Τα λημέρια του λύκου, Χαβιέρ Μαρίας, «Τα λημέρια του λύκου», μτφ. Έφη Γιαννοπούλου, εκδ. Καστανιώτη
Τελειώνοντας το πρώτο έτος της σχολής, ο δεκαεπτάχρονος Μαρίας το σκάει για το Παρίσι όπου θα περάσει το καλοκαίρι του 1969, συχνάζοντας σχεδόν αποκλειστικά σε κινηματογράφους που προβάλουν αμερικανικές ταινίες των δεκαετιών του τριάντα, του σαράντα και του πενήντα. Η επαφή με τον αμερικανικό κινηματογράφο θα αποτελέσει το κύριο υλικό για το πρώτο του μυθιστόρημα, «Τα Λημέρια του Λύκου». Η έκδοση του βιβλίου στα ελληνικά, σε μετάφραση Έφης Γιαννοπούλου, βασίστηκε στην αναθεωρημένη, από τον ίδιο το συγγραφέα, έκδοση του μυθιστορήματος το 1987.
Μυθιστόρημα σπονδυλωτό, με σχετικά χαλαρή σύνδεση των επιμέρους ιστοριών, επιτρέπει την ανάγνωσή του και ως συλλογή διηγημάτων, καθένα από τα οποία είναι αφιερωμένο και σε ένα κινηματογραφικό είδος. Τον πυρήνα της υπόθεσης συνθέτει η διάλυση της οικογένειας Τάγκερ το 1922, συμβάν που θα σκορπίσει τα μέλη της στα τέσσερα σημεία του αμερικανικού βορρά και θα πυροδοτήσει την οργιώδη φαντασία του νεαρού Μαρίας. Οι πρωταγωνιστές (μαφιόζοι, αστέρες του κινηματογράφου, μοιραίες γυναίκες, ιδιωτικοί αστυνομικοί αμφιβόλου ηθικής, σκλάβοι που επαναστατούν, πλούσιοι που πιστεύουν πως το χρήμα αγοράζει τα πάντα), τα σκηνικά (κακόφημα μπαρ, έρημος, φυλακές, επαύλεις πλουσίων, το λαμπερό Χόλυγουντ) και οι υποθέσεις των ιστοριών (ο αμερικανικός εμφύλιος, η ποτοαπαγόρευση, ο αγώνας των σκλάβων για απελευθέρωση, το αμερικανικό όνειρο, το Χόλυγουντ και η κινηματογραφική βιομηχανία) αποπνέουν ξεκάθαρα άρωμα Αμερικής, βασική επιδίωξη άλλωστε του συγγραφέα.
Ο γρήγορος ρυθμός, στα χνάρια του μοντάζ των ταινιών, συντελεί τα μέγιστα στην κινηματογραφική αίσθηση που αφήνει η ανάγνωση. Η χαλαρή σύνδεση ανάμεσα στις ιστορίες και η «αβέβαιη» προέλευση και κατάληξη αρκετών χαρακτήρων, τελικώς δεν αποτελούν μειονέκτημα για το ξεχωριστό αυτό βιβλίο – φόρο τιμής (μέσω και της παρωδίας) στον αμερικανικό κινηματογράφο. Βιβλίο πραγματικά υπέροχο, ιδιαίτερα για τους λάτρεις του (παλιού) αμερικανικού σινεμά.
Καλογερόπουλος Γιάννης
Ο χαρακτήρας είναι ζήτημα χρόνου
Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Η Εβραία», μονόπρακτο από τον Τρόμο και αθλιότητα του Γ' Ράιχ, εκδ. Κάλβος
Τις τελευταίες μέρες επηρεασμένη από την κόρη μου που μπήκε δυναμικά στην εφηβεία, άρχισα να ψάχνω τι διάβαζα εγώ στην εφηβεία μου και έκπληκτη διαπίστωσα ότι ο κύριος όγκος των βιβλίων μου τότε ήταν θεατρικά έργα. Δύο όμως ηρωίδες με έχουν κυριολεκτικά σημαδέψει: η μία είναι «η Εβραία» του Μπρεχτ. Το μονόπρακτο είναι ο μονόλογος μιας αστής παντρεμένης Εβραίας με Γερμανό γιατρό, που λόγω του καθεστώτος αναγκάζεται να εγκαταλείψει τον άντρα της, μονολογεί και του λέει τις σκέψεις της, του μιλάει για την αγάπη της προς αυτόν αλλά και για τον πόνο της και τον θυμό της, όλα όσα δεν τολμάει να του πει κατά πρόσωπο. Στο τέλος φεύγει με την πρόφαση ότι πάει διακοπές και θα ξαναγυρίσει ενώ και οι δύο γνωρίζουν την αλήθεια, ότι δηλαδή δεν θα ξανασυναντηθούν ποτέ.
Προσπαθώ να ανακαλέσω στη μνήμη μου εκείνη την πρώτη ανάγνωση αυτού του μονόπρακτου. Η ηλικία μου και η απειρία μου δεν νομίζω ότι βοηθούσαν να καταλάβω πολλά, θυμάμαι όμως καλά τον παιδιάστικο θυμό μου προς τον συγγραφέα για το δραματικό φινάλε. Γιατί η Εβραία δεν του τα λέει κατά πρόσωπο; Ίσως να μην την άφηνε μόνη, ίσως να την ακολουθούσε. Ήθελα ένα πιο αισιόδοξο τέλος. Δεν καταλάβαινα…
Έπρεπε να διανύσω πολλά χιλιόμετρα σε αυτό το ταξίδι που λέγεται ζωή για να καταλάβω, με το μέτριο μυαλό μου, το νόημα του έργου αλλά και τον λόγο που δεν υπήρχε ένα αισιόδοξο τέλος. Νομίζω ότι ο Μπρεχτ ήθελε να πει ότι οι αληθινοί άνθρωποι δεν έχουν σχέση με τους ήρωες της λογοτεχνίας. Δεν υπάρχει έρωτας τόσο δυνατός όσο του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας ούτε σαν του Χίθκλιφ και της Κάθυ.
Οι άνθρωποι πάμε με το ρεύμα, δεν πάμε κόντρα στο ρεύμα, προτιμάμε να είμαστε αποδεκτοί από τους πολλούς παρά να μείνουμε σταθεροί στα πιστεύω μας. Και βαφτίζουμε την κάθε μας υποχώρηση αλλαγή… και νιώθουμε περήφανοι. Και ξεχνάμε τόσο γρήγορα και εύκολα, ξεχνάμε τους ανθρώπους που μας αγάπησαν, που μας συμπαραστάθηκαν, που πόνεσαν μαζί μας. Η Λήθη, το δυνατότερο αντικαταθλιπτικό! Η απάντηση γιατί το έργο δεν είχε happy end ήταν όλα αυτά τα χρόνια κάτω από τη μύτη μου, κρυμμένη σε αυτές τις δύο προτάσεις: «Ο χαρακτήρας είναι ζήτημα χρόνου. Αντέχει περισσότερο ή λιγότερο, όπως και τα γάντια, τα καλά κρατάνε πολύ αλλά όχι για πάντα…».
Έλενα Κολυβοδιάκου
