Πολλή η αναμονή, πολλές οι προσδοκίες, πολύς ο κόσμος που θέλησε να παρακολουθήσει την πιο πρόσφατη σκηνοθετική δουλειά της Έφης Μπίρμπα, με κεντρικό πρόσωπο τον Άρη Σερβετάλη και μαζί του μια ομάδα έξι ηθοποιών (Αχιλλέας Χαρίσκος,Ιωάννα Τουμπακάρη, Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου, Σοφία Γεωργοβασίλη, Δάφνη Αντωνιάδου, Κυριάκος Σαλής). Ο λόγος φυσικά για την παράσταση Δον Κιχώτης, Βιβλίο 2ο, Κεφ. 23ο, που παρακολουθήσαμε στην πρεμιέρα της στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης.
Ομολογώ πως ο τίτλος της παράστασης με προκατέβαλε θετικά. Βρήκα ενδιαφέρουσα την ενασχόληση με ένα συγκεκριμένο τμήμα αυτού του επικού έργου. Δυστυχώς, η παράσταση αυτή καθ' αυτή κάθε άλλο παρά δικαίωσε την υποσχόμενη εντρύφηση του τίτλου.
Η Έφη Μπίρμπα μας συνηθίζει σε εικαστικές σκηνοθεσίες. Αυτήν την φορά όμως – πέρα από κάποια ενσταντανέ που πραγματικά ήταν χάρμα οφθαλμών – η παράσταση δεν κατάφερε να μας δώσει ούτε αισθητική – εικαστική ικανοποίηση. Αυτό που επί δύο ώρες βλέπαμε ήταν εφτά ηθοποιούς να επαναλαμβάνουν με επιμέλεια ασκήσεις, αυτοσχεδιασμούς και δοκιμές. Σαν να παρακολουθούμε την πρόβα τους. Ναι, ενδιαφέρουσα η σωματικότητα αλλά χωρίς ουσία, χωρίς λόγο. Πολλή επιμονή και επανάληψη σε εικόνες που δεν οδηγούσαν πουθενά. Στοιχεία που έρχονταν και έφευγαν χωρίς να συνδέονται μεταξύ τους. Πολλές φορές μάλιστα αυτό που δημιουργούνταν επί σκηνής ήταν μια μουτζούρα καθώς συνηθίζουμε να λέμε στο θέατρο. Η μία εικόνα ακύρωνε την άλλη, δεν την άφηνε να γράψει.
Ο λόγος; Εκφωνούμενος κάπου από το υπερπέραν. Ποτέ δεν ήσουν σίγουρος αν αυτό που ακούς είναι ηχογραφημένο ή μιλάει κάποιος επί σκηνής. Γλώσσα; Τα γερμανικά. Αναρωτιέμαι προς τι. Σε ποιο κοινό απευθύνεται; Ποια δραματουργική ή άλλη χρήση εξυπηρετεί η γερμανική γλώσσα; Και αν, λοιπόν, το παν είναι η εικονοποιία και η ατμόσφαιρα που προκύπτει από αυτήν, γιατί να πρέπει οι θεατές να είναι στραμμένοι στους υπέρτιτλους;
Ναι, οι ηθοποιοί πραγματικά κόπιασαν και γέμισαν με την ενέργειά τους έναν χώρο τεράστιο όπως το Μέγαρο Μουσικής. Δυστυχώς, όμως, γι' αυτούς όλη τους η προσπάθεια ήταν σαν να πέφτει σε κενό. Σαν να ματαιώνεται. Εκτός κι αν αυτός ήταν ο σκοπός της παράστασης. Να μας φανερώσει μέσω της φόρμας της ακριβώς την ματαιότητα του αγώνα και της προσπάθειας του Δον Κιχώτη. Του χάους του.
Εν κατακλείδι, ήταν μια παράσταση κουραστική κι αργόσυρτη, φλύαρη χωρίς λόγο. Με αυτή την αλληλοδιαδοχή εικόνων – επεισοδίων όπως αναφέρει το δελτίο τύπου – μου έφερε στο νου κάποιες αράδες που έχει γράψει ο Ραμπιτρανάθ Ταγκόρ : Ένα απλό γεγονός είναι πραγματικά σαν ένα αδιέξοδο, δεν οδηγεί παρά μόνο σ' αυτό το ίδιο και πουθενά πέρ' απ' αυτό, ενώ μια αλήθεια ανοίγει έναν απέραντον ορίζοντα και οδηγεί προς το άπειρο.
