ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Πέντε ιστορικά μνημεία (Αλατζά Ιμαρέτ, Γενί Τζαμί, Επταπύργιο, Κάζα Μπιάνκα, Μπέη Χαμάμ) και πέντε μουσεία (Αρχαιολογικό Μουσείο, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης & Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του ΑΠΘ) θα στεγάσουν τα έργα των πολυάριθμων καλλιτεχνιών του κεντρικού προγράμματος σε ένα είδος σπονδυλωτής αφήγησης. Η πόλη για άλλη μια φορά λειτουργεί ως μία μεταφορά του έντονου πολυπολιτισμικού χαρακτήρα του παρελθόντος της. Οι επιμελητές σημειώνουν: «Στις τρέχουσες συνθήκες της αυξανόμενης αστάθειας που εγκυμονούν υποσχέσεις και κινδύνους, ο τίτλος Ο Γκρεμός και το Ρέμα, αποκτά μια ιδιάζουσα δυναμική, καθώς συλλαμβάνει την αίσθηση του εύθραυστου και του επικίνδυνου που κυριαρχούν στις ευρύτερες πολιτικές που ασκούνται στον χώρο της Μεσογείου, αλλά και στην ψυχολογία του ίδιου του ατόμου. Υπό την επίδραση του υποβόσκοντα κινδύνου και μιας αμλετικού τύπου αμφιβολίας, σύγχρονοι καλλιτέχνες παράγουν έργα, τα οποία χαρακτηρίζονται συχνά από μια αμυντική, ειρωνική διάθεση». Την αρχιτεκτονική – μουσειογραφική μελέτη των χώρων του κεντρικού προγράμματος της 3ης Μπιενάλε έχει ο Ανδρέας Αγγελιδάκης. Οι Καλλιτέχνες που συμμετέχουν είναι οι: 98 Weeks, Mounira Al Solh, Arab Image Foundation, Archive (Francesca Boenzi, Paolo Caffoni, Chiara Figone, Ignas Petronis), Francis Alÿs, Rasheed Araeen, Alexandra Bachzetsis, Manfredi Beninati, Christoph Büchel, Pierpaolo Campanini, Spartacus Chetwynd, Cinemathèque de Tanger, Keren Cytter, Thomas Dworzak, e-flux projects (Julieta Aranda & Anton Vidokle), Yasmine Eid-Sabbagh, Mounir Fatmi, Emmanuel Finkiel, Steven C. Harvey, IKONOTV, Mahmoud Kaabour, Ali Kazma, William Kentridge, Alexander Kluge, Nikolaj B.S. Larsen, Katariina Lillqvist, Zeina Maasri, Margherita Manzelli, Moataz Nasr, Bruce Nauman, Olaf Nicolai, Jockum Nordström, Alessandro Pessoli, PRISM TV (Νίκος Κατσαούνης & Νίνα Πασχαλίδου), Imran Qureshi, Jean-Marc Rochette, Marwan Sahmarani, Hrair Sarkissian, Yehudit Sasportas, Alberto Savinio, Tayfun Serttas, Ahlam Shibli, Slavs and Tatars, Naoko Takahashi, Ryan Trecartin, Pae White, Κατερίνα Αθανασοπούλου, Αθανάσιος Αργιανάς, Ανδρέας Βάης, Νάνος Βαλαωρίτης, Κωστής Βελώνης, Πηνελόπη Γεωργίου, Χριστίνα Δημητριάδη, Ανδρέας Εμπειρίκος, Διονύσης Καβαλλιεράτος, Βλάσης Κανιάρης, Πάνος Κουτρουμπούσης, Σόλων Λέκκας, Σήφης Λυκάκης, Ειρήνη Μίγα, Παύλος Νικολακόπουλος, Κωνσταντίνος Ξενάκης, Παντελής Παντελόπουλος, Άγγελος Πλέσσας, Μιχαήλ Πυργελής, Γιώργος Σαπουντζής, Χριστιάνα Σούλου, Σωκράτης Σωκράτους, Κώστας Τσιούκας, Γιαννούλης Χαλεπάς.

• Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης: «Οι Εβραίοι στη Θεσσαλονίκη. Ανεξίτηλα σημάδια στον χώρο». Μέσα σε τέσσερις εκθεσιακές ενότητες ανασυντίθεται το παλίμψηστο της μεγαλύτερης εβραϊκής κοινότητας της Ελλάδας από την ελληνιστική εποχή, μέχρι την τραγική εξόντωσή της κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. (www.amth.gr)
• Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού: «Βυζάντιο & Άραβες». Οι σχέσεις και αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στο Βυζάντιο και τους Άραβες από τον 7ο αι. μ.Χ. έως το 1453 (άλωση της Κωνσταντινούπολης) με στόχο την ανάδειξη πτυχών και των δυο πολιτισμών. (www.mbp.gr)
• Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης: «Θεματικές επιλογές από τη συλλογή Κωστάκη του ΚΜΣΤ». Παρουσιάζονται έργα ρωσικής πρωτοπορίας με έμφαση στην ανεξάντλητη έμπνευση, η διαχρονικότητα και η διαρκής επικαιρότητα της τέχνης αυτής της περιόδου. Εν τω μεταξύ, στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης (κτίριο Μ2), θα παρουσιαστεί η έκθεση «Accrochage: “Jan Fabre, PIETÀS”» (οι ημερομηνίες θα ανακοινωθούν), με αφορμή τη συμμετοχή του ΚΜΣΤ στην παρουσίαση του νέου έργου του Jan Fabre στην 54η Μπιενάλε της Βενετίας. (www.greekstatemuseum.com)
• Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης: «Roaming Images. Διασταυρώσεις του Ελληνικού και Αραβικού πολιτισμού μέσα από το βλέμμα σύγχρονων καλλιτεχνών». Πρόκειται για ένα νομαδικό forum, στο πλαίσιο του οποίου πραγματοποιήθηκαν δράσεις στην ευρύτερη περιοχή της αραβικής χερσονήσου, και το οποίο φέρνει σε επαφή την Ανατολή και τη Δύση, μέσα από τη διερεύνηση διαφορετικών εννοιών της εικόνας. (www.mmca.org.gr, www.roamingimages.org)
• Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του ΑΠΘ: «Θραύσματα και σπαράγματα από τη Φουστάτη». Παρουσιάζονται τα αρχαιολογικά ευρήματα της τελευταίας 100ετίας από την περιοχή της Φουστάτης, πρώτης πρωτεύουσας της Αιγύπτου και σήμερα τμήματος του Καΐρου. Τα αντικείμενα αποτελούσαν τμήμα της περίφημης συλλογής του Αντώνη Μπενάκη και θα πλαισιωθούν με έπιπλα και μικροαντικείμενα από τη συλλογή των Νέστωρα και Αλίκης Τέλλογλου. (www.tf.auth.gr/teloglion)

Ανάμεσα στα άλλα, ξεχωρίζουμε ήδη δύο διοργανώσεις:

• Διεθνές Εργαστήριο Νέων Καλλιτεχνών: “Domino” (18.9 – 7.10.11 εργαστήριο και 7.10 – 7.11.11 έκθεση), Στρατόπεδο Παύλου Μελά. Εστιάζει στη σύγχρονη εικαστική πειραματική παραγωγή. Το εργαστήριο φιλοδοξεί να λειτουργήσει σαv μία “προσωρινή αυτόνομη ζώνη” σε ένα μεσογειακό περιβάλλον με οικονομικές και κοινωνικές συγκρούσεις, ανακατατάξεις και αναταραχές (έτσι εξηγείται και ο τίτλος “Domino” που παραπέμπει στη γνωστή -και ιδιαίτερα επίκαιρη σήμερα, τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά- θεωρία του «φαινόμενου Ντόμινο»).
• Thessaloniki Performance Festival (19-25.9.2011): Ήδη από το 2009 μέχρι σήμερα, το φεστιβάλ επικεντρώνεται στην τέχνη της performance και θα επιδιώξει να εξερευνήσει την υπέρτατη αξία του ανθρώπινου σώματος. Πέρα από τις ζωντανές δράσεις, στο πρόγραμμα θα ενταχθούν ποικίλες εκδηλώσεις (προβολές, masterclasses, εργαστήρια, διαλέξεις, συναυλίες, έκθεση), που θα προσεγγίσουν την έννοια, το ιστορικό υπόβαθρο και την εξέλιξη της performance στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Τιμώμενο πρόσωπο θα είναι η Γαλλίδα πρωτοπόρος καλλιτέχνις ORLAN, της οποίας θα παρουσιαστούν βιντεοσκοπημένες ιστορικές performances, ενώ θα υπάρξει ανοιχτή συζήτηση με τη Διευθύντρια της Μπιενάλε, Κατερίνα Κοσκινά. Το Φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί σε διάφορα σημεία της πόλης και θα δώσει τη δυνατότητα επικοινωνίας και διάδρασης με το ευρύτερο κοινό.

Κύριος διοργανωτής της 3ης Μπιενάλε Θεσσαλονίκης είναι το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, μέσα από την «Κίνηση των 5 Μουσείων Θεσσαλονίκης» – 5Μ (Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του ΑΠΘ). Η 3η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης χρηματοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Μακεδονία-Θράκη 2007-2013 του ΕΣΠΑ, με τελικό δικαιούχο το ΚΜΣΤ και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης). Η διοργάνωση εντάσσεται στο πρόγραμμα «Θεσσαλονίκη: Σταυροδρόμι Πολιτισμών» του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, με θέμα για το 2011 τη Μέση Ανατολή, ενώ υποστηρίζεται από το Δήμο Θεσσαλονίκης και την Αντιδημαρχία Πολιτισμού, Παιδείας και Τουρισμού, την 9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, καθώς και από άλλους πολιτιστικούς και εκπαιδευτικούς φορείς.