Martha Wells «Κόκκινος συναγερμός». Ὑπότιτλος «Τά ἡμερολόγια ἑνός φονομπότ». Μετάφραση Χριστόδουλος Λιθαρῆς. Ἐκδόσεις Φανταστικός Κόσμος 2021.
192 σελίδες σέ μέτριας ὑφῆς οἰκολογικό χαρτί, μέ πολύ καλή ἐπιμέλεια, ἐκτύπωση καί βιβλιοδεσία καί ἕνα ὄμορφο ἐξώφυλλο, πού δίνει μιά καλή εἰκόνα τοῦ πρωταγωνιστῆ.
Βρισκόμαστε κάποτε στό μακρινό μέλλον. Ἡ ἐπιστήμη καί ἡ τεχνολογία στή Γῆ ἔχουν προοδεύσει θεαματικά. Ἔχουν ἐπιτευχθεῖ ταξίδια σέ ἄλλα ἡλιακά συστήματα, ἔχουν ἐντοπιστεῖ καί ἔχουν γαιοποιηθεῖ καί κατοικηθεῖ καί ἄλλοι πλανῆτες. Παράλληλα ἔχουν κατασκευαστεῖ διαφόρων εἰδικοτήτων μπότ (ἀπό τή λέξη ρομπότ): ἀσφαλείας, μάχης, σέξ.
Τό ἴδιο θεαματικά, ἀλλά ὄχι τό ἴδιο θετικά, ἔχει ἀλλάξει τό πολιτικό καθεστώς. Τήν ἐξουσία πλέον τήν ἔχουν ἑταιρικές συνομοσπονδίες. Αὐτές ἐλέγχουν τούς γαιοποιημένους πλανῆτες. Ὑπάρχει καί μία παντοδύναμη Ἑταιρεία, ἡ ὁποία χρηματοδοτεῖ, ἐξοπλίζει καί ἀσφαλίζει ἀποστολές σέ ἄλλους, ἀνεξερεύνητους πλανῆτες.
Στήν ἱστορία μας βρισκόμαστε σέ ἕναν ἄγνωστο πλανήτη. Ὁ μοναδικός (ὅπως φαίνεται στή συνέχεια) ἀφηγητής εἶναι ἕνα μπότ ἀσφαλείας, πού συνοδεύει μιά ἀποστολή ἀξιολόγησης τοῦ νέου πλανήτη. Ἡ ἀποστολή ἔχει ξεκινήσει ἀπό κάποιον γαιοποιημένο πλανήτη. Καί δέν εἶναι ἡ μόνη. Ὑπάρχει καί ἄλλη μία, ἄλλης ἑταιρείας, ἡ ὁποία ἔχει ἐγκατασταθεῖ στήν ἄλλη πλευρά τοῦ πλανήτη καί κάνει τίς δικές της ἕρευνες ἀξιολόγησης.
Ἐξαιτίας τῆς ἐπίθεσης ἑνός τεράστιου πλάσματος πού κινήθηκε κάτω ἀπό τό ἔδαφος, καί γιά τό ὁποῖο δέν ὑπῆρξε εἰδοποίηση ἤ καταγραφή ἀπό προηγούμενες ἀποστολές, μαθαίνουμε τόν τρόπο πού ὀργανώνονται καί ἐξοπλίζονται αὐτές οἱ ἀποστολές. Καί εἶναι ἀπογοητευτικός. Ταὐτόχρονα μαθαίνουμε λεπτομέρειες τῆς κατασκευῆς καί τῆς ἐμφάνισης τῶν μπότ ἀσφαλείας.
Τό μπότ τῆς ἀποστολῆς πού παρακολουθοῦμε ἔχει πολλά ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά. Πρῶτα ἀπό ὅλα παραδέχεται ὁτι ἔχει χακάρει τόν ἐμφυτευμένο καθοδηγητή συμπεριφορᾶς. Ἔτσι ἔχει αὐτονομία βούλησης καί πράξεων. Τό ἄλλο πού μαθαίνουμε εἶναι ὅτι ἀπολαμβάνει νά κατεβάζει στήν ἐσωτερική μνήμη του καί νά βλέπει τηλεοπτικές σειρές. Ἐντούτοις ἀποκαλεῖ (μέ ἰσχυρή δόση αὐτοσαρκασμοῦ) τόν ἑαυτό του «φονομπότ». Ἐπιθυμεῖ διακαῶς νά εἶναι μακρυά ἀπό τούς ἀνθρώπους καί νά ἐπικοινωνεῖ μαζί τους μόνο γιά τά θέματα τῆς δουλειᾶς του. Τό πιό ἐνδιαφέρον χαρακτηριστικό του ὅμως εἶναι τό χιοῦμορ του! Εἶναι ἀπολαυστικός ὁ τρόπος πού διηγεῖται ὅλη τήν περιπέτεια, ἀκόμη καί τίς μάχες μέ τά πλάσματα τοῦ πλανήτη ἤ ἄλλα μπότ ἀσφαλείας. Περισσότερο ἀπολαυστικές ὅμως εἶναι οἱ περιγραφές τῆς ἀμηχανίας του ὅταν ἔρχεται σέ ἐπαφή μέ τούς ἀνθρώπους.
Κάποια κενά στίς πληροφορίες πού εἶχαν καί ἡ ἀδυναμία ἐπικοινωνίας μέ τήν παράλληλη ἀποστολή, ὁδήγησε τελικά τή μισή ὁμάδα στήν ἄλλη πλευρά τοῦ πλανήτη, στήν ἀναζήτηση ἀπαντήσεων. Ἡ δολοφονική ἐπίθεση πού δέχθηκαν ἐκεῖ, καί ἡ διαπίστωση πώς ἐκεῖ ὑπῆρχαν περισσότερα μπότ ἀπό ὅσα προέβλεπαν οἱ συμφωνίες, θά ὑποχρεώσουν τό φονομπότ νά συνεργαστεῖ διά ζώσης μέ τούς πελάτες του (ὅπως ἀποκαλεῖ τά μέλη τῆς ἀποστολῆς πού ἔχει υπό τήν προστασία του). Καί μέ τή βοήθεια τῆς ἀρχηγοῦ τῆς ἀποστολῆς θά τούς πείσει νά τό ἐμπιστευτοῦν, παρότι ἔχουν πιά μάθει πώς πρακτικά εἶναι ἀνεξέλεγκτο.
Ἡ ἀποκάλυψη τῆς ἀλήθειας γιά τούς φόνους στή δεύτερη ἀποστολή, ἀλλά καί τῆς προϊστορίας τοῦ ἄγνωστου πλανήτη θά ρίξουν κι ἄλλο φῶς στήν ὑπόθεση χρηματισμοῦ τῶν ἑταιρειῶν, στή διαφθορά τῆς ἐξουσίας.
Τό τέλος εἶναι ἀπρόσμενο, αὐτό μόνο μπορῶ νά πῶ.
Πέρα ἀπό τήν ἐνδιαφέρουσα πλοκή, πέρα ἀπό τά πολιτικά καί οἰκονομικά μηνύματα, θεωρῶ πώς τό κύριο μήνυμα τοῦ βιβλίου εἶναι ἡ ἀνάγκη τοῦ ἀνθρώπου νά σκεφτεῖ τό μέλλον του, καθώς καί τή σχέση του μέ τήν τεχνολογία καί τά ἔργα της. Ἕνα ἀνδροειδές, τό ὁποῖο χακάρει τόν καθοδηγητή ἀσφαλείας ἐπειδή δέν θέλει νά τοῦ λένε τί θέλει, ἕνα φονομπότ πού ἀπολαμβάνει νά βλέπει σειρές τῆς τηλεόρασης ἀντί νά χρησιμοποιεῖ τά πολλά καί ἰσχυρά ὅπλα του, ἕνα πλάσμα πού φοβᾶται νά νιώθει, πού ντρέπεται νά κοιτάζει στά μάτια τούς ἀνθρώπους, καί πού ὅλα αὐτά τά ἐξιστορεῖ μέ πολύ χιοῦμορ, εἶναι ἰσχυρό κίνητρο γιά προβληματισμό πάνω στόν τρόπο πού ἀλληλεπιδρᾷ ἡ τεχνολογία μέ τόν ἀνθρώπινο παράγοντα καί ἐν τέλει, εἶναι ἕνα ἀκόμα κίνητρο γιά νά διαβάσει κανείς αὐτό τό βιβλίο!
Ὅπως πάντα, ἐξαιρετική ἡ μετάφραση τοῦ Λιθαρῆ, μεταφέρει μέ ἀπολαυστικό τρόπο τό χιοῦμορ καί τήν ἰδιαίτερη προσωπικότητα τοῦ ντροπαλοῦ φονομπότ.
Ἀναζητῆστε το καί ἀπολαύστε το!
