Από Renegades of Youth
Το Black Mirror συμπληρώνει φέτος μια ντουζίνα χρόνια ζωής. Ένα φοιτητικό μου βράδυ, οκτώ ή εννιά χρόνια πίσω, αποφάσισα να δώσω την ευκαιρία σε εκείνη τη σειρά που είχε συνεπάρει όλη την παρέα μου, όλη τη σχολή μου και που οι πάντες συζητούσαν τον θεματικό της πυρήνα ως κάτι που προέβλεπε το ζοφερό τεχνολογικό μέλλον της ανθρωπότητας. Η περιρρέουσα αυτή άποψη δεν απείχε ιδιαίτερα από την πραγματικότητα καθώς το Black Mirror, η καλλιτεχνική κορυφή του Βρετανού σατιρικού συγγραφέα Τσαρλι Μπρουκερ, επιχείρησε και πέτυχε να εξετάσει την κακή επιρροή της τεχνολογίας στο ανθρώπινο είδος.
Δίχως να το καταλάβω, αφέθηκα στα άμεσα δυστοπικά σύμπαντα που με μετέφερε η σειρά. Διαφορετικά και αυτοτελή κάθε φορά μα πάντα να τριγυρίζουν σαν γαϊτανάκι γύρω από κάποια ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας που εσχάτως κατέστησε τους ανθρώπους έρμαια της και με μια αίσθηση που παρέπεμπε στο ύφος των επεισοδίων του θρυλικού Twilight Zone. Είναι συναρπαστικό το πως με το ίδιο θεματικό μοτίβο οι συγγραφείς των επεισοδίων (πάντα με επιβλέποντα τον Μπρουκερ) κατάφερναν να παρουσιάσουν και μια διαφορετική πτυχή της κακόβουλης τεχνολογίας , αραδιάζοντας στις οθόνες μας κάθε τι που έγινε μόδα ή διαδόθηκε στο ιντερνετ και τα σοσιαλ μιντια σαν μεταδοτική ασθένεια και διαχειρίστηκε με τρόπο που δεν αρμόζει σε όντα που θέλουν να λέγονται ευφυή. Ο άνθρωπος στο Black Mirror χειραγωγείται και βασανίζεται με τρόπο ανατριχιαστικό και βγαλμένο από τα πιο τρελά οργουελικά όνειρα φέρνοντας στο προσκήνιο μια άλλη πλευρά μας πιο σκοτεινή και διαβολική. Άλλωστε αυτό είναι που υπονοεί και ο τίτλος: ο Μαύρος Καθρέφτης που αντανακλά την εικόνα μας μεταφράζεται ως κάθε κλειστή οθόνη ηλεκτρονικής συσκευής είτε ονομάζεται υπολογιστής, τηλεόραση ή κινητό τηλέφωνο. Πάντα εκεί, πάντα δίπλα μας να μας θυμίζει πως υπάρχει και ένα άλλο εγώ, συχνά επιμελώς κρυμμένο πίσω τους.
Η ποιότητα της σειράς είναι κάτι το αδιαμφισβήτητο. Η τεχνολογική δυστοπία του Μπρουκερ και των συνεργατών του ταξίδεψε από τη βρετανική δημόσια τηλεόραση και γιγαντώθηκε λίγα χρόνια αργότερα με τη μεταπήδηση της σειράς στην δημοφιλή πλατφόρμα του Netflix. Όπως σε κάθε απόφαση έτσι και εδώ ζυγίστηκαν τα θετικά και τα αρνητικά αυτής της εξέλιξης και το πρόσημο μάλλον κρίνεται θετικό. Οι οπαδοί της σειράς που την ακολουθούν πιστά σίγουρα αναγνωρίζουν πως η ποιότητα των επεισοδίων ξεχωριστά τείνει να κυμαίνεται σε πολύ υψηλά επίπεδα αλλά και πολύ χαμηλά. Δεν υπάρχει η σταθερότητα του να αποτελείται από ιστορίες του 7 και του 8 με ελάχιστες διαφορές ανάμεσά τους. Στο Black Mirror έχει επεισόδια του 8+ και επεισόδια του 4. Κάποια από αυτά κυριολεκτικά αποτελούν ορόσημα της ιστορίας της τηλεόρασης και κάποια αργοσβήνουν πνιγμένα στην ίδια τους την μετριότητα και τελικά ίσως είναι η μόνη, τόσο ευρέως γνωστή, τηλεοπτική σειρά που πέτυχε όχι απλά να υφίσταται αυτό το ποιοτικό χάσμα αλλά παρόλη την ύπαρξη του να κρίνεται ακόμα ως μια από τις σπουδαιότερες δημιουργίες της εποχής μας.
Στο πνεύμα λοιπόν των προηγούμενων πέντε σεζόν, κατέφτασε στις οθόνες μας η έκτη επισφραγίζοντας με ένα καινούριο τρόπο πως καμία άλλη σειρά και δημιουργός δεν πέτυχε να γραπωθεί από το εκάστοτε εποχιακό angst των θεατών της και να επισημάνει την ανησυχία τους ακόμα και μέσα από τα χειρότερα επεισόδια της. Αντιλαμβάνεται κανείς δε πως αυτή η μετριότητα πλέον δεν είναι αποκλειστικά χρεωμένη στον Μπρουκερ καθώς Νετφλιξ μπορεί να σημαίνει αύξηση του μπατζετ παραγωγής, καλύτερος εξοπλισμός κλπ, από τη μια αλλά το αναμενόμενο τίμημα που πληρώνει ο δημιουργός είναι η, ως ένα σημείο, λογοκρισία και ανακατασκευή της μορφολογίας των επεισοδίων ώστε να ταιριάξουν με το χαοτικά τεράστιο κοινό της πλατφόρμας που, όπως καταλαβαίνετε, αποτελείται από άτομα προερχόμενα από πολλές και διαφορετικές κουλτούρες. Η «βρετανίλα» του Black Mirror με λίγα λόγια πέθανε τη στιγμή που πριν τους τίτλους αρχής έπεφτε στην οθόνη το τεράστιο κόκκινο Ν. Ομολογουμένως μετά τις αμφιλεγόμενες αντιδράσεις της πέμπτης σεζόν και της διαδραστικής τηλεταινίας Bandersnatch, να διαφαίνεται μια έλλειψη σε δημιουργικό περιεχόμενο και το Bandersnatch να ήταν μια απέλπιδα προσπάθεια για να φρεσκαριστεί η σειρά ολόκληρη σαν brand name αλλά κάτι τέτοιο ναυάγησε πριν καν ξεκινήσει το ταξίδι του.
Στην έκτη σεζόν τα περισσότερα επεισόδια μεταφέρονται στο παρελθόν αντί του δυστοπικού μέλλοντος ώστε να εκφράσουν μια νέα τροπή στην ανθολογία της σειράς. Παρόλα αυτά κάποια έχουν εγκαταλείψει πλήρως πλέον την επίδραση της τεχνολογίας στον άνθρωπο και αρκετά μοιάζουν σαν ξένα με το ως τώρα ύφος. Αυτό σήκωσε κάποιες αντιδράσεις με το κοινό να ανταποκρίνεται στις νέες αλλαγές σαν να του χρωστούσε κάποια εξήγηση ο Μπρούκερ. Προσωπικά διαφωνώ κάθετα με αυτό και καλωσόρισα ευχάριστα την νέα πιο ανθρωποκεντρική μορφή που πήραν τα επεισόδια και θα προσπαθήσω να μιλήσω για αυτά αποφεύγοντας τα σπόιλερ γιατί είναι ακόμα φρέσκο το πράγμα.
Η έκτη σεζόν ξεκινά σε αυτοσαρκαστικό τόνο για την ίδια την πλατφόρμα στην οποία προβάλλεται και θίγει το AI και τις μορφές του που έχουν κατακλύσει το ιντερνετ στην εποχή μας. To Joan is Awful εξετάζει κάτι που ο ίδιος ο Μπρουκερ έχει μιλήσει για αυτό, δηλαδή το γεγονός ότι πειραματίστηκε να αφήσει το Chat Gpt να γράψει ένα επεισόδιο της σειράς, κάτι που για τον ίδιο θεωρήθηκε παταγώδης αποτυχία. Τίποτα το συνταρακτικό και άξιο αναφοράς βέβαια πέρα από το γεγονός ότι μοιάζει σαν να μην επικεντρωνόμαστε τόσο στην ίδια την τεχνολογία αλλά στο πως εκλαμβάνουν οι άνθρωποι την χρησιμότητα της. Το Loch Henry, έπειτα, αποτελεί μια ωδή στη μανία του true crime και την εμμονή των ανθρώπων προς το μακάβριο με την αναπάντεχη τροπή που παίρνει η υπόθεση να το καθιστά σαν ένα από τα καλύτερα της σεζόν. Εμμονές όμως εξετάζονται και στο Mazey Day. Αυτή τη φορά μεταφερόμαστε στο πρόσφατο παρελθόν και αφηγούμαστε την τρέλα που διακατέχει τους παπαράτσι να ικανοποιήσουν την αρρωστημένη δίψα του κοινού που ζητά να εισβάλλει 24/7 στις ζωές των διάσημων χωρίς κανένα σεβασμό της ιδιωτικότητας. Αυτό το μάλλον αδύναμο vibe συναντάμε και στο Demon 79 που η εκπληκτική ομολογουμένως ερμηνεία της Anjana Vasan, ως μιας Ινδής στο Λονδίνο που αναγκάζεται να γίνει δολοφόνος προκειμένου να σώσει τον κόσμο από έναν επερχόμενο Αρμαγεδδώνα όταν άθελα της κάλεσε έναν δαίμονα από ένα αρχαίο φυλαχτό, δεν αρκεί για να το καταστήσει έστω λίγο σχετικό με ότι έχει προβάλλει η σειρά γενικά και στις 6 σεζόν. Εξίσου ανθρωποκεντρικό ωστόσο όπως όλα, εντούτοις το supernatural στοιχείο δεν είναι κάτι το οποίο θεωρείται σχετικό με το Black Mirror.
Το κορυφαίο επεισόδιο της σειράς, κατά γενική ομολογία, είναι το Beyond the Sea. Αφηγείται την πορεία δυο αστροναυτών που εργάζονται σε ένα διαστημικό σταθμό ενώ παράλληλα τις ώρες που δεν απασχολούνται επιστρέφουν ως αντίγραφα του εαυτού τους στη Γη, εκεί που παρουσιάζεται ένα εναλλακτικό 1969 εξελιγμένης τεχνολογίας. Πέρα από τις εκπληκτικές ερμηνείες από Aaron Paul και Kate Mara ξεχωρίζει για ακόμα μια φορά η αλλοτρίωση του ανθρώπου προερχόμενη από κακομεταχείριση μιας κατά τα άλλα μη κακόβουλης τεχνολογικής εξέλιξης. Είναι το επεισόδιο που εκθέτει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τι αποπειράθηκε να πετύχει ο Μπρουκερ στη νέα σεζόν της σειράς προκειμένου να ξεκολλήσει από το δημιουργικό τέλμα της πέμπτης σεζόν και την αποτυχία του Bandersnatch.
Παρά τα ανάμεικτα συναισθήματα που προκύπτουν σαν μια πρώτη γεύση από την υποδοχή της σειράς θεωρώ πως το εγχείρημα πέτυχε. Το Black Mirror ενώ εξακολουθεί να μιλά για ένα μέλλον τρομακτικό, άμεσο ή μη, πετύχει να χαράξει ένα καινούριο μονοπάτι στην ανθολογία του, να ξεκολλήσει από το αναπόφευκτο τέλμα της προσκόλλησης στον πρωταρχικό του σεναριακό πυλώνα και να ξεκινήσει να μιλά για κάτι ίσως πιο τρομακτικό από την «κακή τεχνολογία» που απειλεί τον άνθρωπο. Τον άνθρωπο που κακομεταχειρίζεται τα εφόδια και τις ανέσεις του σκάβοντας ο ίδιος έναν λάκκο κάτω από τα πόδια του.
