ Τέσλα παρουσίασε στόν Ἔντισον τήν ἰδέα του, αὐτός τόν ἀπογοήτευσε ἀποκαλῶντας την «ἀνοησίες». Ἔχοντας ὅμως ἀντιληφθεῖ τή μεγαλοφυΐα τοῦ νεαροῦ Σέρβου, τοῦ προσέφερε ἐργασία στήν ἑταιρεία του Edison Machine Works. Ὁ Τέσλα, ἄν καί γνώριζε πώς τό ἐναλλασσόμενο ρεῦμα ἦταν κατά πολύ ἀνώτερο τοῦ μονοφασικοῦ τοῦ Ἔντισον, ἔγινε βασικός βοηθός του. Πρότεινε δέ νά βελτιώσει τούς κινητῆρες τοῦ Ἔντισον κι αὐτός τοῦ ὑποσχέθηκε ἀμοιβή 50.000$ ἄν τά καταφέρει. Λίγες βδομάδες ἀργότερα καί ἐνῶ οἱ κινητῆρες εἶχαν βελτιωθεῖ, ὁ Τέσλα ζήτησε τήν ἀμοιβή του, γιά νά λάβει τήν ἀπάντηση ἀπό τόν Ἔντισον: «χά! πολύ φοβᾶμαι πώς δέν καταλαβαίνεις τήν ἀμερικανική αἴσθηση τοῦ χιοῦμορ», ἐννοῶντας πώς στήν Ἀμερική οἱ συμφωνίες γίνονται μέ συμβόλαια καί ὄχι μέ λόγια.
Ἐκνευρισμένος ὁ Τέσλα παραιτήθηκε καί τό 1885 ἵδρυσε, μέ τή βοήθεια μικροεπενδυτῶν, τήν ἑταιρεία Tesla Arc Light Company. Τό 1893 ἐφευρίσκει τό ραδιόφωνο καί δύο χρόνια μετά κατασκευάζει στούς καταρράκτες τοῦ Νιαγάρα τόν πρῶτο ὑδροηλεκτρικό σταθμό στόν κόσμο. Τήν ἴδια χρονιά «φωτογραφίζει» γιά πρώτη φορά στήν ἱστορία τά ἐσωτερικά ὄργανα τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος (Τεσλόγραμμα), κατοχυρώνει τό βασικό σχέδιο ραδιοτεχνικῆς, ἐκπέμποντας ραδιοσήματα σέ ἀπόσταση 40 χιλιομέτρων καί λίγο ἀργότερα ἐπιδεικνύει στό ἔκπληκτο πλῆθος στό λιμάνι τῆς Νέας Ὑόρκης ἕνα μοντέλο τηλεκατευθυνόμενου πλοιαρίου!
Ἡ οἰκονομική κρίση τοῦ 1886 διέλυσε τήν ἐπιχείρηση καί ὁ Τέσλα κατάφερε νά ἐπιβιώσει σκάβοντας χαντάκια στούς δρόμους τῆς Νέας Ὑόρκης. Τό 1887 ἦρθε σέ ἐπαφή μέ τό διευθυντή τῆς τηλεγραφικῆς ἑταιρείας Western Union, ὁ ὁποῖος τοῦ βρίσκει ἐκ νέου ἐπενδυτές. Ἕναν χρόνο μετά, σέ μία διάλεξη στό Ἀμερικανικό Ἰνστιτοῦτο τῶν Ἠλεκτρολόγων Μηχανολόγων γνώρισε τόν ἐπιχειρηματία G. Westinghouse, ὁ ὁποῖος ἀποφάσισε νά ἐπενδδύσει στόν τομέα τοῦ ἠλεκτρισμοῦ.
Τό 1889 κατοχυρώνει ἄλλες 13 εὐρεσιτεχνίες καί δύο χρόνια μετά κατασκευάζει τό πηνίο Τέσλα. Θορυβημένος ὁ Ἔντισον τόν πολεμᾷ ἀποκαλῶντας τό ἐναλλασσόμενο ρεῦμα ἐπικίνδυνο. Γιά νά ἀντιμετωπίσει τίς κατηγορίες ὁ Τέσλα γίνεται «πειραματόζωο» ἀφήνοντας νά περάσει μέσα ἀπό τό κορμί του ἐναλλασσόμενο ρεῦμα ἐντάσεως χιλιάδων βόλτ, κάνοντας μάλιστα τά ροῦχα του νά λαμπυρίζουν ἀπό τόν στατικό ἠλεκτρισμό. Ἀρκετά χρόνια ἀργότερα ὁ Ἔντισον θά δηλώσει: «ὁ πόλεμος τῶν ρευμάτων ὑπῆρξε ἕνα ἀπό τά μεγαλύτερα λάθη τῆς ζωῆς μου».
Τό 1912 ὁ Τέσλα προτάθηκε γιά τό βραβεῖο Νόμπελ Φυσικῆς ἀπό κοινοῦ μέ τόν Τόμας Ἔντισον. Ὡστόσο ἀρνήθηκετήν πρόταση, θεωρῶντας ὑποτιμητικό τό γεγονός νά μοιραστεῖ τό βραβεῖο μέ «ἕναν ἁπλό ἐφευρέτη».
Ὁ ἐκκεντρικός ἐπιστήμονας ἔζησε μία ἐξίσου ἐκκεντρική ζωή. Ὅσο περνοῦσαν τά χρόνια ὁ Τέσλα δυσκολευόταν ὅλο καί πιό πολύ στήν ἐπικοινωνία του μέ τούς ἀνθρώπους. Ἔπασχε ἀπό ἰδεοψυχαναγκαστική διαταραχή καί ὑπέφερε ἀπό ὀπτικές καί ἀκουστικές ψευδαισθήσεις.Ἔπασχε ἀπό μικροβιοφοβία, ἀρρωστοφοβία, σκοτοφιλία καί εἶχε ἐμμονή μέ τόν ἀριθμό 3. Μοναχικός καί ψυχικά ἀσθενής, ζοῦσε τό μεγαλύτερο μέρος τῆς ζωῆς του σέ ξενοδοχεῖα.
Ζητοῦσε πάντα δωμάτιο μέ ἀριθμό πού διαιρεῖται διά τοῦ 3 καί προτοῦ μπεῖ σέ ἕνα κτήριο ἔκανε τόν γύρο τοῦ τετραγώνου 3 φορές. Ἀπέφευγε τίς χειραψίες καί ἀκολουθοῦσε αὐστηρή τελετουργία στό φαγητό του. Τόν σέρβιραν πάντα στό ἴδιο τραπέζι, ἔτρωγε πάντα μόνος μέ ἀποστειρωμένα σερβίτσια καί χρησιμοποιοῦσε 18 καθαρές πετσέτες κάθε φορά γιά νά πιάνει κάθε πιάτο ἤ ἀντικείμενο. Ἔπασχε ἀπό σφαιροφοβία -δέν ἄντεχε στή θέα σφαιρικῶν ἀντικειμένων καί γυναικείων κοσμημάτων, ἰδιαίτερα τῶν μαργαριταριῶν, ἐνῶ μποροῦσε νά λιποθυμήσει ἄν ἔβλεπε στό πιάτο του ἕνα ὁλόκληρο ροδάκινο. Δέν σύναψε ποτέ ἐρωτική σχέση παρά τό ἐνδιαφέρον τοῦ ἄλλου φύλου καί ἐπέμενε ὅτι ἡ ἀγνότητα βοηθᾷ τίς ἐπιστημονικές του ἱκανότητες. Μοναδική του αδυναμία τα περιστέρια. Ὅταν ἔβρισκε κάποιο νά εἶναι χτυπημένο, τό μετέφερε στό δωμάτιό του στό ξενοδοχεῖο καί τό φρόντιζε μέχρι αὐτό νά γίνει καλά. Μάλιστα, ἕνα συγκεκριμένο περιστέρι τοῦ εἶχε κλέψει τήν καρδιά. Ὅπως ὁ ἴδιος εἶχε γράψει: «Ἀγαποῦσα αὐτό τό περιστέρι ὅπως ἕνας ἄνδρας ἀγαπᾷ τή γυναίκα του. Ὅσο τό εἶχα, ὑπῆρχε ἕνας σκοπός στή ζωή μου.»
Μία καμαριέρα τόν βρῆκε νεκρό τό πρωί τῆς 7ης Ἰανουαρίου τοῦ 1943. Ἄν καί πολλοί τόν θεωροῦν τόν μεγαλύτερο ἐφευρέτη τοῦ 20οῦ αἰώνα, ὁ Τέσλα πέθανε παραγνωρισμένος καί καταχρεωμένος.
Ὁ Τέσλα δέν ἦταν ἕνας ἁπλός ἐφευρέτης. Τό νά ἀποκαλεῖ κανείς τόν Τέσλα «ἐφευρέτη» εἶναι σάν νά λέει ὅτι ὁ Σοπέν ἦταν ἁπλῶς ἕνας «πιανίστας». Ὁ Τέσλα ἦταν ἕνας ἐξερευνητής νέων γνώσεων, ἕνας ἄνθρωπος πού ἀνακάλυπτε νέες φυσικές ἀρχές καί μόνον κατ' ἀνάγκην ὑπῆρξε ἐφευρέτης. Γιά τόν ἴδιο μεγαλύτερη σημασία εἶχε ἡ ἀνακάλυψη νέων φυσικῶν ἀρχῶν καί λιγότερο ἡ ἐφαρμογή τους στήν πράξη. Ἕνας ἄνθρωπος τῶν θαυμάτων. Αὐτή ἦταν ἄλλωστε καί ἡ μεγαλύτερη διαφορά του μέ τόν Τόμας Ἄλμπα Ἔντισον. Ὁ Ἔντισον ἦταν ἁπλά ἕνας ἐφευρέτης (μέ πάνω ἀπό 1.000 εὐρεσιτεχνίες στό ἐνεργητικό του), ὁ ὁποῖος ἐνδιαφερόταν ἀποκλειστικά γιά τήν πρακτική ἐφαρμογή καί τήν ἐμπορική ἐκμετάλλευση τῶν ἐφευρέσεων του. Ἀντίθετα ὁ Τέσλα, παρά τό γεγονός ὅτι πιστώνεται τοὐλάχιστον 700 εὐρεσιτεχνίες, ἦταν οὐσιαστικά ἕνας θεωρητικός τύπος, ἕνας τολμηρός ἐξερευνητής πού ἀδιαφοροῦσε γιά τήν πρακτική ἐφαρμογή καί -κυρίως- γιά τό ἐμπορικό ὄφελος ἀπό τήν ἐκμετάλλευση τῶν ἀνακαλύψεων του.
Ἐκτός ἀπό ἐπιστήμονας καί ἐφευρέτης ὁ Τέσλα ὑπῆρξε ὁραματιστής ἑνός μέλλοντος, στό ὁποῖο ὁ ἄνθρωπος δέν θά ἦταν ἀναγκασμένος νά πασχίζει γιά τήν ἐπιβίωση του, ὅπου οἱ λέξεις πλούσιος καί φτωχός δέν θά σήμαιναν τή διαφορά τοῦ ἐπιπέδου τῆς ὑλικῆς εὐημερίας ἀλλά τῶν πνευματικῶν ἱκανοτήτων. Ὁ Τέσλα ἦταν ἕνας ὀνειροπόλος, μία λέξη ὑποτιμητική γιά τούς «προσγειωμένους», ἕνας πρωτοπόρος, πού τολμοῦσε νά προχωρήσει ἄφοβα πρός τό ἄγνωστο, ἐξερευνῶντας νέους κόσμους γνώσεων. Ἦταν ἕνας φιλόσοφος πού στοχαζόταν ἀδιάκοπα πάνω στά μεγάλα προβλήματα τῆς ἀνθρωπότητας. Ἕνας ποιητής τῆς ἐπιστήμης.
Μετά τόν θάνατό του, τό ὄνομά του δόθηκε στή μονάδα μέτρησης τῆς μαγνητικῆς ἐπαγωγῆς, ἐνῶ ἡ κληρονομιά του -70.000 ἐπιστολές, 31.522 προσωπικά ντοκουμέντα, 5.297 τεχνικά σχέδια, 12.832 ἀποκόμματα περιοδικῶν, 1.000 φωτογραφίες, 40 βραβεῖα καί διπλώματα- φυλάσσεται σήμερα στό Μουσεῖο Νίκολα Τέσλα στό Βελιγράδι.
Υ.Γ. Ἡ φωτογραφία τοῦ Τέσλα μαζί μέ τόν Μπόουι εἶναι ἀπό τήν ταινία The prestige, στήν ὁποία ὁ χαρισματικός Ἄγγλος καλλιτέχνης ὑποδύθηκε τόν χαρισματικό Σέρβο ἐπιστήμονα.
