Θα την πω την αμαρτία μου – ή έστω μία από αυτές. Ξαναείδα φέτος τον Ιησού απ' τη Ναζαρέτ. Μόνο που φέτος αναρωτήθηκα: «μα καλά, τότε οι άνθρωποι άλλη δουλειά δεν είχαν, για τίποτα άλλο δεν έλεγαν από προφήτες και μεσσίες; Ήταν η καθημερινή τους συζήτηση; Γίνονταν παντού θαύματα γύρω τους;».
Ταυτόχρονα με τον Ιησού, έτυχε τη Μεγάλη Εβδομάδα να διαβάζω και το «Λογοτεχνία και Επανάσταση» του Λέον Τρότσκι. Εκεί να δεις ενδιαφέρον για τις τέχνες γενικά, και τη λογοτεχνία ειδικά. Εκεί να δεις κριτική προς τους συγγραφείς για το αν βοηθούν ή όχι την επανάσταση και την κοινωνία. Κι αναρωτήθηκα και πάλι: «Μα καλά, οι άνθρωποι πριν 100 χρόνια συζητούσαν τόσο πολύ για τις τέχνες και τη λογοτεχνία; Θεωρούσαν ότι όντως μπορεί να αλλάξει τον κόσμο; Να γίνει επικίνδυνη;».
Κι έπειτα μου ήρθαν στο μυαλό κι όλα αυτά τα κινήματα της avant – garde που πάνω κάτω εμφανίστηκαν όλα μαζί σχεδόν, πριν εκατό χρόνια. Ακόμη δεν τα έχουμε ξεπεράσει, δεν δημιουργούμε νέα κινήματα, ανακατεύουμε. Ή όχι; Διαβάζεις στους New York Times πως όλοι μας πια παράγουμε υψηλή τέχνη με τις nude (γυμνές/ημίγυμνες) φωτογραφίες μας που στέλνουμε ο ένας στον άλλον στα διάφορα κοινωνικά δίκτυα. Επιτέλους, έχουμε πάει ένα βήμα πέρα από τη ρήση του Andy Warhol, είμαστε όλοι καλλιτέχνες, οι πρωτοπορίες του 20ού αιώνα τώρα δικαιώνονται. Ή αποδυναμώνονται;
Και μέσα σ' όλα αυτά τα γυμνά της νέας τέχνης, ξεπηδά μπροστά σου η φράση του Tom Gotovac (aka Great Tom ), Κροάτη περφόρμερ που έδρασε κυρίως τις δεκαετίες του '70 και του ΄80 που σου λέει «Είμαι πάντα γυμνός στις περφόρμανς μου αποτίοντας φόρο τιμής στον πρώτο περφόρμερ: τον Χριστό».
προτομή στο Αρχαιολογικό Μουσείο Καβάλας
Κι άντε πάλι ξαναγυρνάς στον Ιησού απ' τη Ναζαρέτ. Σήμερα όμως – σκέφτεσαι – δεν συζητάμε για θαύματα και για μεσσίες. Δεν περιμένουμε κανέναν να μας σώσει. Και να σου πάλι μπροστά σου ο Πασκάλ Μπρυκνέρ στον «Πειρασμό της αθωότητας» να ισχυρίζεται πως «Η τεχνολογία είναι μια πράξη πίστης. Όταν παίρνεις το αεροπλάνο, ένα όχημα, ένα φάρμακο, σημαίνει πως πιστεύεις στη στερεότητα, στην αποτελεσματικότητα, στη φερεγγυότητά τους». Ακριβώς αυτά είναι τα θαύματα που βιώνουμε σήμερα. Γι' αυτά είναι η καθημερινή μας κουβεντούλα: πώς λειτουργούν οι αλγόριθμοι, αν θα μας βάλουν τσιπάκια, ποιες είναι οι επιπτώσεις του 5G. Κάποτε έκαιγαν τα βιβλία, τώρα σ' αντιστοιχία απαγορεύουν το ίντερνετ.
Η τεχνολογία πάει να παίξει τον ρόλο της τέχνης και της λογοτεχνίας: «το γιορτάσι της προόδου δεν σταματά ποτέ, μας σώζει από το διπλό αδιέξοδο της αγωνίας – δεν υπάρχει κενό – και του κορεσμού, μια και η επιθυμία κεντρίζεται αδιάκοπα». Ταυτόχρονα, όμως, μοιράζεται ομοιότητες και με τη θρησκεία, αφού κατά τον Μπρυκνέρ είναι «ένας κόσμος χωρίς ερωτήσεις, μόνο με απαντήσεις».
Σ' όλες τις εποχές, όποιοι κι αν είμαστε, όπου κι αν ζούμε, όποιο κι αν είναι το κυρίαρχο θέμα/περιεχόμενο/υλικό του πολιτισμού μας, χρειαζόμαστε πάντοτε κάτι να περιμένουμε, κάτι καινούριο που να θυμίζει λίγο και το παλιό για να μην τρομάξουμε κιόλας. Απολαμβάνουμε να αλλάζει ορισμένως ο κόσμος γύρω μας, για να νομίζουμε ίσως πως αλλάζουμε κι εμείς. Μόνο που τώρα οι Μεσσίες περνάνε και χάνονται με το επόμενο update στο λογισμικό. (Το όποιο λογισμικό.)
Υγ. Η εικόνα που συνοδεύει το άρθρο αντικαθιστά μία παράγραφο – πρόταση για έναν ακόμη Μεσσία που αναζητούμε.
Υγ.2 Να αρθούν τα μέτρα, γιατί αν στο παραπάνω κείμενο έμπλεξα μαζί Ιησού, Τρότσκι, Τζεφιρέλι, Gotovac,Warhol, Μπρυκνέρ, τους New York Times και ποιος ξέρει τι άλλο, τα πράγματα είναι δύσκολα.
Υγ3. Τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα εάν καταλάβατε και κάνατε κι εσείς τις ίδιες συνάψεις που έκανα μες στο χάος των ερεθισμάτων.
