Τα «Ελληνικά Τέρατα», οι μέχρι χθες «κακοί» της υπόθεσης, τα όντα γεμάτα ατέλειες και αδυναμίες, σήμερα μνημειώνονται σχεδόν ως θεοί και γιορτάζουν την καλή πλευρά τους (και τη δική μας).
Αν μπορεί να κρύβει κάτι καλό ο Μινώταυρος, ένα μυθολογικό τέρας που κατασπάραζε ανθρώπους και, μανιασμένο, γκρέμιζε τοίχους, ποιο θα ήταν αυτό; Kυρίως θυμόμαστε τη φρικιαστική μορφή του με κεφάλι και ουρά ταύρου και σώμα ανθρώπου.
Κι όμως, δείτε το αλλιώς: Το τέρας αυτό μπορεί να γκρέμιζε τοίχους, την ίδια στιγμή όμως άνοιγε δρόμους, γκρέμιζε εμπόδια και γινόταν πρεσβευτής της δημιουργικότητας… Το έχετε σκεφτεί ποτέ έτσι; Κι αυτό το «τέρας» είμαστε κι εσείς κι εγώ, ή τουλάχιστον ένα μέρος του καθένα μας.
Κάπως έτσι (και έτσι) είδε τη μυθολογική ιστορία η Beetroot Design Group, το γραφείο οπτικής επικοινωνίας από τη Θεσσαλονίκη, που το 2011 απέσπασε την υψηλότερη διάκριση στο χώρο του επικοινωνιακού design παγκοσμίως. Και αντί να παρουσιάσει το σύνολο της δουλειάς της, αφού έπρεπε να οργανώσει μια έκθεση με αφορμή τη βράβευσή της, έβαλε στόχο νέο «πελάτη»: την ίδια τη χώρα, την εικόνα της και εν μέρει τους πολίτες της. Αποφάσισε να παρουσιάσει μια έκθεση, που θα αναδείκνυε τις κρυφές, υπαρκτές όμως θετικές όψεις της Ελλάδας -του «τέρατος» που μέσα στη γενικευμένη κρίση δοκιμάζεται- και τελικά αποκαλύπτει τη δύναμη της οπτικής επικοινωνίας. Όταν το μήνυμα είναι ισχυρό.
Η παρακάτω συζήτηση έγινε με αφορμή την έκθεση «Τα Ελληνικά Τέρατα» στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, μια έκθεση για εκείνους που δεν φοβούνται το διαφορετικό.
ΘΜ: Το να παίρνεις ένα βραβείο με το οποίο άλλοτε βραβεύτηκαν εταιρείες-κολοσσοί μοιάζει ακατόρθωτο. Με ποια κριτήρια διακριθήκατε το 2011 ως η καλύτερη εταιρεία;
Βeetroot: Κι όμως, στο δημιουργικό πεδίο μπορούν να συμβούν όλα. Βεβαίως για το βραβείο “Red Dot Communication Design Award: Agency of the Year 2011” συστήνεται κάθε φορά μια διεθνής επιτροπή, που αποτελείται από παλαιότερους βραβευμένους reddot και άλλους γκουρού της οπτικής επικοινωνίας. Τα κριτήριά τους είναι κυρίως η καινοτομία, η σταθερή ποιότητα, οι πύλες που ανοίγει κανείς στη βιομηχανία.
ΘΜ: Ποιο είναι το δυνατό σημείο των «Τεράτων»; Πού βρίσκεται η δύναμή τους ως αντικείμενο οπτικής επικοινωνίας; Με άλλα λόγια τι τα κάνει επικοινωνιακά πετυχημένο prοject;
Beetroot: Πρώτα από όλα είναι ένα κράμα δυνατής πρώτης εντύπωσης και νοηματικής τεκμηρίωσης. Αυτό σημαίνει ότι πρόκειται για μια δυναμική χρήση της εικόνας και ένα ισχυρό κειμενικό υπόβαθρο. Το πώς επεξεργαζόμαστε το δεύτερο εξηγεί γιατί δεν έχουμε τον κλασικό κειμενογράφο ως θέση μέσα στην εταιρεία.
Στην Ελλάδα βεβαίως, στην ενθουσιώδη υποδοχή συνέβαλε η μνήμη: αυτή είναι το δυνατό σημείο, γιατί αυτή επιτρέπει στο θεατή να αντλήσει από μια οικεία δεξαμενή. Στο εξωτερικό η δεξαμενή είναι μια πιο διευρυμένη πολιτισμική παρακαταθήκη.
Πάντως, όπως και να ‘χει, κάθε τέρας συνδέεται με τις αξίες της Beetroot. Π.χ. οι Στυμφαλίδες Όρνιθες συμβολίζουν για εμάς την ομαδικότητα, ο Κύκλωπας την αυθεντικότητα. Έτσι, οι αξίες μας προβάλλονται και ως αξίες της δημιουργικότητας, αλλά και μιας δημιουργικότητας «ελληνικής κοπής».
Επίσης, φαίνεται να περνάει το μήνυμα ότι η ουσία δεν βρίσκεται στα αντικείμενα, αλλά στο νόημα, σ’ αυτό που το κάθε έκθεμα πρεσβεύει. Άλλωστε τα περισσότερα εκθέματα είναι εφήμερα. Από την άποψη αυτή, η έκθεση δεν είναι πολύτιμη: τα νοήματά της είναι.
ΘΜ: Ποιο θεωρείτε ότι είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο στη Θεσσαλονίκη για τους δημιουργικούς επαγγελματίες;
Beetroot: Ο σεκιουριτάς της ΔΕΘ, που απαγορεύει την είσοδο ακόμη και σε όσους εργάζονται. Γιατί δείχνει για μια ακόμη φορά ότι δεν υπάρχει σύμπνοια στην πόλη για την εξυπηρέτηση βασικών στόχων και σκοπών, για τη διαχείριση και τη στρατηγική γύρω από ένα θέμα. Η νοοτροπία «έτσι τα βρήκαμε, έτσι θα τα αφήσουμε».
ΘΜ: Το μεγαλύτερο πλεονέκτημά της;
Beetroot: Αρχικά θα λέγαμε το προφανές: το μέγεθος της πόλης, που σου επιτρέπει να έχεις δυνητικά πιο εύκολη πρόσβαση στους δημόσιους φορείς, αλλά και σε πελάτες, και επιτρέπει και στην ίδια την πόλη να λειτουργεί ως ορμητήριο. Στην πραγματικότητα όμως το πιο σημαντικό πλεονέκτημα παραμένουν μερικοί άνθρωποι και θεσμοί που δημιουργούν σε πείσμα όλων των αντιξοοτήτων. Αυτοί θα φτιάξουν και το ακόμη πιο δυνατό «χαρτί», αυτό που θα γίνει η πόλη.
ΘΜ: Η έκθεση έχει ήδη παρουσιαστεί σε πολλές πόλεις. Εισπράττετε κάτι διαφορετικό από τον κάθε τόπο;
Beetroot: Στο εξωτερικό το κοινό έχει περιορισμένες προσλαμβάνουσες. Ωστόσο, οι ξένοι ενδιαφέρονται πολύ περισσότερο για το φιλοσοφικό υπόβαθρο της έκθεσης και όχι τόσο για την εικόνα. Κι αυτό αποτελεί μια παγκόσμια τάση: την επιστροφή στην ουσία.
Στην Ελλάδα διδάσκεται στα σχολεία η αφορμή της έκθεσης, αλλά όχι η συνθετότητα και η μαγεία του βασικού θέματος, που ξεπερνά την εικονογραφία των τεράτων.
Αυτά αντανακλώνται στην υποδοχή της έκθεσης σε κάθε τόπο.
ΘΜ: Σας δίνει χαρά, πάντως, η «επιστροφή» της έκθεσης στη Θεσσαλονίκη;
Beetroot: Μεγάλη. Κλείνει ο κύκλος της Ευρώπης στη Θεσσαλονίκη. Και ο λόγος είναι ο ίδιος που μας κάνει να παραμένουμε στην πόλη, ενώ θα μπορούσαμε να έχουμε ήδη μετακομίσει στην Αθήνα. Στην πραγματικότητα όμως είναι λάθος να συζητάμε για το πού είναι η βάση μας. Η δημιουργική δουλειά γίνεται από παντού.
ΘΜ: Το αγαπημένο τέρας της Beetroot;
Beetroot: Αυτό που θα φτιάξουμε στη συνέχεια.
Η έκθεση «Τα Ελληνικά Τέρατα» παρουσιάζεται στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Εγνατία 154, ΔΕΘ, 2310 240002, www.mmca.org.gr) ως τις 30 Δεκεμβρίου 2012.
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη, Πέμπτη, Σάββατο 10:00-18:00, Τετάρτη 10:00-22:00, Παρασκευή 10:00-19:00, Κυριακή 11:00-15:00
