HomeMind the artΜουσικήBob Dylan | Ο ποιητής που διχάζει;

Bob Dylan | Ο ποιητής που διχάζει;

Είναι αναμφισβήτητο ότι ο γεννημένος το 1941 στην πόλη Ντάλουθ της Μινεσότα αποτελεί έναν μουσικό που εκφράζει την άρνηση, την αμφισβήτηση, που επισημαίνει υπερτοπικά και διαχρονικά κοινωνικά προβλήματα και αναμετράται με τις υπέρμετρες ατομικές φιλοδοξίες. Δεν θα ήταν μάλιστα υπερβολικό να υποστηρίξουμε ότι τα τραγούδια του αντηχούσαν για τη νεολαία ως προανάκρουσμα του Μάη του '68. Η σχέση, ωστόσο, του Dylan με το κοινό του χαρακτηρίζεται ανέκαθεν από διακυμάνσεις. Οι πιστοί folk υποστηρικτές του τον αποδοκίμασαν έντονα όταν τον είδαν να εμφανίζεται σε συναυλία με ηλεκτρική κιθάρα και δερμάτινες μπότες. Πρόκειται όντως για μια αστική μεταμόρφωση;

Ο Dylan μεγάλωσε μέσα σε ένα αστικό περιβάλλον, προερχόμενος από οικογένεια Εβραίων προσφύγων που βιώσαν τα αντισημιτικά πογκρόμ της Σοβιετικής Ένωσης, ενώ η επαγγελματική του σταδιοδρομία συμβαδίζει παντοτινά με την Columbia Records, μια από τις πολυεθνικές δισκογραφικές εταιρίες «κολοσσούς». Αλλά The times they 're changing, όπως θα έλεγε και ο ίδιος. Η περίπτωσή του δεν χωράει περιθώρια καθαρολογίας. Είναι επισφαλής η θέση ότι ανήκει στους folk τραγουδοποιούς, αποκλείοντας, με τον τρόπο αυτό, τις blues, rock και rock & roll επιρροές του. Είναι κατανοητή η δυσαρέσκεια όσων διατείνονται ότι ο Dylan δεν είναι ποιητής, αφού δεν ανήκει, με τη στενή έννοια του όρου, στον συγγραφικό κόσμο πέραν του βιβλίου του Tarantula που εκδόθηκε το 1971.

Διαθέτει, εντούτοις, μία διαρκή ποιητική ικανότητα να αποτυπώνει προσωπικά βιώματα και ψυχικές καταστάσεις με ευφάνταστες περιγραφές, οι οποίες απορρέουν από την εντρύφησή του στον Dylan Thomas. Η απόφαση της Σουηδικής Ακαδημίας να του απονείμει το Νομπέλ Λογοτεχνίας διανοίγει νέους δρόμους στην επιλογή κριτηρίων, αλλά παράλληλα καταδεικνύει την επιθυμία της ίδιας της Ακαδημίας να αναμετρηθεί με το παρελθόν της. Συγκεκριμένα, στον μακρύ κατάλογο των ονομάτων που δεν βραβεύτηκαν κατά την πρώιμη περίοδο του θεσμού – μπορούμε να αναφέρουμε ενδεικτικά τους Tolstoy, Ibsen, Zola, Joyce, Proust, Chekhov και James – ακολούθησε η απόρριψη του Auden λόγω της φτωχής μετάφρασης της διατριβής του Hammarskjöl, αν και υπάρχουν υπόνοιες ότι βασική αιτία ήταν η ομοφυλοφιλία του. Οι προκλήσεις της Ακαδημίας δεν σταμάτησαν ούτε τη δεκαετία του '70, όταν απορρίφθηκαν συγγραφείς όπως ο Bellow, o Greene και ο Nabokov για χάρη κάποιων άσημων Σουηδών συναδέλφων τους, ενώ ούτε τα πολιτικά κριτήρια έλειψαν: η περιφρόνηση προς το πρόσωπο του Borges, ο οποίος είχε υποστηρίξει ανοιχτά το καθεστώς Pinochet και, από την άλλη πλευρά, η επιλογή των Sartre, Neruda και Márquez που ήταν φιλικά προσκείμενοι σε αριστερές δικτατορίες.

Τα τελευταία χρόνια, οι κύριες αμφιβολίες που εγείρονται για την αμεροληψία της επιτροπής αφορούν την αντίληψη περί «Ευρωκεντρισμού», μετά και τη δήλωση το 2009 του πρώην Μόνιμου Γραμματέα της Σουηδικής Επιτροπής, Horace Engdahl, ότι «η Ευρώπη παραμένει το κέντρο του λογοτεχνικού κόσμου». Η φετινή απονομή του βραβείου σε έναν καλλιτέχνη από τις Η.Π.Α. «για τη δημιουργία νέων ποιητικών εκφράσεων εντός της σπουδαίας αμερικανικής παράδοσης» λειτουργεί ως αντιστάθμισμα όχι μόνο απέναντι στις δύο προηγούμενες «ευρωκεντρικές» αποφάσεις με την περσινή βράβευση της Alexievich και του Modiano το 2014, αλλά και στον θάνατο του Prince. Όταν αναφερόμαστε στον Dylan, η μουσική του συνυπάρχει αδιαχώριστα με τους στίχους του:

Take me on a trip upon your magic swirlin' ship

My senses having stripped, my hands can't feel to grip

My toes to numb to step, wait only for my boot heels

To be wanderin'

I'm ready to go anywhere, i'm ready for to fade

Into my own parade, cast your dancing spell my way

I promise to go under it

(Mr. Tambourine Man)

Ο Dylan έγραψε τραγούδια πολιτικά, κοινωνικά, θρησκευτικά, στίχους διαμαρτυρίας, για την ελευθερία, τον πόλεμο, τη φτώχεια, τη ματαιοδοξία που ενέπνευσαν και συνεχίζουν να εμπνέουν δημοκρατικούς ανθρώπους κάθε ηλικίας και καταγωγής. Η ενωτική παρουσία του στο πέρασμα του χρόνου μαρτυρείται από την ουδέτερη στάση που κρατάει απέναντι στη δική του βράβευση. Τα έργα του δεν ζουν, επομένως, για να διχάζουν, αλλά για να ενώνουν και η επιτυχία του αυτή στη διανθρώπινη ένωση έρχεται να καταργήσει επιπόλαια διλήμματα του είδους «Λυρικός τραγουδοποιός ή ποιητής;», αφού «την απάντηση φίλε φυσάει ο άνεμος, την απάντηση φυσάει ο άνεμος».

Related stories

Φεστιβάλ Επταπυργίου: Πρεμιέρα με Ρεμπούτσικα, επί σκηνής 270 καλλιτέχνες

Επτά παραγωγές και 15 παραστάσεις στις οποίες συμμετέχουν συνολικά...

Τραπεζάκια έξω: 3 επιλογές για τα ανοιξιάτικα ποτά σου

Είμαστε έτοιμοι για την άνοιξη και όπως φαίνεται και...

Μια διαφορετική trattoria στα ανατολικά που δεν μοιάζει με τις άλλες

Το όνομά σημαίνει τηγάνι στα Ιταλικά – συνδυάζει την...

Το νεανικό ταβερνείο στην πόλη που έχει και δικό του κόμικ

Στην καρδιά των Λαδάδικων, στη Θεσσαλονίκη, βρίσκεται μια κρυμμένη...

Υπερδιπλάσια η έκταση που θα απαλλοτριωθεί στο Σέιχ Σου για το Flyover

Τροποποιητική μελέτη από το ΥΠΕΝ Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας...