Το μυθιστόρημα «Ζα Ζα» ανήκει σε εκείνη τη σπάνια κατηγορία βιβλίων που τολμούν να ρίχνουν φως σε κρυμμένες πτυχές της ανθρώπινης ψυχής, που εξερευνούν σκοτεινά πάθη, απόκρυφες, κολασμένες περιοχές επιθυμιών. Πάθη και επιθυμίες βασανιστικές στη θεμελιώδη σημασία τους. Γι’ αυτό όταν τελειώνεις το βιβλίο, δεν το ξεχνάς ούτε το προσπερνάς. Τα θέματα και τα ερωτήματα που θέτει, οι απόψεις και τα συμπεράσματα που αποκομίζεις από την ανάγνωσή του, με ένταση μένουν στο μυαλό για να τα αναλύεις και να τα επεξεργάζεσαι. Αυτή η ανεξίτηλη ένταση που αφήνει το βιβλίο οφείλεται στο καυτό θέμα του, που είναι η πορεία της ηρωίδας Άννας να διολισθήσει με τη θέλησή της στην πορνεία, να γίνει πόρνη πολυτελείας. Καυτό το θέμα που εισχωρεί βαθιά στις σχέσεις των δύο φύλων, στις σχέσεις υποταγής και κυριαρχίας, καλού και κακού, ζωής και θανάτου, τέχνης και ζωής, καθώς και στην αναζήτηση της προσωπικής αυτοδιάθεσης για ευτυχία.
Αλεξάνδρα Μπακονίκα
***
Το έργο του Αθανασιάδη συνιστά ύμνο στην ατομικότητα. Στην αγωνιώδη, κινδυνώδη, αμετανόητη και με κάθε κόστος αναζήτηση του υποκειμενικού εαυτού. Ύμνο εξάλλου στη δόμηση δια του γκρεμίσματος. Ύμνο στη γυναικεία δύναμη και μοναξιά και αυτάρκεια. Ύμνο στη γυναικεία πλάτη για την ομορφιά της μα και για το πόσα μπορεί να άρει. Ύμνο, τέλος, στη δράση, στην πλοκή: στο σενάριο που καλείται ζωή.
Η «Ζα Ζα» είναι ένα μυθιστόρημα on the edge. Η ανάγνωσή του θέλει τόλμη, όχι ωστόσο περισσότερη από όση απαιτήθηκε για να γραφτεί. Μπαίνοντας κανείς στο τούνελ αυτής της αφήγησης, είναι βέβαιο πως δεν θα βγει αλώβητος, πως δεν θα βγει ο ίδιος, αν βγει.
Ο συγγραφέας ανατέμνει βαθιά τις ψυχές των ηρώων του χωρίς να ηθικολογεί. Δεν υποκύπτει σε κάτι τέτοιο, δεν τοποθετείται, δεν αξιολογεί, τουλάχιστον όχι ευθέως. Καταγράφει έντονα, μα όχι ωμά, με τρόπο που σού κόβει την ανάσα. Η πραγματικότητα του βιβλίου δομείται από συστατικά ονείρου, η ονειρική ύλη έχει την τιμητική της.
Εκτός από την αφήγηση, ο συγγραφέας χρησιμοποιεί αφάνταστα και με ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα το διάλογο, μετερχόμενος έτσι απολύτως επιτυχώς την παραδεδεγμένη, εν πολλοίς τσεχωφική τεχνική τού show don’ t tell.
Κατερίνα Χανδρινού
***
Μια γυναίκα που ζει διπλή ζωή. Ένας αχαλίνωτος ερωτισμός. Μια απελευθερωτική πορεία. Τίποτα το καινούργιο σε όλα αυτά, μέχρι να διαβάσει κανείς τη «Ζα Ζα» του Κυριάκου Αθανασιάδη. Η «Ζα Ζα» δεν είναι ένα γυναικείο μυθιστόρημα, είναι ένα μυθιστόρημα για τη Γυναίκα. Ένα μυθιστόρημα που μόνο καταχρηστικά θα ενέτασσε κανείς στην ερωτική λογοτεχνία, ακόμα κι αν εκκινεί από αυτή. Αν έπρεπε να διαλέξω μία μόνο πρόταση για να χαρακτηρίσω αυτό το ανάγνωσμα, θα έλεγα ότι η «Ζα Ζα» είναι μια πραγματική εμπειρία.
Και είναι ίσως η απίθανη προσέγγιση του γυναικείου κόσμου από έναν άντρα που κάνει την αναγνώστρια να εντυπωσιάζεται τόσο. Ο συγγραφέας έχει μια τρομερή διεισδυτικότητα στο γυναικείο ψυχισμό, που τον περιγράφει όμως με τη λιτότητα, την αυστηρότητα, τη λακωνικότητα ενός άντρα, χωρίς να κουράζει, ξαφνιάζοντας το θηλυκό κοινό του με την ευστοχία του. Σαν να του αποκαλύπτει τον εαυτό του όπως… τον έχει ξαναδεί ή υποψιαστεί τουλάχιστον, τις στιγμές εκείνες που το «εγώ» του τσακώνεται με το «υπερεγώ» και φιλιώνει με το «εκείνο» του.
Αν όμως το έργο «φτάνει στην πρώτη γραμμή» τελικά, είναι ακριβώς επειδή ο συγγραφέας σε αυτή του την προσέγγιση δεν αναλώνεται σε διαρκείς «αναγωγές στην ψυχολογία» και δεν εξαντλείται στο «να εξηγήσει το κάθε τι». Αντιθέτως διατηρεί άσβεστη την «αίσθηση του παιχνιδιού» χωρίς μάλιστα να θυσιάζει το ύφος στο βωμό του θέματος. (Λώρρενς Ντάρρελ, Αλεξανδρινό κουαρτέτο, Ιουστίνη).
Γεωργία Μανάφη
