Ὁ Ἀντρέ-Μαρί Ἀμπέρ γεννήθηκε στίς 20 Ἰανουαρίου 1775. Ἦταν Γάλλος φυσικός καί κύριος θεμελιωτής τοῦ ἠλεκτρομαγνητισμοῦ καί τῆς ἠλεκτροδυναμικῆς. Ἀσχολήθηκε μέ πλῆθος ἐπιστημονικῶν θεμάτων, ἀλλά τό ἐνδιαφέρον του στράφηκε κυρίως στόν ἠλεκτρομαγνητισμό.
Γεννήθηκε στή Λυών. Ὁ πατέρας του ἦταν ἔμπορος πού καρατομήθηκε ἀπό τή Γαλλική Ἐπανάσταση. Ἀπό τήν παιδική του ἡλικία ἔδειξε κλίση πρός τά φυσικομαθηματικά καί τά γράμματα σημειώνοντας μεγάλες ἐπιτυχίες καί σχετικά γρήγορα ἔγινε διεθνής ἐπιστημονική φυσιογνωμία. Τό 1804 δέχθηκε τό δεύτερο οἰκογενειακό δρᾶμα μετά ἀπό ἐκεῖνο τοῦ πατέρα του, ὅταν πέθανε ἡ γυναίκα του Ζυλί Καρρόν, τό ὁποῖο τοῦ ἄφησε πλέον μέχρι τό τέλος τῆς ζωῆς του ἀνοικτή πληγή.
Διετέλεσε διαδοχικά καθηγητής τῆς Φυσικῆς καί τῆς Χημείας στήν Κεντρική Σχολή (1801), καθηγητής τοῦ Λυκείου τῆς Λυών (1804) καί ἐπιμελητής τῆς Πολυτεχνικῆς Σχολῆς (1804), μέλος τοῦ συμβουλευτικοῦ γραφείου τῶν τεχνῶν, γενικός ἐπιθεωρητής τοῦ Πανεπιστημίου (1808), καθηγητής ἀνάλυσης στό Πολυτεχνεῖο (1809) καθώς καί μέλος πολλῶν ξένων Ἀκαδημιῶν.
Στίς 11 Σεπτεμβρίου τοῦ 1820, ὅταν ὁ Ν. Φ. Αραγκό ἀνακοίνωσε στή Γαλλική Ἀκαδημία Ἐπιστημῶν τήν ἐξαιρετική καί προφητική ἐργασία τοῦ Δανοῦ φυσικοῦ Χάνς Κρίστιαν Ἔρστεντ: «Πειράματα σχετικά μέ τήν ἐπίδραση τοῦ ἠλεκτρικοῦ ρεύματος στή μαγνητική βελόνη». Ἀνάμεσα στούς ἀκροατές ἦταν καί ὁ ἱκανότατος μαθηματικός καί φυσικός Ἀμπέρ, καθηγητής τότε στό Πολυτεχνεῖο, ὁ ὁποῖος ἐνθουσιάστηκε ἀπό τήν ἕρευνα τοῦ Ἔρστεντ. Τό βασικό καί ἀναπάντητο ἐρώτημα τοῦ Δανοῦ πειραματικοῦ φυσικοῦ ἦταν: Γιατί ἡ μαγνητική βελόνα ἀποκλίνει ὅταν βρίσκεται κοντά σέ ἀγωγό ὁ ὁποῖος διαρρέεται ἀπό ἠλεκτρικό ρεῦμα; Κανείς ἀπό τούς φυσικούς δέν μποροῦσε νά ἐξηγήσει αὐτό τό περίεργο γι' αὐτούς φαινόμενο. Μέ τή λύση αὐτοῦ ἀκριβῶς τοῦ φαινομένου θέλησε νά ἀσχοληθεῖ ὁ ἰδιοφυής Ἀμπέρ καί κατόρθωσε μέσα σέ μία ἑβδομάδα νά διατυπώσει μία ὁλοκληρωμένη θεωρία, ἡ ὁποία ἐξηγοῦσε τούς πειραματισμούς τοῦ Ἔρστεντ. Ἡ θεωρία αὐτή ὑπὴρξε τό βασικό θεμέλιο τῆς μαθηματικῆς θεωρίας τοῦ Ἠλεκτρομαγνητισμοῦ καί ἀνέδειξε τόν Ἀμπέρ, σύμφωνα μέ τήν ἄποψη τοῦ περίφημου Σκωτσέζου φυσικοῦ Μάξγουελ σέ «Νεύτωνα τοῦ ἠλεκτρισμοῦ».
Τό ἐπιστημονικό ἔργο τοῦ Ἀμπέρ διακρίνεται σέ τέσσερις βασικές περιόδους:
1.Μέχρι τό 1808 ὁ μεγάλος φυσικός εἶχε ἀφιερωθεῖ στή μελέτη καί ἕρευνα τῶν μαθηματικῶν τῆς ἐποχῆς του. Μολονότι ἡ ἐπιστημονική αὐτή δραστηριότητα τοῦ Ἀμπέρ εἶναι ἄγνωστη σέ πολλούς ἑρευνητές, ἡ μαθηματική του δεινότητα ἀνάγκασε τόν μεγάλο μαθηματικό Ἄππελ νά τόν συγκρίνει μέ τούς σπουδαιότερους Γάλλους μαθηματικούς τοῦ διαμετρήματος τοῦ Λαπλάς, τοῦ Λαγκράνζ καί τοῦ Πουανκαρέ, τοῦ θεμελιωτῆ τῆς οὐράνιας Μηχανικῆς. Ἡ μαθηματική δεξιότητα τοῦ Ἀμπέρ ὑπῆρξε τό κυριότερο ἐργαλεῖο τό ὁποῖο τόν βοήθησε στήν ἀνάπτυξη τῶν μετέπειτα ἰδεῶν του στόν χῶρο τῶν φυσικῶν ἐπιστημῶν καί εἰδικότερα στό πεδίο τοῦ ἠλεκτρομαγνητισμοῦ.
2.Ἀπό τό 1808 μέχρι τό 1815 ὁ Ἀμπέρ ἐργάστηκε σέ θέματα χημείας, στά ὁποῖα πολλές φορές συνεργάστηκε μέ τόν Ζοζέφ Λουί Γκαίυ Λυσάκ (1776-1856). Στό ἐπιστημονικό αὐτό πεδίο υἱοθέτησε τήν ἀτομική θεωρία, γεγονός τό ὁποῖο τόν ὁδήγησε στήν ἑρμηνεία τῶν νόμων σχηματισμοῦ τῶν χημικῶν ἑνώσεων. Τό 1814 εἶδε τό φῶς τῆς δημοσιότητας μία ἐπιστολή τοῦ Ἀμπέρ πρός τόν Μπερτολέ, στήν ὁποία διατύπωσε τήν ὑπόθεση τῶν τελείων ἀερίων χωρίς νά γνωρίζει ὅτι ὁ Ἀμεντέο Ἀβογκάντρο τήν εἶχε διατυπώσει τρία χρόνια νωρίτερα.
3.Ἀπό τίς 11 Σεπτεμβρίου, ὅταν γιά πρώτη φορά ἄκουσε γιά τή θεωρία τοῦ Ἔρστεντ, ὁ Ἀμπέρ ἀσχολήθηκε ἐνδελεχώς μέ τή θεμελίωση τῆς θεωρίας τοῦ ἠλεκτρομαγνητισμοῦ. Ἀπό τότε οἱ συνάδελφοί του στή Γαλλική Ἀκαδημία τοῦ Παρισιοῦ ἄκουγαν ἔκπληκτοι τά ἀποτελέσματα τοῦ ἰδιοφυοῦς φυσικοῦ, ὁ ὁποῖος μέ τίς θεωρίες του ξετύλιγε ἕναν ἄγνωστο μέχρι τότε κόσμο τῆς φυσικῆς. Ὁ Ἀμπέρ, λόγῳ τῆς εὐχέρειάς του στά μαθηματικά, πορευόταν μέ καταπληκτική ταχύτητα. Ὁ σπουδαῖος αὐτός φυσικός ἔδειξε ὅτι ἡ πηγή τῶν μαγνητικῶν δυνάμεων βρισκόταν στόν κινούμενο ἠλεκτρισμό καί τίς ἀλληλεπιδράσεις τῶν μαγνητῶν καί τῶν ἠλεκτρικῶν ρευμάτων. Τέλος ἀπέδειξε ὅτι δύο κλειστά ρεύματα ἀλληλεπιδροῦν μεταξύ τους. Συνεπῶς μέ τό πάθος καί τήν ἐνδελεχή ἕρευνά του θεμελίωσε ἤ μᾶλλον δημιούργησε ὁλόκληρη τήν ἐπιστήμη τῆς ἠλεκτροδυναμικῆς. Τά ἀποτελέσματα τῆς ἕρευνάς του, μετά ἀπό μία ἐπεξεργασία ἑπτά ἐτῶν, παρουσιάστηκαν τό 1827 στό ἔργο του: «Γιά τή μαθηματική θεωρία τῶν ἠλεκτροδυναμικῶν φαινομένων, πού ἀπορρέει ἀποκλειστικά ἀπό τό πείραμα».
4.Ἀπό τό 1827 μέχρι τό τέλος τῆς ζωῆς του ὁ πατέρας τοῦ ἠλεκτρομαγνητισμοῦ ἀσχολήθηκε μέ τήν ἱστορία καί τή φιλοσοφία τῶν ἐπιστημῶν καί ὑπῆρξε ὁ πατέρας τοῦ ὅρου «κυβερνητική».
Ὁ Ἀμπέρ δέν ἦταν μόνον ὁ πατέρας τοῦ ἠλεκτρομαγνητισμοῦ ἀλλά ἕνας ὁλοκληρωμένος θετικός ἐπιστήμονας.
Τήν ποιότητα τοῦ Ἀμπέρ ὡς ἀνθρώπου δείχνει ἡ ἀπάντησή του στόν γιατρό του ὅταν τόν ρωτοῦσε γιά τήν ὑγεία του λίγο καιρό πρίν πεθάνει. Τοῦ ἀπάντησε τότε ὁ μεγάλος διανοητής: «Ἐμᾶς τούς δύο δέν πρέπει νά μᾶς ἀπασχολεῖ ἡ ὑγεία μου, ἀλλά μόνον οἱ αἰώνιες ἀλήθειες, τά γεγονότα καί οἱ ἄνθρωποι πού ὑπῆρξαν χρήσιμοι ἤ καταστροφικοί γιά τήν ἀνθρωπότητα».
Ἄφησε τόν κόσμο αὐτό φτωχός καί ξεχασμένος ἀπό τήν κοινωνία καί τήν ἐπιστημονική κοινότητα σάν σήμερα, στίς 10 Ἰουνίου τοῦ 1836.
