Γράφει ο Τάσος Γέροντας
Gaston Dorren «60 γλώσσες». Μετάφραση Γιώργος Μαραγκός. Εκδόσεις Μεταίχμιο 2022.
Ο υπότιτλος του βιβλίου είναι που ξαφνιάζει: «Ένα ταξίδι στην Ευρώπη». Γιά ένα λεπτό! 60 γλώσσες στην Ευρώπη; Στην Ευρώπη με τα 42 κράτη; Όταν τα αγγλικά είναι η επίσημη γλώσσα σε δύο, τα γαλλικά σε τρία, το ίδιο και τα γερμανικά;
Ο Ολλανδός γλωσσολόγος Dorren αποκαλεί «γλώσσα» ό,τι μιλά μια εθνότητα. Έτσι ασχολείται χωριστά με τα φιλανδικά και με τα Σάμι, που μιλούν οι Λάπωνες. Εξετάζει ξεχωριστά τα Σκοτικά Γαελικά από τα Ιρλανδέζικα Γαελικά.
Δεν είναι λίγες οι φορές που ανέτρεξα σε χάρτες για να βρω τις περιοχές που αναφέρονται: φριζικά, σορβικά, γκαγκαούζ. Εξετάζει την προέλευση των γλωσσών, τις σχέσεις με άλλες. Παραθέτει χαρακτηριστικά, ιδιαιτερότητες, παραξενιές. Δίνει πολλά παραδείγματα διαφορών, ομοιοτήτων, συσχετισμών, δυσκολιών για καθεμιά από τις εξήντα γλώσσες. Είναι φορές που κάποια χαρακτηριστικά κάνουν τον αναγνώστη να απορεί πώς μπορεί κάποιος να μάθει και να θυμάται τόσα χαρακτηριστικά. Αφού και ο ίδιος ο συγγραφέας, πολύγλωσσος γλωσσολόγος, κάποια στιγμή τα παράτησε: «…μόλις το έψαξα. Το έγραψα. Και, για να είμαι ειλικρινής, το ξέχασα κιόλας. Το μόνο που μένει είναι η σύγχυση.» (Για τα ουαλικά). Ή, για τα φεροϊκά: «Τέλος πάντων. Μάθετε σορβικά ή βασκικά καλύτερα. Θα σας είναι πιο χρήσιμα».
Έχω φωτογραφίσει δύο αποσπάσματα, όπου περιγράφονται δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα των ανωτέρω.
Το βιβλίο έχει περίπου 290 σελίδες. Στην αρχή της ανάγνωσής του είπα «…μόνο; Κρίμα!». Όμως είναι τόσο πολλές οι πληροφορίες μέσα σ’ αυτές τις σελίδες, που όσες φορές και να διαβάσει κανείς το βιβλίο, πάντα θα τον εκπλήσσει με την ομορφιά και τον πλούτο του.
Γραμμένο με χιούμορ και πολλά παραδείγματα, διαβάζεται με μεγάλη ευχαρίστηση. Συντελεί και η εξαιρετική δουλειά του μεταφραστή, ο οποίος είχε το δύσκολο έργο να μεταφέρει στα ελληνικά ή ακόμα και να βρει στα ελληνικά τα σχετικά παραδείγματα του συγγραφέα.
Μεγάλο μπράβο και στη στοιχειοθεσία και την εκτύπωση με όλα αυτά τα περίεργα γράμματα και σύμβολα τόσων γλωσσών.
Εξαιρετικό βιβλίο! Θα το απολαύσει κάθε λάτρης των γλωσσών, των ταξιδιών, της γεωγραφίας. Και θα ανατρέχει τακτικά σ’ αυτό. Και πάντα θα μένει με το στόμα ανοιχτό.
Μπράβο στις εκδόσεις Μεταίχμιο για τα δύο βιβλία του Dorren («Βαβέλ» και «60 γλώσσες»), καθώς και για το βιβλίο «Πάπυρος» της Vallejo.
«Όταν μια γλώσσα έχει απομείνει με έναν μόνο ομιλητή, έχει ήδη χαθεί. Η γλώσσα ζει μέσα από τη συζήτηση· δεν μπορεί να την κρατήσει ζωντανή ένας και μόνο άνθρωπος – αυτό που μπορεί να κάνει όλο κι όλο είναι να την ανακαλεί όσο καλύτερα μπορεί.»
