To Mr Robot η νέα σειρά της USA ολοκλήρωσε πριν κάποιο καιρό το δεύτερο κύκλο του, κέρδισε Emmy πρώτου ανδρικού ρόλου για τον Ραμί Μάλεκ στο ρόλο του Έλιοτ, ενός αναρχικού χάκερ με κοινωνικές διαταραχές και γενικά αποτέλεσε ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα τηλεοπτικά προϊόντα των τελευταίων ετών. Με φανερές σκηνοθετικές αλλά κυρίως θεματικές και σεναριακές επιρροές από ταινίες όπως το fight club και το V for Vendettaτο Mr. Robot καταπιάνεται με τα ζητήματα της αποξένωσης και του υπερκαταναλωτισμού της εποχής, της ανισότητας της εκμετάλλευσης κλπ μέσα από την ιστορία του χακαρίσματος μιας ισχυρής πολυεθνικής με σκοπό να διαγραφούν οι οφειλές κάθε πολίτη σε αυτή. Κλείνει το μάτι η σειρά λοιπόν στη σύγχρονη οικονομική κρίση, με πλάνα από πορείες αγανακτισμένων έξω από την ελληνική Βουλή να πρωτοστατούν σε ένα από τα πρώτα επεισόδια, εκμεταλλευόμενη παράλληλα τις νέες επαναστατικές δυνατότητες που παρέχει η τεχνολογία. Επειδή όμως δεν είναι η πρώτη φορά που κάποιος δημιουργός καταπιάνεται με τις ομολογουμένως δημοφιλείς αυτές θεματικές που έχουν όχι σπάνια οδηγήσει σε έργα κατ' επίφαση μόνο επαναστατικά και καινοτόμα, στην ουσία τους όμως βαθιά παλιομοδίτικα, αξίζει να εξερευνήσει κανείς τα θετικά και αρνητικά στοιχεία του τηλεοπτικού αυτού χακαρίσματος.
Στα Αρνητικά:
Επανάσταση προς κατανάλωση. Κανόνας πρώτος για την αφύπνιση των επαναστατικών ενστίκτων του κοινού σου: να αποδείξεις όλες εκείνες τις αιτίες που καθιστούν την επανάσταση δικαιολογημένη ή αναπόφευκτη, να καταδείξεις τα σημεία των καιρών που οδηγούν τους ήρωες στα άκρα. Στο Mr. Robot αυτό γίνεται συνεχώς, από το πρώτο επεισόδιο ως το τελευταίο και γίνεται δυστυχώς με τρόπο κουραστικό, γλυκερό και επαναλαμβανόμενο. Με ελάχιστες ευχάριστες αναλαμπές πρωτοτυπίας η υπόλοιπη σειρά είναι διανθισμένη με υπεραπλουστευμένους και υποαναπτυγμένους χαρακτήρες καρικατούρες. Κακοί επιχειρηματίες, διαβολικοί χωρίς κανένα λόγο προφανώς από τα γεννοφάσκια τους, επιδίδονται σε κάθε τύπου διαστροφική δραστηριότητα και εκμεταλλεύονται τον πάντα αγαθό και καλοπροαίρετο λαό. Δε θα υπήρχε κανένα πρόβλημα ωστόσο με αυτή την πόλωση, αν έμπαινε στον κόπο η σειρά να αποδείξει τις συνέπειες της κοινωνικής ανισότητας καιτης εκμετάλλευσης που τόσο διατυμπανίζει και δε περιορίζονταν απλά στο να βάζει κάθε χαρακτήρα να χαρακτηρίζει τους συντελεστές της επίμαχης πολυεθνικής «καθάρματα» με κάθε ευκαιρία. Εν τέλει η επαναστατική αφύπνιση γίνεται με τρόπο διδακτικό και υπεραπλουστεμένο βασίζεται στις χειρότερες κοινοτοπίες του είδους και σε μια επιδερμική μόνο εξέταση των καταστάσεων.
Αναρχική Drama Queen. Έχουμε να κάνουμε για άλλη μια δημιουργία που παίρνει υπερβολικά πολύ σοβαρά τον εαυτό της. Μακροσκελείς μονόλογοι, πομπώδεις ατάκες, σχεδόν παντελής απουσία χιούμορ, ερμηνευτικός στόμφος, προσπαθούν συνεχώς να πείσουν το θεατή ότι αυτό που βλέπει είναι περισσότερο σημαντικό απ'ότι αποδεικνύεται τελικά να είναι. Αμέτρητες οι δραματικές καταστάσεις που σκάνε τελικά σα σαπουνόφουσκες, οι αινιγματικοί διάλογοι που καταλήγουν χωρίς νόημα και γρήγορα λησμονιούνται, αμέτρητες και οι φορές που θα μας υπενθυμίσουν ότι θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο αν και αλλαγή δε βλέπουμε. Όλα αυτά δίνουν την αίσθηση ότι ούτε καν οι ίδιοι οι σεναριογράφοι έχουν οργανώσει την ιστορία στο μυαλό τους. Ο θεατής αποπροσανατολίζεται από μια πλοκή αργή στον πρώτο κύκλο, σχεδόν ανύπαρκτη στο δεύτερο, όπου το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου αναλώνεται σε παραισθήσεις και όνειρα που καταδεικνύουν την ίδια ακριβώς κατάσταση. Βέβαια έχουμε δει στο παρελθόν σειρές που βασίζονται στην ίδια αρχή με βασιλιά του είδους το Twin Peaks, όπου οι ονειρικές σεκάνς αποτελούσαν το κεντρικότερο σημείο της δραματουργίας του. Ωστόσο εκεί ακριβώς έγκειται η διαφορά των δύο σειρών. Ενώ τα όνειρα του Λιντς αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι της εξέλιξης της ιστορίας και του κόσμου του Twin Peaks, εδώ επαναλαμβάνουν συνεχώς κάτι που ήδη γνωρίζουμε ή έχουμε προ καιρού καταλάβει.
Στα θετικά:
Σκηνοθεσία: Αν δεν είναι πιο καλοσκηνοθετημένη σειρά που έγινε ποτέ τότε είναι η πιο καλοσκηνοθετημένη σειρά που προσωπικά έχω δει ( με μια επιφύλαξη για το Twin Peaks το οποίο έπαιζε όμως με πιο κινηματογραφικά δεδομένα). Οι δημιουργοί του Mr. Robot φροντίζουν να σε απομονώσουν στον προσωπικό κόσμο του ψυχολογικά διαταραγμένου Έλιοτ στις εμμονές και την παραπλανητική αντίληψή του για την πραγματικότητα. Η επιμονή με το να τοποθετούνται τα αντικείμενα στις γωνίες του κάδρου, η χρήση σχεδόν αποκλειστικά high angle ή low angle γωνιών λήψης και οι εναλλαγές μεταξύ τους, οι αργές, υπνωτισμένες κινήσεις της κάμερας, τα ψυχρά χρώματα, τα ελλειπτικά κάδρα, όλα βουλιάζουν σταδιακά το θεατή στην αίσθηση αποξένωσης του ήρωα, σε έναν κόσμο αφιλόξενο, με αρρωστημένες προθέσεις και καλά κρυμμένους εχθρούς. Παράλληλα δεδομένου του ότι ο Έλιοτ είναι ένας ήρωας που κάνει χρήση ουσιών και συχνά έχει παραισθήσεις, ο σκηνοθέτης δεν παραλείπει να υιοθετεί τη οπτική του και να φέρνει συχνά το θεατή προ εκπλήξεων με κατά βούληση αλλαγές στο νετ, το φωτισμό ή τον ήχο ανάλογα με το τι ο ήρωας κατά καιρούς αντιλαμβάνεται ή προσέχει, παρασύροντάς τον στον εφιαλτικό προσωπικό κόσμο του. Επιπλέον η πρωτοποριακή χρήση ηχητικών εφέ και μουσικής αν και συχνά φαντάζει ως άλλο ένα τρικ εντυπωσιασμού, προσδίδει αλλόκοτη ένταση σε σκηνές φαινομενικά ασήμαντης ρουτίνας, τονίζοντας αυτό που υποκριτικά οι ήρωες αποκρύπτουν. Τέλος έχουμε να κάνουμε με τα διάφορα οράματα, φαντασιώσεις ή όνειρα του ήρωα τα οποία είπαμε ήδη ότι παρουσιάζονται σε πληθώρα μακροσκελών σκηνών. Μπορεί οι σκηνές αυτές να καθυστερούν την ανάπτυξη του σεναρίου αλλά παράλληλα συχνά αποτελούν ευφάντασταδημιουργήματα που παίζουν με τους χαρακτήρες, τα μοτίβο της σειράς ή διαφορετικά σεναριακά είδη ( μία σεκάνς στο δεύτερο κύκλο όπου ο Έλιοτ φαίνεται να ζει σε έναν κόσμο κωμικής σειράς της προηγούμενης δεκαετίας με γέλιο κονσέρβα να συνοδεύει την κάθε ατάκα του, αν και προσφέρει ελάχιστα στην πλοκή είναι ταυτόχρονα διαβολικά έξυπνη και αστεία).
Μονόλογοι. Ο μονόλογος είναι μια αφηγηματική ευκολία που έχει απαλλάξει πολλούς σεναριογράφους από τον πονοκέφαλο ανάπτυξης χαρακτήρων και επεξήγησης καταστάσεων. Στο Mr Robot όμως ο Έλιοτ απευθύνει τους πολυάριθμους ενίοτε κουραστικούς και επαναλαμβανόμενους, άλλοτε έξυπνους και εμπνευσμένους μονολόγους του, σε έναν φανταστικό του φίλο, που δεν είναι άλλος από τον ίδιο το θεατή. Πρόκειται για ένα έξυπνο αφηγηματικό εύρημα που μεταφέρει την αμεσότητα της αφήγησης πραγματικά σε άλλο επίπεδο, με τον ήρωα να θυμώνει ή να απολογείται στο θεατή, να του αποκρύπτει συνειδητά καταστάσεις ή να ζητά τη συνδρομή του για να λύσει κάποιο πρόβλημα. Στις καλύτερες στιγμές τους αυτοί οι μονόλογοι φαίνονται αυθόρμητοι και παραληρηματικοί, αποδίδουν τη σύγχυση του ήρωα, την αδυναμία του να σκεφτεί καθαρά, να ολοκληρώσει τις προτάσεις του ή να επικοινωνήσει.
Ανατροπές. Παρά τα όλα σεναριακά προβλήματα κανείς δε μπορεί να κατηγορήσει το Mr. Robot ότι άνοιξε νωρίς τα χαρτιά του. Ακόμη και αν η ανατροπή του πρώτου κύκλου ήταν μάλλον πρωτοφανής και αναμενόμενη φαίνεται να είναι ο κεντρικός άξονας του μύθου δίνοντας και μια εντελώς νέα διάσπαση στη προβληματική και τον προσωπικό αγώνα του ήρωα. Στο δεύτερο κύκλο αντίθετα, η κυριότερη ανατροπή του είναι λιγότερο κρίσιμη σεναριακά αλλά είναι πέρα για πέρα απρόβλεπτη και καλοστημένη όσο λίγες, δίνοντας αναπάντεχα νόημα σε παράδοξα και ακατανόητες συνθήκες προηγούμενων επεισοδίων.
Ο ήρωας. Ο Έλιοτ είναι άλλη μια εθισμένη στα ναρκωτικά ευφυία στα πρότυπα του Dr House ή του Sherlock απομονωμένος και αντικοινωνικός. Η διαφορά και η πρωτοτυπία όμως στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ότι ο Έλιοτ είναι πιο ανθρώπινος και προσιτός σε σχέση με τους συνήθεις ήρωες του είδους. Χωρίς να έχει την αλαζονεία και το βιτριολικό χιούμορ των παραπάνω ηρώων, υποφέρει από τη μοναξιά του όπως θα υπέφερε ο καθένας, εύχεται να ήταν φυσιολογικός.
Εν κατακλείδι, λοιπόν, το Mr. Robot επιχειρεί να κατακρίνει την σύγχρονη κοινωνία και τις παθογένειες της αλλά η ειρωνεία βρίσκεται στο ότι είναι κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της. Απλοϊκή στις ιδέες της, γεμάτη εντυπωσιασμούς και ευχάριστη στο μάτι, μια τηλεοπτική επανάσταση έτοιμη και πακεταρισμένη προς κατανάλωση. Ακόμη κι έτσι όμως διατηρεί αναμφίβολα τη γοητεία ενός τηλεοπτικού προϊόντος καλοφτιαγμένου όσο λίγα με αποτέλεσμα να μη μπορείς να μείνεις μόνο στο πρώτο επεισόδιο.
