Ευτύχησε. Έψαχνα έναν τίτλο για τη στήλη, όταν εντελώς τυχαία έπεσα πάνω σε ένα έργο τού Αμερικανού καλλιτέχνη Bruce Nauman, που —μαζί με το όνομά του— είχα ξεχάσει και ότι μου άρεσε, μου άρεσε πολύ, πολλά χρόνια τώρα. (Γενικά, λησμονούμε αυτά που μας αρέσουν κι αυτά που αγαπάμε, εξόν από ένα ή δύο που έχουμε πάντα εύκαιρα — δε χωράνε όλα μέσα μας, στριμώχνονται από όσα μισούμε ή απεχθανόμαστε ή φοβόμαστε, και κυρίως από τον αντεστραμμένο, δηλαδή φαύλο, εγωτισμό μας. Έτσι πάει η ζωή). Φυλλομετρώντας την παλιότερη δουλειά τού Nauman, είδα και το «AH | HA», έργο τού ’75, και κατάλαβα ότι, καλό ή κακό, ήταν ένα κι ένα γι’ αυτό που ήθελα — μια καθαυτό δήλωση, μια «στάση». Και το δανεί- στηκα: και σαν τίτλο, και σαν μόνιμο εικαστικό για τη σελίδα. Οπότε, AH | HA: αυτό που φαίνεται εδώ αν πετάξει κανείς τις εννιακόσιες λέξεις, το μινιμαλιστικό έργο τού Nauman, είναι ό,τι ακριβώς θα θέλει κάθε φορά να πει η στήλη. Εντέλει, οι εννιακόσιες λέξεις που το μουτζουρώνουν θα μπορούσαν και να λείπουν — δε θα έμενε απαρηγόρητος ο κόσμος αν δε γρά- φονταν ή κι αν σβήνονταν. (Ο κόσμος δε μένει απαρηγόρητος με κάθε απώλεια λέξεων. Ιδίως αυτών που επιδεικτικά θέλει να αποφύγει. Ο κόσμος δε μένει απαρηγόρητος με κάθε είδους απώλεια: τις αλέθει όλες, και δεν τον αφορά καμιά). Το AH | HA μάς θυμίζει τον ιδιότυπο συγκερασμό των θεμελιωδών συστα- τικών της ζωής: τον πόνο και τη χαρά — την αρχή και το τέλος — το σμίξιμο και το χωρισμό — ότι υπάρχει καιρός τού σπείρειν
στανελοφόρων συνηθειών μας, του ελληνικού ήθους και (ναι: πώς να το κάνουμε;) του ελληνικού DNA, αυτού του σαθρού γονιδιώματος ενός καινούργιου έθνους, ενός συμπιλήματος φελάχων χωρίς ρίζες και με δοτή Ιστορία και ψευδεπίγραφο παρελθόν, ενός νάνου αγύρτη που έμαθε να περπατά πάνω σε πλάτες άλλων. Πράγματα ακριβώς που εξέθρεψαν το δικό μας Κακό, την ελληνική ιδιοσυστασία, και έσπειραν το σκυλάδικο χάος στη χώρα. Γιατί η μητέρα της δημοσιοοικονομικής κρίσης είναι η ηθική κρίση. Και το κυοφορούμενο παιδί της χρεοκο- πίας που μας κλοτσάει την κοιλιά και τη δαγκώνει από μέσα θα είναι η περαιτέρω απίσχναση της αξιοπρέπειάς μας: έστω, αυτής που μας έχει απομείνει — της όποιας, της ελάχιστης. Σαν αχινός, το κουβάρι της Κρίσης έχει πολλές άκρες και μόνο έναν περίκλειστο εγκέφαλο που συνορεύει με το απεκκριτικό σύστημα του οργανισμού: θεωρώ ίδιας ηθικοπολιτισμικής υφής κατάπτωση το αντιδημοκρατικό και φασιστικό πανεπιστημιακό Άσυλο, με το περήφανο άδειασμα των τσιγάρων στο δρόμο από το γκαστρωμένο τασάκι του αυτοκινήτου — το επαίσχυντο λάδωμα της Πολεοδομίας και κάθε δημόσιου φορέα, με τις καρπουζόφλουδες στην παραλία — την ιταμή βασιλεία της με- τριοκρατίας, των ημετέρων και των συνδικαλιστικών γεννητι- κών οργάνων, με το τράβηγμα του αφτιού στον δάσκαλο επει- δή έβαλε Βήτα στο παιδί μας — τη βρομερή χρηματοδότηση εκατοντάδων ΔΕΚΟ και ΜΚΟ, με τα νούμερα του Alter και τις πωλήσεις του Λιακόπουλου — τις επιθέσεις και τους προπηλα
και καιρός τού θερίζειν — ότι υπάρχει καιρός τού φυλάξαι και καιρός τού εκβαλείν — ότι υπάρχει ο καιρός ο δικός μας και ο καιρός των άλλων — ότι υπάρχει δυνατότητα αγάπης αλλά και ευκαιρίες πολέμου. Εμένα μού θυμίζει κι αυτό το μικρό τατουάζ που έχω στο μπράτσο, το παλιό κινέζικο σύμβολο του Γιν-Γιανγκ, που εικονοποιεί τόσο τον Εκκλησιαστή όσο και τους ηθικούς φιλοσόφους της Δύσης: αυτό που, μεταξύ των πολλών άλλων νοητικών συμπαραδηλώσεών του, λέει ότι καθετί, στο απόγειό του, εμπεριέχει, ή καλύτερα: γεννά, το αντίθετό του. Έτσι πάει η ζωή. Κι επειδή έτσι πάει η ζωή, έτσι θα γίνει και με μας, πολύ πιο σύντομα απ’ όσο ελπίζουμε — πολύ πιο σύντομα, μάλιστα, κι απ’ όσο παρακαλούν να πάρει επιτέλους σάρκα και οστά το φάσμα της επερχόμενης χρεοκοπίας όσοι το εκτρέ- φουν με το κοινωνικό τους μίσος, την ασύγγνωστη αδιαφορία τους ή για τη συντήρηση των προσωπικών ή κομματικών τους οφελών. Κι επειδή οι καιροί που ζούμε είναι τού θερίζειν και του εκβαλείν, η στήλη θα ασχολείται (ενδεχομένως) μ’ αυτά τα θέματα, κι όχι με άλλα. Ή έστω, προσπαθώντας παράλληλα, όσο τής το επιτρέπει «αυτή η αρρώστια που λέγεται Ζωή» (για να θυμηθούμε έναν παλιό αγαπημένο Αμερικανό που πήγε από κακό ποτό κι από delirium tremens), να μιλά ψιθυριστά και γι’ αυτή τη λευκή κουκκίδα που μας κλείνει το μάτι στο απόγειο του μαύρου κύματος: για πράγματα που συντηρούν την αν- θρωπιά μας. Μα κυρίως θα μιλά για το μαύρο κύμα: κατ’ ανά- γκην. Θα μιλά, δηλαδή, για την Κρίση, την απότοκο των φου-
κισμούς των πολιτικών από αριστεροδέξιους αγανακτισμένους νεοναζί με τις μουτζούρες στους φρεσκοβαμμένους τοίχους. Οπότε, για όσο μάς επιτρέπεται, θα μιλάμε γι’ αυτά (ενδεχο- μένως). Αλλά θα κάνουμε (άλλη μία: ενδεχομένως) προσπάθεια να παρατηρούμε και τα μικρά και λευκά, αυτές τις κουκκίδες της προσωπικής μας αφήγησης, της ατομικής μας ευημερί- ας, που συνιστούν σπίθες παρηγοριάς και τον μόνο τρόπο να φανεί κάποια (μια κάποια) φωτεινή χαραμάδα: το μέλλον δεν ανήκει σε σύνολα, αλλά στον καθένα μας ξεχωριστά. Η στήλη, που τάσσεται στο πλευρό των ατομικών ελευθεριών, απεχθάνεται τις συγκεντροποιήσεις αναφορικά με τα βήματα- προς-τα-εμπρός. Αυτά αφορούν τον καθένα μας προσωπικά. Γι’ αυτό και οφείλουμε να τα τιμούμε. Εξ ου και ο τίτλος του πρώτου μας σημειώματος: « Ευτύχησε». Εσύ. Αλλά υπό μία απαραβίαστη έννοια: όχι πάνω από τον πόνο του άλλου. Και μ ι ας κα ι ο λόγος γ ι α τ ίτλους : αυτό το « Φτου κα ι βγα ίνω » του ε ξωφύλλου προσωπ ι κά το αφ ι ερώνω στους φο ιτητές που θέλουν να σπουδάσουν, που αγωνιούν και που αγω- νίζονται (για πρώτη φοράσυνασπισμένα : …χάρη στα Νέα Μέσα, χάρη ακριβώς στον ψηφιακό πολιτισμό και τις νέες τεχνολογίες) ενάντια στο σκοταδισμό των καταλήψεων και στους Γκοτζαμάνηδες της Εκπαίδευσης. Αυτά. Καλοτάξιδος ο «εξώστης », με ή χωρίς το AH|HA του. Μέχρι την άλλη Πέμπτη, μέχρι κάθε επόμενη Πέμπτη: ευτύχησε (όχι όμως πάνω από τον πόνο του άλλου). Κυριάκος Αθανασιάδης.
