Ὁ Ἀντόνι Γκαουντί (Antoni Gaudí i Cornet, σωστή προφορά Γκαουδί) γεννήθηκε σάν σήμερα, 25 Ἰουνίου, τό 1852 στό Ρέους τῆς Ταραγόνας, στά νότια τῆς Βαρκελώνης. Ἐκεῖ ἀπό νωρίς ἐπέδειξε μιάν εὐαισθησία γιά τίς φυσικές μορφές πού ἔβρισκε στή ζωολογία, τή βοτανολογία, τή γεωλογία καί τήν ἀνατομία. Αὐτό, σέ συνδυασμό μέ τό γοῦστο του γιά τή χειροτεχνία, τό ὁποῖο κληρονόμησε ἀπό τόν χαλκουργό πατέρα του, ἔγινε ὁ συνδετικός κρίκος σέ ὅλα του τά ἔργα. Γιά τόν Γκαουδί ἡ κατασκευή ἦταν ἄρρηκτα δεμένη μέ τή μορφή, τό χρῶμα, τήν ὑφή. Ἐνστερνιζόταν μιάν ὁλιστική προσέγγιση, τήν ὁποία εἶχε συναντήσει στό ἀγγλικό κίνημα Τέχνες καί Χειροτεχνίες (Arts and Crafts). Μεγάλη ἐπίδραση στό ἔργο του ἄσκησε καί τό βαθύ θρησκευτικό του αἴσθημα, τό ὁποῖο, μέσῳ τοῦ γοτθικοῦ ρυθμοῦ, ἔκανε αἰσθητή τήν παρουσία του στά ἔργα του.
Ὁ Γκαουδί σπούδασε ἀρχιτεκτονική στή Βαρκελώνη. Ὅταν ἀποφοίτησε τό 1878, ὁ διευθυντής εἶπε στούς καθηγητές: «Κύριοι, ἔχουμε δίπλα μας μία ἰδιοφυΐα ἤ ἕναν παρανοϊκό!».
Τά πρῶτα του ἔργα ἦσαν δύο φανάρια γιά τόν φωτισμό δρόμων τῆς πόλης, πού τοῦ ἀνέθεσε τό δημοτικό συμβούλιο τῆς Βαρκελώνης. Ἀργότερα δημιούργησε καί τό πρῶτο του σημαντικό ἔργο, τήν περίφημη Casa Vicens, τό ὁποῖο τόν ἔκανε εὐρέως γνωστό. Ἐκείνη τήν ἐποχή ὁ Γκαουδί πῆρε μέρος στή Διεθνή Ἔκθεση τοῦ Παρισιοῦ. Ὁ πάμπλουτος ἐπιχειρηματίας Eusebi Güell εἶδε τά ἔργα του καί ἐνθουσιασμένος ζήτησε νά γνωρίσει τόν νεαρό τότε ἀρχιτέκτονα. Ἡ γνωριμία τους ἀποτέλεσε σταθμό στή ζωή τοῦ Γκαουδί. Ὁ Güell τοῦ ἀνέθεσε νά φτιάξει τήν οἰκία καί ἕνα πάρκο, τό Πάρκο Güell, πού σήμερα εἶναι ἕνα ἀπό τά πιο πολυσύχναστα ἀξιοθέατα τῆς πόλης καί ἔχει ἀνακηρυχθεῖ ἀπό τήν UNESCO σέ μνημεῖο παγκόσμιας κληρονομιᾶς. Οἱ ἐλεύθερες, ὀργανικές μορφές καί ἡ ἐκτεταμένη χρήση κομματιῶν ἀπό κεραμικά πλακίδια ἔγιναν τό σῆμα κατατεθέν τοῦ παιχνιδιάρικου ἀλλά καί περίπλοκου στύλ τοῦ Γκαουδί.
Ἄλλα σπουδαῖα δείγματα τῆς δουλειᾶς του στή Βαρκελώνη εἶναι ἡ Κάσα Μπατλό καί ἡ Κάσα Μιλά, ὅπου οἱ καπνοδόχοι καί οἱ σκάλες πού ὁδηγοῦν στήν ὀροφή μετατράπηκαν σέ χρωματιστά σουρεαλιστικά γλυπτά. Πρωτοποριακά ἔργα, τά ὁποῖα ἀρχικά ἀντιμετωπίστηκαν μέ ἐπιφύλαξη ἄν ὄχι μέ χλεύη ἀπό τούς κατοίκους, σήμερα ἀποτελοῦν πόλο ἕλξης πολλῶν τουριστῶν ἀλλά καί σημεῖο συνάντησης πολλῶν νέων τῆς πόλης.
Ὅμως τό ἔργο ζωῆς τοῦ Γκαουδί ἦταν ἡ Σαγράδα Φαμίλια. Templo Expiatorio de la Sagrada Familia (Ἐξαγνιστικός Ναός τῆς Ἱερῆς Οἰκογένειας) εἶναι τό πλῆρες ὄνομα τῆς πιό ἰδιόμορφης ἐκκλησίας τῆς Εὐρώπης. Εἶχε ἀρχίσει νά χτίζεται τό 1882 καί τό ἑπόμενο ἔτος ἀνατέθηκε στόν Γκαουδί ἡ ὁλοκλήρωσή της. Ἐκεῖνος ἄλλαξε κυριολεκτικά τά πάντα στά σχέδια, ἀντλῶντας ἔμπνευση κυρίως ἀπό τή φύση. Τό σχέδιό του προέβλεπε τήν κατασκευή 18 πύργων, ἀφιερωμένων στούς 12 Ἀποστόλους, τούς 4 Εὐαγγελιστές, στήν Παναγία καί στόν Χριστό. Ὁ βαθιά θρησκευόμενος ἀρχιτέκτονας φρόντισε τό κεντρικό κωδωνοστάσιο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τό ψηλότερο στόν κόσμο μέ ὕψος 170 μέτρα, νά εἶναι ἕνα μέτρο χαμηλότερο ἀπό τόν κοντινό λόφο Montjuïc ἀπό σεβασμό, καθώς πίστευε πώς τό ἔργο του δέν πρέπει νά ξεπερνᾷ αὐτό τοῦ Θεοῦ.
Ἡ ἐμμονή του μέ τό ἔργο αὐτό εἶχε γίνει τόσο μεγάλη πού ὅταν δέν εἶχε πλέον πόρους γιά τή χρηματοδότηση, πούλησε ὅλα τά ὑπάρχοντά του καί ζητιάνευε ἀπό τούς φίλους του. Τελικά μετακόμισε καί ἔμενε μέσα στόν ναό τό 1925 μέχρι τόν θάνατό του ἀπό τροχαῖο ἀτύχημα τό 1926.
Ὁ τρόπος πού προσέγγισε ὁ Γκαουδί τήν κατασκευή ἦταν ἐξίσου ἀνορθόδοξος. Δέν χρησιμοποιοῦσε ποτέ σχέδια, ἀλλά βασιζόταν σέ σκαριφήματα καί μακέτες. Αὐτή ἡ ἐσκεμμένη ἔλλειψη λογικῆς μπορεῖ νά προηγήθηκε τῶν σουρεαλιστῶν ἀλλά προκάλεσε μετά τόν θάνατό του τεράστιες δυσκολίες στήν ὁλοκλήρωση τοῦ ἔργου. Ἤδη οἱ ἐργασίες ὁλοκλήρωσης, οἱ ὁποῖες εἶχαν σταματήσει κατά τή διάρκεια τοῦ ἐμφυλίου πολέμου, προχωροῦν καί οἱ ἰθύνοντες ἐλπίζουν πώς ὁ ναός θά εἶναι ἕτοιμος τό 2026, γιά τά ἑκατό χρόνια ἀπό τόν θάνατο τοῦ ἐμπνευσμένου ἀρχιτέκτονα.
(Σημείωση: Οἱ φωτογραφίες ἀπό τή Σαγράδα Φαμίλια εἶναι παλιές, πάνω ἀπό μία δεκαετία. Ἔτσι ἦταν ὁ ναός ὅταν ἐπισκέφθηκα τή Βαρκελώνη τότε, νομίζω τό 2007)
