γράφει ο Λάζαρος Γεροφώτης
Από τις 7 έως τις 17 Μαρτίου 2024 το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης ανοίγει τις πόρτες του σε 3 σημεία στην πόλη: στο εμβληματικό Ολύμπιον, στις αποθήκες στο Λιμάνι και στον κινηματογράφο Μακεδονικόν. Η προπώληση ξεκίνησε την Τρίτη και ήδη έχουμε τα πρώτα sold out. Φέτος το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ αναμένεται να χαρίσει στο κοινό δυνατές στιγμές με τα επιλεγμένα ντοκιμαντέρ και αφιερώματα όπου θα προβληθούν στις φυσικές αίθουσες, αλλά και online, όπως το αφιέρωμα “Citizen Queer” (ντοκιμαντέρ για την ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα στα πλαίσια υποστήριξης του EuroPride 2024, το οποίο θα διεξαχθεί στη Θεσσαλονίκη από τις 21 έως τις 29 Ιουνίου 2024) και με τα τιμώμενα πρόσωπα που έρχονται στη Θεσσαλονίκη, όπως ο Δημήτρης Παπαϊωάννου και ο Παναγιώτης Ευαγγελίδης. Το Φεστιβάλ θα ανοίξει με την τελετή έναρξης και το Ντοκιμαντέρ έναρξης “Πυροβόλησαν τον πιανίστα”, όπου η είσοδος εκεί φέτος είναι μόνο με προσκλήσεις. Οι προτάσεις μας για την πρώτη μέρα του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης είναι:
Ταινία έναρξης του 26ου ΦΝΘ: ΠΥΡΟΒΟΛΗΣΑΝ ΤΟΝ ΠΙΑΝΙΣΤΑ – THEY SHOT THE PIANO PLAYER
Μετά το Υποψήφιο για Όσκαρ καλύτερης ταινίας κινουμένων σχεδίων “Chico & Rita” (2010), ο Javier Mariscal και ο Fernando Trueba, ενώνουν τις σκηνοθετικές δυνάμεις τους και μας παρουσιάζουν την αλήθεια πίσω από την εξαφάνιση του νεαρού Βραζιλιάνου Jazz και Sampa πιανίστα, Francisco Tenório Júnior, στο Buenos Aires στις 18 Μαρτίου 1976.
Υπόθεση: Ένα αληθινό δώρο για όσους αγαπούν τη μουσική ή το σινεμά, το Πυροβόλησαν τον πιανίστα, στο οποίο ο βραβευμένος με Όσκαρ Φερνάντο Τρουέμπα συναντά ξανά τον Χαβιέ Μαρισκάλ μετά το Τσίκο και Ρίτα, δεν είναι τίποτα λιγότερο από μια γιορτή για τις αισθήσεις – αλλά ταυτόχρονα είναι πολύ περισσότερα. Ένα ντοκιμαντέρ (υπέροχων) κινουμένων σχεδίων για τη γέννηση και τη μανία της μπόσα νόβα, ένα φιλμ μυστηρίου για τα χαμένα ίχνη ενός σπουδαίου πλην ξεχασμένου μουσικού, του Τενόριο Τζούνιορ, αλλά και ένα πολιτικό φιλμ για τις σκοτεινές σελίδες των χωρών της Νότιας Αμερικής. Με οδηγό έναν δημοσιογράφο με ειδίκευση στη μουσική (που μιλά με τη φωνή του Τζεφ Γκόλντμπλαμ), το φιλμ ξετυλίγει με πλούσια χρώματα, αξέχαστες μελωδίες και σκηνοθετική μαεστρία μια πολυεπίπεδη ιστορία για μια εποχή που σημάδεψε τον κόσμο, για μια μουσική που έχτισε τον δικό της μύθο και για έναν δεξιοτέχνη πιανίστα που το νήμα της ζωής του κόπηκε νωρίς.
Προβάλλεται: Ολύμπιον, 19:00 (Μόνο με προσκλήσεις).
Διάρκεια: 104’
VIVA VARDA!
Υπόθεση: Όταν η «γιαγιά του Νέου Κύματος» απεβίωσε τον Μάρτιο του 2018, πλήθος νεκρολογιών πλημμύρισαν το διαδίκτυο, αλλά ο κόσμος δεν φαινόταν έτοιμος να αποχαιρετήσει ένα από τα μεγαλύτερά του είδωλα. Αυτό το τρυφερό πορτρέτο της πρωτοπόρου σκηνοθέτριας του μεταπολεμικού κινηματογράφου, η οποία τιμήθηκε από το Χόλιγουντ όσο βρισκόταν εν ζωή, δείχνει με τρόπο αυθόρμητο και άμεσο τους λόγους για τους οποίους η Ανιές Βαρντά έχει γίνει πηγή έμπνευσης για μια ολόκληρη γενιά νέων κινηματογραφιστών, αφού κατάφερε να επαναπροσδιορίσει το πώς μπορούν να μοιάζουν οι ταινίες και ποιες ιστορίες είναι δυνατόν να διηγηθούν. Ενώ συχνά υποδυόταν και προέβαλε τον ίδιο της τον εαυτό μέσα από τον φακό της, αυτό το ντοκιμαντέρ για πρώτη φορά στα χρονικά παρουσιάζει ένα κόντρα πλάνο χρησιμοποιώντας αρχειακό υλικό που δεν έχουμε ξαναδεί και διαφωτιστικές συνεντεύξεις με την οικογένεια, τους φίλους και τους συνεργάτες της. Το ντοκιμαντέρ Viva Varda! που δημιουργήθηκε από ντοκιμαντερίστα με ειδίκευση στην ιστορία του κινηματογράφου, αποκαλύπτει μία ολοκαίνουργια οπτική στη ζωή και στην καριέρα της επιδραστικής δημιουργού, αναδεικνύοντας για ακόμη μία φορά το πραγματικό νόημα του γυναικείου βλέμματος.
Προβάλλεται: 7/3/2024: Μακεδονικόν, 20:00 και 10/3/2024: Ολύμπιον, 14:30
Διάρκεια: 68’
Ο ΡΙΚΆΡΝΤΟ ΚΑΙ Η ΖΩΓΡΑΦΙΚΉ – RICARDO AND THE PAINTING
Από τον υποψήφιο για Όσκαρ Σκηνοθεσίας Barbet Schroeder (Reversal of Fortune, 1990).
Υπόθεση: Δύο πραγματικοί μετρ συναντιούνται σε αυτό το ντοκιμαντέρ. Από τη μια ο Μπάρμπετ Σρέντερ, σκηνοθέτης με μια μακρά κι εξαιρετική καριέρα, κι από την άλλη ο Ρικάρντο Καβάγιο, σπουδαίος Αργεντινός ζωγράφος που εδώ και χρόνια ζει και δουλεύει στη Γαλλία. Αυτό που ενώνει τους δύο άντρες δεν είναι απλώς η εκτίμηση του ενός για την τέχνη του άλλου, αλλά μια φιλία 40 χρόνων που είναι αισθητή, παρούσα, χειροπιαστή σε κάθε στιγμή του φιλμ· το οποίο είναι μια πράξη αγάπης από τον Μπάρμπετ στον Ρικάρντο και μια εξαιρετικά γενναιόδωρη χειρονομία από τον Ρικάρντο στον Μπάρμπετ. Ο ασκητικός, σχεδόν αναχωρητής ζωγράφος ανοίγει διάπλατα το σπίτι και μαζί κι ένα παράθυρο στη σκέψη, στην τεχνική και στις ιδέες του για την τέχνη και τη ζωή, στον φίλο του, ο οποίος του δίνει πάντα τον πρώτο λόγο. Καταγράφοντας στην πορεία, με χαμηλότονο αλλά αποκαλυπτικό τρόπο, την αγωνία και την έκσταση της δημιουργίας, το μεγαλείο της δουλειάς του και την αφοπλιστική απλότητα της ζωής του, αυτό που ξεκίνησε ως μια επίσκεψη με την κάμερα στο σπίτι ενός φίλου κατέληξε σε ένα φιλμ που μέσα σε δύο χρόνια παρατήρησης, κατέγραψε κάτι σχεδόν μαγικό. Ένα ταξίδι στην ιστορία της τέχνης και στη διαδρομή μιας απροσδόκητης ζωής.
Προβάλλεται: 7/3/2024: Τζον Κασσαβέτης, 18:00 και 12/3/2024: Ολύμπιον, 22:45
Διάρκεια: 107’
ΝΙΟΤΗ (ΆΝΟΙΞΗ) – YOUTH (SPRING)
Από τον βραβευμένο στη Βενετία Ντοκιμαντερίστα Wang Bing, η “Νίοτη (Άνοιξη)” έρχεται στη Θεσσαλονίκη μετά την συμμετοχή της στο Φεστιβάλ των Καννών, για να αναδείξει τη ζωή και τις συνθήκες εργασίας σε ένα από τα κέντρα κλωστοϋφαντουργίας, όπου οι άνθρωποι από τις γύρω αγροτικές περιοχές, συρρέουν εκεί για δουλειά. Μοχθούν ακούραστα, ζουν σε άθλιες συνθήκες, αντιμετωπίζουν προκαταλήψεις από τις οικογένειές τους και πρέπει να αγωνιστούν για καλύτερες αμοιβές.
Υπόθεση: Ένας από τους μεγαλύτερους κινηματογραφικούς δημιουργούς της εποχής, ο οξυδερκής Κινέζος ντοκιμαντερίστας, Ουάνγκ Μπινγκ, αποτυπώνει με οξυδέρκεια την καθημερινή εργασία των νεαρών εργατών και εργατριών κλωστοϋφαντουργίας σε μια πόλη της ενδοχώρας της Σαγκάης, καταγράφοντας τις τρομακτικές, αόρατες πραγματικότητες της ασυνήθιστης τοπικής οικονομίας της αχανούς χώρας τους. Γυρισμένη σε διάστημα πέντε ετών (πριν από την πανδημία), η ταινία συμπυκνώνει ένα υλικό 2.600 ωρών παρατήρησης σε ένα εμβυθιστικό ντοκουμέντο τρεισίμισι ωρών. Καταργώντας την απόσταση ανάμεσα στο κοινό και στους χαρακτήρες, η κάμερα μας συντονίζει στον ρυθμό μιας αμείλικτης γραμμής παραγωγής, εκεί όπου χτυπάει η καρδιά της παγκοσμιοποιημένης αγοράς. Το αποτέλεσμα είναι ένα ζωντανό μωσαϊκό μιας κοινωνίας που απαρτίζεται από εσωτερικούς μετανάστες – αγόρια και κορίτσια που μαθαίνουν να μοιράζονται τα πάντα καθώς δουλεύουν 15 ώρες τη μέρα, ράβοντας πρόχειρα κάποια προσχεδιασμένη εκδοχή του μέλλοντος τους.
Προβάλλεται: 7/3/2024: Παύλος Ζάννας, 19:00 και 17/3/2024: Τζον Κασσαβετης, 21:00
Διάρκεια: 212’
Ο ΑΙΩΝΑΣ ΤΗΣ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑΣ – THE HOMOSEXUAL CENTURY
Υπόθεση: Ένα θαρραλέο (και παραλίγο απαγορευμένο) πειραματικό πορνό ντοκιμαντέρ, ο πρωτότυπος τίτλος του οποίου είναι Race d’Ep! (που μεταφράζεται κυριολεκτικά ως «Φυλή πούστηδων!»), Ο αιώνας της ομοφυλοφιλίας δημιουργήθηκε από τον «πατέρα της queer θεωρίας» Γκι Οκενγκέμ, σε συνεργασία με τον ριζοσπάστη queer σκηνοθέτη και προβοκάτορα Λιονέλ Σουκάζ. Η ταινία ιχνηλατεί την ιστορία της ομοφυλοφιλίας κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, από την πρώιμη σεξολογία και τα γυμνά του βαρόνου Βίλχελμ φον Γλούντεν έως την απελευθέρωση των γκέι και την περιπλάνησή τους στους δρόμους του Παρισιού. Επηρεασμένο από το ρηξικέλευθο έργο του Μισέλ Φουκώ για την ιστορία της σεξουαλικότητας και αποκρυσταλλώνοντας τον επαναστατικό queer ακτιβισμό της εποχής του, το ντοκιμαντέρ είναι ένα αφοπλιστικά ειλικρινές, πειραματικό φιλμ γεμάτο σεξ, που αφορά την γκέι κουλτούρα που αναδύεται από τις σκιές, ένα φιλμ που ανιχνεύει τη σχέση μεταξύ της διάδοσης της φωτογραφίας κατά τον 19ο αιώνα με τις επακόλουθες απεικονίσεις της ομοφυλόφιλης επιθυμίας. Η φωτογραφία, σύμφωνα με τον αφηγητή, δημιούργησε έναν νέο ορισμό της «ανθρωπότητας» και έδωσε στους γκέι τα μέσα για να εκφράσουν τις πιο μύχιες σκέψεις τους. Σε τέσσερα δραματοποιημένα κεφάλαια, καλύπτει μια εναλλακτική ιστορία του 20ού αιώνα, ξεκινώντας από τις ειδυλλιακές φωτογραφίες γυμνών αγοριών από τη Σικελία του φον Γλούντεν στα τέλη του 19ου αιώνα και φτάνοντας στις αρχές του 20ού και τη σεξουαλική επανάσταση της δεκαετίας του ’60. Επιτακτικά επίκαιρο, το ντοκιμαντέρ αυτό συνεχίζει να μας υπενθυμίζει το πώς η κινούμενη εικόνα μπορεί (και οφείλει) να αναμοχλεύει τη δημόσια συζήτηση στο όνομα της ορατότητας.
Την προβολή ακολουθεί συζήτηση με τον Χάρη Δημητρακόπουλο, Εκπαιδευτικό και μέλος του Πολύχρωμου Σχολείου.
Προβάλλεται: 7/3/2024: Φρίντα Λιάππα, 22:00
Διάρκεια: 83’
