Με τα περισσότερα κινηματογραφικά σωματεία και τις ενώσεις κριτικών να έχουν ήδη απονείμει τα βραβεία τους η τελετή των Όσκαρ μοιάζει με μια τυπική διαδικασία σε ότι αφορά τους πιθανούς νικητές. Κι όμως η φετινή επιλογή της λίστας με τις κορυφαίες ταινίες της χρονιάς, φανερώνει τρείς επιμέρους θεματικούς άξονες που συνοψίζουν με τον πιο έντονο τρόπο τον προσανατολισμό της Ακαδημίας μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο της εποχής μας.
Οι ανθρώπινες σχέσεις, η επιβίωση αλλά και η εποχή Ομπάμα στις ΗΠΑ είναι τα θέματα που κυριάρχησαν στα θέματα των ταινιών που αποτελούν τις υποψήφιες για το Όσκαρ καλύτερης ταινίας της χρονιάς. Την ίδια διαπίστωση κάνουμε βλέποντας και σε άλλες κατηγορίες όπως αυτή του ντοκιμαντέρ, όπου θέματα που αφορούν την εξωτερική πολιτική αλλά και την συνοχή των φύλων στον αμερικάνικο στρατό κερδίζουν μια θέση στις φετινές υποψηφιότητες. Οι ανθρώπινες σχέσεις ήταν και είναι διαχρονική ανησυχία της Ακαδημίας. Πάνω σε αυτό το θέμα άλλωστε έχυν αναδειχτεί σπουδαίες ταινίες. Φέτος όμως το θέμα αυτό καταγράφουν ταινίες όπως η ρομαντική κωμωδία Οδηγός Αισιοδοξίας του Ντ. Ο Ράσελ αλλά και η Αγάπη του Μίκαελ Χάνεκε. Σχέσεις που καταγράφονται ως αμήχανες και κατακερματισμένες απο τον σύγχρονο, νευρωτικό τρόπο ζωής αλλά και σχέσεις που αναδεικνύουν την έννοια της συντροφικότητας στον δύσκολο αγώνα για επιβίωση και κόντρα στην ίδια την φθορά των ανθρώπων.
Αυτή η έννοια της επιβίωσης φαίνεται να αποτέλεσε κομβικό σημείο για τις επιλογές της Ακαδημίας. Ζήτημα που ξεκάθαρα θα μπορούσαμε να πούμε ότι φανερώνει την προβληματική της εποχής μας μέσα απο την σοβαρή οικονομική κρίση που είναι πάντα εδώ. Η Ζωή του Πι του Ανγκ Λι είναι ένα τέτοιο ουμανιστικό και αλληγορικό παραμύθι επιβίωσης. Αντίστοιχης υφολογίας και δυναμικής είναι και η ιστορία του Μπεν Τσαϊντλιν στα Μυθικά Πλάσματα του Νότου, ταινία που συνδυάζει εύστοχα την αφηγηματική αλληγορία της επιβίωσης μέσα μια επιμέρους μικροϊστορία ενός συγκλονιστικού γεγονότος, όπως είναι ο τυφώνας Κατρίνα, αλλά και μια ξεχωριστική κοινωνική και ταξική καταγραφή που αφορά την σύγχρονη Αμερική. Και βέβαια οι Άθλιοι του Τόμας Χούπερ μπορεί να ελαφραίνουν χάρη στον μουσικό χαρακτήρα της ταινίας αλλά αυτό δεν περιορίζει την περιγραφή ενός δυσάρεστου κοινωνικού και ταξικού στάτους έστω κι αν ανήκει σε μια άλλη εποχή (γιατί ως γνωστόν η ιστορία μπορεί και επαναλαμβάνεται).
Στον αντίποδα η Ακαδημία αλλά και η κινηματογραφική βιομηχανία του Χόλυγουντ δείχνει να ζει με την ίδια ένταση την παρουσία του Προέδρου Ομπάμα, όπως είχε συμβεί και πριν απο λίγα χρονια με τον Τζορτζ Μπους Τζούνιορ. Στον κατάλογο με τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς ένας υποψιασμένος παρατηρητής μπορεί να διακρίνει εύκολα ταινίες με έντονο το πολιτικό και κοινωνικό στίγμα με αφορμή τις αρχές της διακυβέρνησης Ομπάμα. Γιατί τι άλλο θα μπορούσε να είναι ο εμβληματικός Λινκολν του Στήβεν Σπήλμπεργκ απο μια αποτίμηση της φιλελεύθερης και δημοκρατικής πολιτικής Ομπάμα, μια διακυβέρνηση που δεν θα μπορούσε ποτέ να γίνει πράξη αν δεν υπήρχε το όραμα του Ρεπουμπλικάνου Αβράαμ Λίνκολν?
Στο ίδιο επίπεδο κινείται και ο Κουέντιν Ταραντίνο στον Django του αποκαθιστώντας με τις σεναριακές επινοήσεις του μια τεράστια κοινωνική αδικία που τραυμάτισε για πολλά χρόνια την κοινωνική συνοχή των ΗΠΑ και σχολιάζοντας επιδεικτικά – σαρκαστικά – τις ανισότητες και τα φαινόμενα ρατσισμού που την κλόνισαν.
Αν η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού και πολύ περισσότερο μια τέχνη που θέλει επιδεξιότητα τόσο στο προσκήνιο όσο και στο παρασκήνιο το Zero Dark Thirty της Κάθριν Μπίγκελοου δείχνει να δικαιώνει την στάση του τωρινού Προέδρου των ΗΠΑ σε σχέση με το ήπιο διεθνές προφίλ της χώρας αλλά και την ευέλικτη πολιτική της απέναντι στην τρομοκρατία σε σύγκριση μάλιστα με την ακαμψία της περιόδου Μπους για την οποία η Αμερική δέχτηκε σκληρή κριτική και αρκετές επικρίσεις. Η ίδια σκληρή κριτική βέβαια έχει ασκηθεί και στην ταινία μιας που και οι Ρεπουμπλικάνοι και οι Αριστεροί θεωρούν το Zero Dark Thirty απο τη μια ως σκανδαλώδη αποκάλυψη διαβαθμισμένου απόρρητου υλικού πληροφοριών της τελευταίας 10ετίας και απο την άλλη ως προπαγανδα υπέρ της πολιτικής Ομπάμα και της επιτυχίας της στο θέμα της τρομοκρατίας.
Στο ίδιο επίπεδο κινείται και η ταινία που συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες για την τελική οσκαρική διάκριση. Το Argo του Μπεν Άφλεκ δικαιώνει πολιτικά και αυτό την διπλωματική ευέλιξια και το παιχνίδι ζυμώσεων και τακτικής στο επίσημο και ανεπίσημο πεδίο, στοιχεία που είχαν συμπεριληφθεί στην πολιτική ατζέντα των Δημοκρατικών Προέδρων των ΗΠΑ μεταπολεμικά σε σύγκριση πάντα με τους αντίστοιχους Ρεπουμπλικάνους. Αν η ταινία του Άφλεκ συνδυάζει όλες τις παραπάνω περιγραφές παρουσιάζοντας μια πολιτική και διπλωματική διένεξη, τις ανθρώπινες σχέσεις σε κρίση αλλά και το ζητούμενο της επιβίωσης με κάθε κόστος υπάρχει ένα επιπλέον προσόν που την κάνει ελκυστική στα μάτια του σινεφιλ θεατή αλλά και σε μια πιθανή βράβευση της απο την Ακαδημία. Κοινή συνισταμένη όλων αυτών των ζητούμενων και κλειδί για την λύση και την διάσωση των πρωταγωιστών της ιστορίας είναι ο κινηματογράφος. Η επινόηση μιας φανταστικής ταινίας με ένα ανύπαρκτο συνεργείο σώζει τους ήρωες και τους συμφιλιώνει με τα προβλήματα τους. Αν το Artist πέρυσι θύμισε στην κινηματογραφική βιομηχανία τον μύθο που προσέφερε στους ανθρώπους το Argo φέτος έρχεται να τους θυμίσει πως μπορεί να αποτελέσει και την (προσωρινή) διαφυγή απο τα προβλήματα τους.
Σημ.: Στον Εξώστη της επόμενης εβδομάδας θα ασχοληθούμε διεξοδικά με τις υποψηφιότητες των φετινών Όσκαρ και θα κάνουμε τις προβλέψεις για τους πιθανούς νικητές της χρονιάς.
