Γουέστερν, 1992, Η.Π.Α.,
131 λεπτά
Σκηνοθεσία: Κλιντ
Ίστγουντ
Παίζουν: Κλιντ Ίστγουντ,
Τζιν Χάκμαν, Μόργκαν Φρίμαν
Στους Ασυγχώρητους
ο Ίστγουντ -σε αυτή την, κατ'ομολογία
του ιδίου, σύνοψη των συναισθημάτων του
για το Γουέστερν- τοποθετεί μεν τη δράση
στα χωροχρονικά πλαίσια του είδους
(Άγρια Δύση στο δεύτερο μισό του
19ου αιώνα), αλλά ενσωματώνει και
χαρακτηριστικά που τους καθιστούν την
απόλυτη ωρίμανση μιας εθνικού χαρακτήρα
κινηματογραφίας και σημείο αναφοράς
μαζί με το Χορεύοντας με τους
Λύκους του Κόστνερ μιας,
περιορισμένης εμβέλειας, αναθεωρητικής
ροπής του Γουέστερν.
Σε αντίθεση με τη συνήθη
χαρακτηρολογική σχηματοποίηση, εδώ δεν
υπάρχουν διακεκριμένοι ρόλοι καλού και
κακού. Τόσο ο Γουιλ Μάνι όσο και ο Λιτλ
Μπιλ, οι δύο κεντρικοί (αυτοδίκαιοι
πάντα) (αντι)ήρωες (με τον πρώτο να έχει,
ωστόσο, το ατού της μετάνοιας για τα
πρότερα αμαρτήματα), ακολουθούν πιστά
διαφορετικούς κώδικες ηθικής που έχουν
έναν κοινό στόχο. Να μπει ένα τέλος στο
πιστολίδι και το αιματοκύλισμα. Στο
όνομα αυτού του ιερού σκοπού, ο Μάνι
ονειρευόμενος ένα καλύτερο αύριο για
την οικογένειά του, θα αναλάβει
μια τελευταία υπόθεση εκτελεστικής
χροιάς που θα τον φέρει αντιμέτωπο με
το σαδιστή σερίφη Λιτλ Μπιλ ο οποίος με
τη σειρά του επιβάλλει απάνθρωπα τον,
καταγεγραμμένο σε ταμπέλα υποδοχής,
Νόμο του -μιας και δεν υπάρχουν ακόμη
θεσπισμένοι νόμοι- περί ησυχίας, τάξης
και ασφάλειας στο Μπιγκ Ουίσκι.
Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό
είναι ο χειρισμός της βίας και ο ρόλος
της μέσα στη δραματουργία. Στις προθέσεις
του σεναρίστα της, Ντέιβιντ Πίπλς, δεν
ήταν να γράψει μια ιστορία κατά της
βίας, αλλά περισσότερο να καταβυθιστεί
μέσα της και να κατανοήσει τη σχέση της
με την ανθρώπινη φύση. Προς αυτό τον
προσανατολισμό κατευθύνεται και η ματιά
του Ίστγουντ. Έτσι, η απροκάλυπτη χρήση
της δεν έχει ούτε τη φορμαλιστική λογική
των σπαγγέτι γουέστερν ούτε αποσκοπεί
στη σαδιστική ευχαρίστηση, όπως το
σύγχρονο των Ασυγχώρητων,
Reservoir Dogs του Ταραντίνο. Κάθε
πλάνο ωμής βίας συνιστά συνειδητοποίηση
της αγριότητας, μα και ώθηση της πλοκής.
Οι μαχαιριές στο πρόσωπο της πόρνης
είναι το έναυσμα για το ξετύλιγμα της
ιστορίας, οι βιαιοπραγίες του Λιτλ Μπιλ
κατά του Άγγλου Μπομπ αποτελούν πρώτης
τάξεως σύσταση των τρόπων του σερίφη
προοικονομώντας το τί θα αντικρίσουν
οι τρεις καβαλάρηδες καταφθάνοντας στο
Μπιγκ Ουίσκι, το μαστίγωμα του Νεντ
αποτελεί (και) δικαιολόγηση της μετέπειτα
αχαλιναγώγητης αντίδρασης του Μάνι, η
εν ψυχρώ δολοφονία του νταβατζή το
επιστέγασμα της προσωπικής ηθικής
ακεραιότητας του Μάνι κ.α. [Όσον αφορά
στη μελέτη των διαφορετικών εκφάνσεων
βίας, αυτές καταγράφονται γλαφυρά στις
διάφορες αντιδράσεις του συγγραφέα
Μποσάμπ και του επίδοξου κυνηγού
επικηρυγμένων Σκόφιλντ Κιντ – των δύο
υπό διαμόρφωση χαρακτήρων των
Ασυγχώρητων].
Ένα ακόμη στοιχείο
διάκρισης είναι η κατασκότεινη ατμόσφαιρα
και ο νομοτελειακά προκύπτων πεσιμισμός.
Όποια κτηνωδία κι αν εκτυλίσσεται σε
ένα τυπικό γουέστερν, το πλάνο περιβάλλεται
από έντονο φως. Εδώ το μεγαλύτερο μέρος
του έργου είναι γυρισμένο σε βαθύ σκοτάδι
(σε αρκετές περιστάσεις, με συνεισφορά
έντονης βροχής) προσφέροντας σημαντικά
σε υποβλητικότητα και ταιριάζοντας
γάντι στο απαισιόδοξο δια ταύτα. Όσο κι
αν ο Μάνι πάλεψε τους δαίμονες του
(σκοτωμούς και ποτό), επέστρεψε σε αυτούς,
στη μοναξιά του και μας αφήνει περιφερόμενος
σαν φάντασμα.
Τα παραπάνω στοιχεία
είναι ενδεικτικά της σπουδαιότητας της
ταινίας, αλλά δεν γεννούν κατ'
αποκλειστικότητα τη διαχρονική αγάπη
για αυτήν. Σε αυτή συνεισφέρουν η αναγωγή
της αρχικής, υλιστικής, απόφασης σε
προσωπική βεντέτα – ύμνο στην ανδρική
φιλία (με τις χαρακτηριστικές τρεις
γουλιές ουίσκι που πίνει ο Μάνι ύστερα
από έντεκα χρόνια). Είναι η αδιαπραγμάτευτη
αφοσίωση στη γυναίκα που αγάπησες και
που σημαίνει τον καλό εαυτό σου. Είναι
τα δάκρυα του Σκόφιλντ Κιντ, όταν
συνειδητοποιεί πως δεν είναι φτιαξιά
φονιά, όπως καμωνόταν. Είναι τα ραντεβού
στην Κόλαση για όσους φέρουν ουλές.
