HomeCinemaΕξώστης ΘΗ σκηνοθέτης του Hiwa Ζακλίν Λέντζου στον...

Η σκηνοθέτης του Hiwa Ζακλίν Λέντζου στον Εξώστη

Στην 69η Berlinale η μοναδική επίσημη συμμετοχή της Ελλάδας ήταν με την παρουσίαση της μικρού μήκους ταινίας Hiwa της Ζακλίν Λέντζου, που συμμετείχε στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα των μικρού μήκους. Μας μίλησε για την ταινία της, την περίπλοκη της σχέση με την Αθήνα και την συμμετοχή της στην Berlinale.

Η εικοσιεφτάχρονη Ζακλίν Λέντζου αποτελεί μία από τις πολλά υποσχόμενες γυναίκες που αρχίζουν και καταλαμβάνουν το κινηματογραφικό τοπίο της χώρας. Σκηνοθέτης και σεναριογράφος, αποφοίτησε από το London Film School το 2013 με το Thirteen Blue, το οποίο συμμετείχε σε διεθνή φεστιβάλ και αποτέλεσε το επίσημο άνοιγμα της στο σινεμά. Στην συνέχεια συμμετείχε στο πρόγραμμα Talents του Σεράγιεβο και του Βερολίνου στο οποίο ανέπτυξε το μικρού μήκους της FOX το 2015. Το έργο της Fox έκανε πρεμιέρα στο 69ο φεστιβάλ του Λοκάρνο για να ακολουθήσει μετέπειτα η Berlinale για το Hiwa όπου και την συναντήσαμε.

Η θεματολογία της Λέντζου συχνά περιστρέφεται γύρω από ευαίσθητες ιστορίες ενηλικίωσης που τις αποδίδει με μία σκηνοθετική αισθητική που πλησιάζει το ντοκιμαντέρ. Το Hiwa αποτελεί κατά έναν τρόπο και αυτό μία ιστορία ενηλικίωσης, αυτήν την φορά από την οπτική ενός πατέρα από τις Φιλιππίνες που βλέπει στο όνειρο του ότι βρίσκεται στην Αθήνα.


Καταρχάς πες μας λίγα λόγια για το Hiwa. Από που προέκυψε η ιδέα και ο τίτλος; Το HIWA αποτελεί την 4η μικρού μήκους ταινία μου. Στα ελληνικά σημαίνει πληγή, τραύμα. Η ιδέα προέκυψε, όπως προκύπτουν όλες- είναι ένα προιόν των ενδιαφερόντων μου σε συνδυασμό με τις σκέψεις μου. Στην προκειμένη το ενδιαφέρον μου, ο σκοπός μου, είναι να αποτυπώσω το κατασκεύασμα του ονείρου, κινηματογραφικά. Η πραγμάτωση της ταινίας κινητοποιήθηκε με την προκήρυξη ενός διαγωνισμού από το Διεθνές Φεστιβάλ Αθηνών – Νύχτες Πρεμιέρας, όπου ζητήθηκαν σενάρια τα οποία θα αναδεικνύουν την Αθήνα διαφορετικά. Ήταν ένα αρκετά ανοιχτό κάλεσμα, όπως και τα όνειρα, και το ένα μπήκε στο άλλο. Θεώρησα ιδανική την ευκαιρία- να κατασκευάσω ένα διαφορετικό πορτρέτο της πόλης. Η επιλογή του τίτλου συνέβη τελευταία στιγμή, καθώς κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης η ταινία ονομαζόταν 'FILIPINO DREAM'. Αφού λοιπόν κατασκευάσαμε το όνειρο και απέκτησε δική του οντότητα, ο αρχικός τίτλος μου φάνηκε περιγραφικός. Τότε, σκέφτηκα, σε δεύτερο επίπεδο, την πηγή του ονείρου, την πηγή κάθε ονείρου, που δεν είναι άλλη από το τραύμα. Έτσι κατέληξα στη λέξη αυτή, που μου φαίνεται πολύ εύηχη και ουσιαστική παράλληλα.

Είναι ένα έργο με καθαρά ποιητικό χαρακτήρα. Φέρει μία αίσθηση από το Sans Soleil του Chris Marker. Ποιες ήταν οι επιρροές σου στην δημιουργία του ύφους του; Είναι πολύ καίρια η αναφορά στον Μάρκερ και στη συγκεκριμένη ταινία. Την είχα δει όσο σπούδαζα στο Λονδίνο και είχα αισθανθεί πολλά και διαφορετικά. Εντελώς συμπτωματικά, είχαμε την ευκαιρία με τον φωτογράφο μου να τη δούμε παρέα σε μια ανεξάρτητη προβολή στα Πετράλωνα, πριν το γύρισμα. Κρατήσαμε την ελευθερία του και προσπαθήσαμε να την εισφέρουμε στη δική μας ταινία. Ουσιαστικά, πήραμε την απόφαση να τραβάμε οτιδήποτε, ανεξαρτήτως σεναρίου, και να αφήσουμε το υλικό να μας κατευθύνει. Το όνειρο, από τον Φρόυντ έως τον Λακάν, είναι η πραγματικότητα μας, κι όχι κάτι επίπλαστο, οπότε η συγκεκριμένη απόφαση ήταν παραπάνω από ταιριαστή σε αυτό που κάναμε. Έχει ενδιαφέρον γιατί εν τέλει η ταινία, ενώ έχει σενάριο και στησίματα, σε πολλούς φαίνεται να έχει ποιότητες ταινίας τεκμηρίωσης. Αυτό δεν το περίμενα, απλώς συνέβη, και χαίρομαι πολύ που κάποιος δυσκολεύεται να την κατατάξει -αυτό σημαίνει όντως ελεύθερη φόρμα.

Οι επιρροές μου ήταν κατά βάσει μη κινηματογραφικές. Δηλαδή πλήν του GUMMO που αυτόματα πλέον αποτελεί, άλλες φορές αόριστα και άλλες φορές πιο συγκεκριμένα, αναφορά σε ότι φτιάχνω, δεν είχα άλλη ταινία κατά νου. Βασική μου επιρροή ήταν το καλλιτεχνικό κίνημα των Fauves, όσον αφορά το χρώμα και την υφή. Ειδικά ο Gauguin και η σειρά του 'The Lure of the Exotic'. Οι fauves κράτησαν λίγο χρονικά, όπως και τα όνειρα, έσπασαν ή έστω αποπειράθηκαν να σπάσουν παραδόσεις και δεν είχαν αυστηρούς κανόνες, παρά μια έμφαση στην υποκειμενικότητα. Οπότε εκτός από το αισθητικό ενδιαφέρον, καθώς 'μελετούσα', βρήκα και εννοιολογικές συγγένειες με την θεωρία του ονείρου. Πολύ βασική επιρροή ήταν όλη η ψυχαναλυτική σχολή. Δε στάθηκα στις μεταξύ τους διαφορές, απλώς επισκέφτηκα σημεία που είχα διαβάσει παλαιότερα, στάθηκα σε συγκεκριμένους μηχανισμούς ονείρων όπως το considerations of representability και το condensation, και μετά μπέρδεψα λίγο κάποιες σκέψεις περί συλλογικού ασυνειδήτου με εκείνες του προσωπικού. Βλέπει στον ύπνο του την ακρόπολη και το φεγγάρι, που θα έλεγε ο Γιούνγκ σήμερα ότι αποτελούν αρχέτυπα, αλλά αυτά απαρτίζουν την βαθειά προσωπική του ιστορία. Όσον αφορά τον ποιητικό χαρακτήρα της ταινίας, πιστεύω δε θα μπορούσε να είναι κάτι άλλο, μιας που όλα τα όνειρα είναι ένα ποίημα. Εικόνες, αφαίρεση, λόγος, συναίσθημα. Για μένα η πιο όμορφη ποίηση συζητά πράγματα άσχημα, και το νόημα έρχεται σχεδόν πάντα από την αντιδιαστολή των δύο.

Το Hiwa φέρει έναν αρκετά καταθλιπτικό χαρακτήρα σε σχέση με την πόλη της Αθήνας. Ποια είναι η σχέση σου με αυτήν την πόλη; Η σχέση μου με την Αθήνα είναι χαοτική, δυσεπίλυτη. Είναι η πόλη μου και δεν είναι. Γεννήθηκα εδώ, έζησα και ζούσα τμηματικά, υπέφερα, αλλά μου έλειπε όταν την άφηνα. Περπατάω και τη μισώ, περπατάω και τη λατρεύω. Για μένα Αθήνα σημαίνει πατέρας μου.

Πρωταγωνιστές είναι μία οικογένεια από τις Φιλιππίνες και κυρίως ο Τζει, ο οποίος βλέπει στο όνειρο του ότι βρίσκονται στην Αθήνα. Πως προέκυψε αυτή η σχέση Αθήνας – Μανίλα; Για προσωπικούς λόγους, στην ιδιόρρυθμη οικογένεια μου, μπήκε για μια τριετία ο Αλφρέντο, ένας πατέρας από τις Φιλιππίνες. Ο Αλφρέντο είναι στην Αθήνα σχεδόν μια εικοσαετία, ωστόσο δεν παύει να αναφέρεται στη Μανίλα με δάκρυα. Κάθε φορά. Είναι η μόνη ουσιαστική σχέση που ανέπτυξα με έναν άνθρωπο ξεριζωμένο από τον τόπο του. Είναι συναισθηματικά εγκλωβισμένος, όπως και ο Τζέι στην ταινία. Ο Αλφρέντο δακρύζει όταν μιλάει για τη Μανίλα, για τον πατέρα του που σκοτώθηκε εκεί, για την κόρη του που γεννήθηκε εδώ. Το ονειρό του είναι να την πάρει και να πάνε στις Φιλιππίνες, να επιστρέψουν στις ρίζες τους. Οπότε η σχέση Αθήνας-Μανίλας δεν προέκυψε, δεν τη δημιούργησα, προϋπήρχε και μάλλον ασυναίσθητα εκείνη προσδιόρισε την ιδέα μου.

Ο Τζει αφηγείται μέσα από την πορεία του στην Αθήνα μία προσωπική ιστορία που αντικατοπτρίζει τους προσωπικούς του προβληματισμούς και την σχέση του με τις κόρες του. Τι συμβολίζει ο χώρος της Αθήνας για την προσωπική του ιστορία; Ο χώρος της Αθήνας συμβολίζει τα πάντα και τίποτε την ίδια στιγμή. Το όνειρο του θα μπορούσε να εκτυλίσσεται σε οποιοδήποτε μέρος, αρκεί να μην το γνώριζε, ώστε να τηρηθεί η συνθήκη άγωνίας. Σημασία έχουν οι συνδέσεις, οι αναμνήσεις και τα συναισθήματα, παρά το μέρος. Όπως ακριβώς στα όνειρα, τίποτα δεν έχει σημασία αυθύπαρκτα, ωσότου εμείς νοηματοδοτήσουμε το τι είδαμε, πάντοτε με αυστηρά προσωπικά κριτήρια.

Ποιες ήταν οι εντυπώσεις σου από την φετινή BerlinaleΕάν επέλεγα μια λέξη για να συνοψίσω την εμπειρία θα ήταν 'πυκνότητα'. Με ο,τι αυτή η λέξη συνεπάγεται, θετικό ή αρνητικό. Είναι ένα πολύ μεγάλο σε έκταση και μέγεθος φεστιβάλ, οι αίθουσες, το κοινό, η προσοχή του τύπου και εκπροσώπων της κινηματογραφίας.

Σίγουρα η 'προβολή' ανοίγει πόρτες, ωστόσο ο χρόνος μόνο δείχνει έαν οι πόρτες αυτές οδηγούν κάπου ή απλώς στο κενό.

Ποια είναι τα σχέδια σου για το μέλλον; Ετοιμάζεις μήπως μία μεγάλου μήκους ταινία; Διαβάζω μέλλον και σκέφτομαι τη σχετικότητα του χρόνου. Το σχέδιο για το εγγύς λοιπόν μέλλον, είναι η πρώτη μεγάλου μήκους. Ξεκινώ να ταξιδεύω με το Torino Film Lab από το οποίο είχα την τύχη να επιλεγώ και να δουλέψω δίπλα στον Razvan Radulescu, -μεγάλη ευθύνη, και χαρά. Αυτά πάνε μαζί συνήθως, όπως τα παιδιά. Για το απώτερο μέλλον, αποφάσισα να μη σχεδιάσω τίποτε. Θα δείξει. Ή και όχι.

Related stories

Κλείνει ένα από τα πιο αγαπημένα μεζεδοπωλεία του κέντρου

Λατρεύτηκε από τις παρέες νέων κι όχι μόνο! Τα...

Οι ταινίες της εβδομάδας 28.03-03.04.2024

Γράφει ο Λάζαρος Γεροφώτης Μεγάλη αύξηση στα εισιτήρια την εβδομάδα...

Στην οδό Αρμενοπούλου, ο Gaetano μας ταξιδεύει στην σιτσιλιάνικη επαρχία

Κείμενο: Δέσποινα Λαμπρίδου / Φωτογραφίες: Μαρία Ευσταθιάδου Αρμενοπούλου 27,στην καρδιά...

Ο Εξώστης ρωτά, οι συγγραφείς απαντούν | Λάζαρος Αλεξάκης

    επιμέλεια στήλης: Φανή Χατζή Κάθε εβδομάδα ένας/μία συγγραφέας απαντά σε...

Μητροπολιτικό πάρκο Παύλου Μελά: Μία ανάπλαση που… άργησε πολύ

Ήταν Νοέμβριος του 2021, στη δεύτερη δύσκολη χρονιά της...