Γράφει η Φανή Εμμανουήλ
H νέα ταινία του Γιώργου Λάνθιμου, Kinds of Kindness, ήταν η ταινία που άνοιξε το φεστιβάλ των Καννών για μένα, με μια sold out προβολή στις οκτώμισι το πρωί σε ένα κυριολεκτικά κατάμεστο Grand Théâtre Lumière. Χωρίς να ξέρουμε τι να περιμένουμε καθώς τα μόνα στοιχεία που είχαμε στα χέρια μας είναι ένα ασαφές τρέιλερ, ένα teaser με την Emma Stone να χορεύει υπό τους ρυθμούς του Brand New Bitch της Cobrah και μια σειρά από -αν και εξαιρετικά- εξίσου ασαφή poster χαρακτήρων.
Όσο παραξενευμένοι νιώθαμε όταν μπήκαμε μέσα στο θέατρο, αναλόγως αισθανθήκαμε και όταν βγήκαμε, ενώ κοιτούσαμε γύρω μας για να πιάσουμε ένα βλέμμα και να καταλάβουμε τι σκέφτονται και οι άλλοι. Αυτό που είδαμε τις προηγούμενες σχεδόν τρείς ώρες ήταν τόσο αλλόκοτο και καθηλωτικό, που δεν μπορώ να το παραλληλίσω με κάποια άλλη πρόσφατη κινηματογραφική εμπειρία. And that’s a great thing. Μετά από δύο συνεχόμενες Όσκαρ winning υπερπαραγωγές, ο Γιώργος Λάνθιμος επιστρέφει στις κινηματογραφικές του ρίζες με ένα λανθιμικό weird wave σουρεαλιστικό τρίπτυχο, παρωδίες για τον έλεγχο και την συναίνεση και δεν θα μπορούσαμε να ζητήσουμε τίποτα παραπάνω.
Γυρισμένο low budget και παράλληλα με τα γυρίσματα του Poor Things, η νέα του ταινία Kinds of Kindness δίνει την εντύπωση πως είναι ένα έργο – αντίδραση του σκηνοθέτη στην mainstream επιτυχία των προηγούμενων ταινιών του. Γιατί όπως και να το κάνουμε, η ταινία θυμίζει περισσότερο τον παλιό, καλό (;) Λάνθιμο του Κυνόδοντα και του Ιερού Ελαφιού, τον founding father του ελληνικού weird wave και όχι το «αγαπημένο παιδί της Ακαδημίας». Είναι έκδηλο πως ο δημιουργός κάνει εδώ αυτό που του αρέσει περισσότερο να κάνει κινηματογραφικά. Unsettling, disturbing ιστορίες που λαμβάνουν χώρα σε κρύα έως κλινικά αποστειρωμένα sets και γερές δόσεις μαύρου χιούμορ να κυριαρχούν επι του γενικού brutality σε σημείο που σου δίνει την εντύπωση πως ανά πέντε λεπτά παίζει με το είδος.
Στο νέο του κινηματογραφικό εγχείρημα συνεργάζεται για άλλη μια φορά με τον παλιό συνεργάτη του Ευθύμη Φιλίππου και συγκεντρώνει ένα all-star cast που απαρτίζεται από μεγάλα ονόματα του Χόλυγουντ. Οι Emma Stone, Jesse Plemons, Willem Dafoe, Hong Chau, Joe Alwyn, Margaret Qualley και Mamoudou Athie ακολουθούν τους σεναριακούς του συμβολισμούς με ευλαβική αφοσίωση. Συμβολισμούς και υπαινιγμούς που σηματοδοτούν την επιστροφή σε κάτι το γνώριμο, που όμως πλέον, λόγο της τεράστιας εμπορικής επιτυχίας του σκηνοθέτη, μοιάζει πλέον καινούριο και αναζωογονητικό.
Το Kinds of Kindness μπορεί να μην είναι μια μεγάλη ταινία, αν την συγκρίνουμε με το epic scale του Poor Things και του The Favourite, αλλά είναι σίγουρα μια προσωπική ταινία. Μια κοινωνική σάτιρα η οποία εμμένει στο ίδιο μοτίβο με τις πρώτες του και εξερευνά την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης φύσης με κυρίαρχη την ανάγκη για αγάπη και αποδοχή. Παράλληλα όμως, εξετάζει και τα διάφορα συστήματα και σχέσεις εξουσίας ασκώντας έντονη κριτική καθώς οι ήρωες βρίσκουν τον εαυτό τους σε θέση να αμφιβάλλουν απέναντι σε αυτό που τους προβάλλεται ως η απόλυτη αλήθεια, κάτι τι οποίο δεν τους πείθει πλέον. Αμφισβητώντας έτσι όχι μόνο την εξουσία αλλά και τον έλεγχο που τους ασκείται.
Αυτές οι ιστορίες «καλοσύνης», απέχουν συνειδητά από την κανονικότητα και την mainstream ροπή που χαρακτηρίζει τις προηγούμενες δύο δουλειές του. Οι ιστορίες της ανθολογίας του, ακολουθούν τον δρόμο του disturbing dramedy, αφήνοντας στον θεατή το δικαίωμα να εξετάσει εσωτερικά τα μηνύματα και να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Προσεγγίζει το σεξ και τον θάνατο με μια αίσθηση παραλογισμού και χιούμορ, μειώνοντας έτσι την βαρύτητα που παραδοσιακά συνδέεται με αυτά τα θέματα. Και όσο προχωράνε οι ιστορίες του, το κάνει σε τόσο με βαθμό που η αντισυμβατική του προσέγγιση θα μπορούσε να θεωρηθεί έως και ασέβεια, καθώς αντιμετωπίζει ζητήματα όπως η άμβλωση, ο βιασμός και η αυτοκτονία, με χιούμορ.
Η ταινία αποτελείται από τρείς αυτοτελείς ιστορίες, εμπνευσμένες από την σφαίρα του παράλογου, με πρωταγωνιστή τον Jesse Plemons σε διαφορετικές εκδοχές ανδρών παγιδευμένων σε αδιέξοδα μοτίβα, σε ενοχές, σε φόβους. Τον εξαιρετικό Plemons, ο οποίος κέρδισε και το Best Actor Award στην τελετή λήξης του φεστιβάλ, πλαισιώνει πάντα το ίδιο καστ σε διαφορετικούς ρόλους, ενώ κάθε ιστορία έχει και τον ίδιο γρίφο στον τίτλο της: The Death of R.M.F, R.M.F. is Flying, R.M.F. Eats a Sandwich. Όμως δεν μαθαίνουμε ποτέ ποιος είναι αυτός ο μυστηριώδης R.M.F. Και ίσως δεν θα μάθουμε ποτέ, καθώς ο ίδιος ο δημιουργός έχει πει αρκετές φορές πως δεν είναι ο κατάλληλος για να δίνει απαντήσεις σχετικά με τα έργα του.
Η πρώτη ιστορία, θέτει στο κέντρο της μια τοξική, codependent και καταχρηστική σχέση μεταξύ ενός εργαζομένου (Jesse Plemons) και του εργοδότη του (Willem Dafoe) με τον πρώτο να μην έχει κάνει καμία επιλογή στην ζωή του χωρίς τον ολοκληρωτικό έλεγχο του δευτέρου. Από τα γεύματα του και το τι ποτό θα παραγγείλει μέχρι την ώρα που θα κοιμηθεί και το πότε θα συνευρεθεί με την γυναίκα του, ο Robert (Plemons) πρέπει να σημειώνει τα πάντα και να δίνει πλήρη αναφορά στον Raymond (Dafoe) ο οποίος έχει τον πρώτο και τελευταίο λόγο για κάθε απόφαση.
O Robert αρχίζει να αναρωτιέται αν θα έπρεπε τελικά να αντισταθεί όταν ο Raymond του ζητάει να νοσηλευτεί χτυπώντας το αυτοκίνητό του σε κάποιο άλλο με μεγάλη ταχύτητα. Όταν τελικά αποφασίζει να κόψει τον ομφάλιο λώρο και να αγνοήσει την εντολή του, ο Raymond αποφασίζει να του καταστρέψει την ζωή. Σε δεύτερους μικρούς ρόλους, η Emma Stone και η Margaret Qualley συμπληρώνουν την απεικόνιση της πεποίθησης πως η μόνη επιλογή που έχουν τα άτομα που βιώνουν σωματική και ψυχολογική κακοποίηση και εκμετάλλευση είναι να γυρίσουν πίσω στα χέρια του κακοποιητή τους.
Οι επόμενες δύο ενότητες είναι μεν λιγότερο εστιασμένες και πιο ασαφείς ως προς την πλοκή τους, παρόλα αυτά όμως, παραμένουν όμορφα ερμηνευμένες και το κυριότερο, αποτελούν κλασσικά παραδείγματα της ιδιοφυΐας των Λάνθιμου και Φιλίππου όπου στον κόσμο τους, όλα είναι αρκετά μακάβρια σε τέτοιο βαθμό που γίνονται αστεία, αλλά αρκετά αληθινά ώστε αυτή η πραγματικότητα να μας τρομάζει.
Η δεύτερη ιστορία, πιο περιορισμένη σε έμπνευση αλλά πλουσιότερη σε χιούμορ, έχει πάλι τον Plemons πρωταγωνιστικό ρόλο. Ο Daniel (Plemmons) είναι ένας αστυνομικός σε κακή ψυχολογική κατάσταση. Παρουσιάζει οριακά παρακινδυνευμένη και αλλοπρόσαλλή συμπεριφορά, κάτι που οφείλεται στην δυστυχία που νιώθει λόγο της εξαφάνισης της γυναίκας του, της Liz (Stone). Με την ίδια ασάφεια που μαθαίνουμε την πληροφορία αυτή για τον πρωταγωνιστή μας, έτσι προκύπτει και η επιστροφή της γυναίκας του, που όμως ο Daniel υποψιάζεται πως δεν είναι η ίδια αλλά μια σωσίας που έχει πάρει την θέση της.
Ο Λάνθιμος θέτει τους κανόνες και έτσι είναι αδύνατο για εμάς τους θεατές να καταλάβουμε αν ο Daniel συμπεριφέρεται ορθολογικά ή αν η μέχρι πρότινος αλλόκοτη συμπεριφορά του, βρίσκεται τώρα σε έξαρση. Ακροβατώντας μεταξύ λογικής και παράνοιας και πεπεισμένος να την κάνει να αποκαλύψει το μυστικό της, την εξαναγκάζει σε μια σειρά πράξεων απόδειξης της αγάπης της, οι οποίες έχουν κατά κύριο λόγο self-harming φύση. Το σοκ που βιώνουμε ως θεατές δεν έχει να κάνει τόσο πολύ με το ότι η Liz (ή η ψεύτική Liz) δέχεται να κάνει ότι της ζητήσει με αυτοθυσία, αλλά με το ότι οι αδιανόητες αυτές απαιτήσεις του αντί να τον καθησυχάζουν, τον κλονίζουν παραπάνω με αποτέλεσμα να ζητάει ακόμα περισσότερα.
Η Τρίτη ιστορία, η οποία έχει την Stone σε κεντρικό ρόλο, την θέλει να ερμηνεύει μια γυναίκα που έχει εγκαταλείψει τον άνδρα της (Joe Alwyn) και την κόρη τους για να γίνει μέλος μιας αίρεσης της οποίας ηγείται ο Dafoe μαζί με την επίσημη σύζυγο του Aka (Hong Chau). Οι κανόνες της αίρεσης, που έχει εμμονή με την αγνότητα, προβλέπουν ως μέθοδο εξαγνισμού πως τα μέλη της θα πρέπει να κάνουν σεξ μόνο μεταξύ τους ώστε να παραμένουν «αγνά». Οποιαδήποτε επαφή με άτομα εκτός του κύκλου θα τους μολύνει, και θα επέλθουν κυρώσεις. Όταν ακολουθούν τις οδηγίες τους κατά γράμμα, ο Omi (Dafoe) και η Aka ανταμείβουν τους πιστούς με ταντρική προσοχή, τρέφοντάς τους με τα δάκρυά τους.
Παράλληλα, η Stone έχει κυριευτεί από την ιδέα που της έχει αναθέσει ο Omi πως πρέπει να βρει μια συγκεκριμένη γυναίκα – μεσσία η οποία έχει το χάρισμα να αναστήσει νεκρούς, και να την φέρει στην αίρεση με σκοπό να δώσει ξανά ζωή σε έναν νεκρό άνδρα. Μια απροσδόκητη συνάντηση όμως και συνεύρεση με τον πρώην σύζυγο της έρχεται να ταράξει τον τρόπο που την αντιμετωπίζουν τα υπόλοιπα μέλη της αίρεσης.
