Μεταξύ «συρμού» και αποβάθρας
γράφει ο Άγγελος Μαλλίνης
Το βιβλιοπωλείο της καρδιάς σου
Θεωρείς ότι στο οικοσύστημα της ανάγνωσης ο ρόλος του βιβλιοπωλείου είναι καθοριστικός και για να συνεχιστεί η μεταφορά πιστεύεις ότι το βιβλιοπωλείο είναι ο βιότοπος του αναγνώστη. Προσπάθησε όμως να περιγράψεις το βιβλιοπωλείο της καρδιάς σου και μίλησε μας για τις εμπειρίες σου μέσα και έξω από αυτά! Μόνο μην αναφέρεις για τον Κρυφό Ήλιο – Soleil Caché (όνομα που έδωσε η Στελίνα), το βιβλιοπωλείο-brasserie που θα ανοίξετε στο Παρθενώνα Χαλκιδικής σε κάποια χρόνια. Σε κάποια αρκετά χρόνια μετά.
Το βιβλιοπωλείο της καρδιάς σου να έχει τον ιδανικό βιβλιοπώλη
Το Σαιξπηρικόν ρε φίλε, ένα βιβλιοπωλείο με χαρακτήρα. Έλα, πες πόσο καμαρώνεις τον Γιώργο Αλισάνογλου. Ποιητής, εκδότης και βιβλιοπώλης.
- Δεν τον καμαρώνω μόνο αλλά τον γουστάρω και τον ζηλεύω γιατί είναι «αλήτης» και «τσαμπουκάς».
Ξέρω, θεωρείς αλητεία να παλεύεις τόσα χρόνια (19 αν δεν κάνεις λάθος) σε μια άνυδρη Θεσσαλονίκη, να στηρίζεις τόσους νέους ποιητές, να παράγεις ένα τόσο ξεχωριστό εκδοτικό έργο. Θεωρείται τσαμπουκάς να απαντάς στη χυδαιότητα με μια τέτοια γλώσσα και με αυτό το νηφάλιο ύφος. Ο Γιώργος είναι ένας εργάτης της λογοτεχνίας και των γραμμάτων και η παρακαταθήκη του είναι ήδη μεγάλη. Εκεί προμηθεύτηκες το Ταξίδι στην άκρη της νύχτας του Σελίν, εκεί σου πρότεινε τα Χριστούγεννα του 2020 το Στα Χέρια της Μνήμης της Eva Runefelt. Ό,τι βλέπεις/ σε ακούει, σε φέρει/ Όλος ο χρόνος είναι εδώ
Το βιβλιοπωλείο της καρδιάς σου να μην περιορίζεται μέσα στους τοίχους του
Τα βιβλιοπωλεία Νους και Γνώση εδώ και πολλά χρόνια στήνουν μια σειρά δραστηριότητες για τους μικρούς αλλά και για τους μεγάλους αναγνώστες με τον τίτλο on the road. Αξιόλογα εκπαιδευτικά προγράμματα, περνώντας από την Δημοτική Βιβλιοθήκη και την έκθεση του Γαϊτη ή την πινακοθήκη Αβέρωφ στο Μέτσοβο. Θυμάσαι όταν η Θύμη έκανε εκείνη την εργασία για το βιβλίο και είχε πάρει συνέντευξη από την ιδιοκτήτρια Αναστασία Σαμολαδά; Στην απομαγνητοφώνηση άκουγες μια γυναίκα με πάθος για τον χώρο της και το βιβλίο. Με άποψη και πολύ καλά ενημερωμένη, δεν το συναντάς συχνά! Εκεί βρήκες Το δικό μου Μουσείο για την Στελίνα από τις υπέροχες εκδόσεις Πουά.
Το βιβλιοπωλείο της καρδιάς σου να κλείνει τις πληγές σου
Ένα παιδί που πηγαίνει από την επαρχία σε ένα αστικό κέντρο, από το χωριό στη μεγάλη πόλη νιώθει να υστερεί. Σε κάθε επίσκεψη σου στη Θεσσαλονίκη ένιωθες πως υπολειπόσουνα. Τα αυτοκίνητα, τα σπίτια, τα ρούχα, η γλώσσα, κυρίως αυτή. Είτε στις επισκέψεις σας στη ΔΕΘ είτε για ψώνια στο Continent. Αυτό το αίσθημα κατωτερότητας σου το θύμισε η Annie Ernaux στο τελευταίο βιβλίο, Η ντροπή, το οποίο διάβασες την προηγούμενη εβδομάδα. Αυτό το κόμπλεξ το κουβαλάς ακόμη, καλυμμένο προσεκτικά αλλά το κουβαλάς ακόμα. Θυμάσαι πως ξεκίνησε αυτή η ιστορία; Ήταν Σεπτέμβρης του 2000. Μόλις ήρθες στη Θεσσαλονίκη από το Μαρμαρά. Δευτέρα Λυκείου. Έμπαινες πρώτη φορά σε αστικό λεωφορείο. Θα πηγαίνατε όλη η τάξη μαζί στο κέντρο.
Ήσουν γεμάτος ορμή και αυτοπεποίθηση. Πήρατε το 10 από την Οσία Ξένη. Είχε ήλιο. Στη διαδρομή γελούσες. Κάπου στον Ευκλείδη είχε γεμίσει ασφυκτικά. Ανέβηκες αυθόρμητα στο σημείο που ήταν η μηχανή του λεωφορείου καλυμμένη από σκληρό πλαστικό. Μια συμμαθήτριά σου σε ρώτησε με ύφος. – Έτσι κάνετε στο χωριό σου; Μαζεύτηκες. Σε έπιασε αμηχανία. Ήθελες να κατέβεις. Δεν μίλησες, ένιωσες ντροπή. Σκέφτηκες πως δεν ανήκεις εκεί. Κατεβήκατε Καμάρα. Έφυγες από την παρέα και πήρες μόνος το κατήφορο για τη Ναυαρίνου, τα ράφια στο βιβλιοπωλείο Κεντρί, σε ρούφηξαν. Μπήκες μέσα υπνωτισμένος. Μέχρι εκείνη τη μέρα νόμιζες ότι τα χαρτοπωλεία είναι βιβλιοπωλεία. Έμεινες μέσα στο Κεντρί πάνω από δύο ώρες. Ο ιδιοκτήτης αφού σε περιεργάστηκε για κανένα πεντάλεπτο σε άφησε να παρατηρείς χωρίς να σε κάνει να νιώσεις παρείσακτος. Θυμήθηκες από μια συνέντευξη του Παύλου Μάτεσι στο Θανάση Λάλα τον τίτλο Η Μητέρα του σκύλου. Το ζήτησες. Σου το έδωσε, το πλήρωσες και έφυγες. Βγαίνοντας πάλι στη Ναυαρίνου το ηλιοβασίλεμα ήταν συγκλονιστικό, κατέβηκες μέχρι τον Λευκό Πύργο γεμάτος χαρά και μια γλυκιά μελαγχολία, είχες ξεχάσει το περιστατικό στο λεωφορείο.
Photo: Γιάννης Τριανταφυλλόπουλος
Το βιβλιοπωλείο της καρδιάς σου να είναι ενημερωμένο
Ξέρεις ότι στη Πρωτοπορία θα βρεις το βιβλίο που ψάχνεις τη στιγμή που το θέλεις στη σωστή τιμή. Πόσες ώρες πέρασες εκεί μέσα με τον θείο Κώστα ή τον νονό Κώστα και πόσες ακόμα μόνος σου. Ενδιάμεσα στη δουλειά, πριν και μετά το καφέ, πριν και μετά τις προβολές στο φεστιβάλ. Εκεί βρήκες Η πεζογραφία του Γιώργου Χειμωνά, του Δημήτρη Μαρωνίτη, εκεί και ο Καβάφης του Σεφέρη Α σε επιμέλεια Σαββίδη.
Το βιβλιοπωλείο της καρδιάς σου να έχει χώρο να διαβάσεις
Οι Ακυβέρνητες πολιτείες, συνεργατικό βιβλιοπωλείο-καφέ άνοιξε στην καρδιά της κρίσης, ήσουν εκεί στα εγκαίνια με τον θείο Κώστα και αναρωτιόσουν τι ακριβώς κάνουν οι τρελοί. Έδωσαν την δυνατότητα στους φίλους του βιβλίου να μην κάθονται και να συζητάνε πάνω από τους πάγκους αλλά να αράζουν στο καφέ τους και οι συζητήσεις να ξεκινάνε από Καμύ και να φθάνουν στον Ουελμπέκ. Θυμάσαι εκείνη τη συζήτηση με την Χρύσα που παραλίγο να οδηγήσει σε καυγά; Μα για τον Μίμη Ανδρουλάκη; Tι σε έπιασε και τον υπερασπίστηκες τόσο; Σε ένα από εκείνα τα τραπεζάκια είχες διαβάσει αυτούς τους στίχους της Λαϊνά. Τους αφιερώνεις στην ξαδέρφη σου την Αγγέλα που την έχεις συνέχεια στο μυαλό σου.
Υπάρχουν άνθρωποι που μόνο περιμένουν/ Δεν είναι ποιητές/ Δεν έγιναν ποτέ επαναστάτες/ Κανένα φως δεν παρασύρουν προς το μέρος τους/ Και πού και πού ένα κομμάτι σύννεφο/ Περνάει πάνω απ’ την καρδιά τους/Και την κρύβει.
Και όμως θα μιλήσεις κάποια στιγμή για την επανάστασή της.
Στο βιβλιοπωλείο της καρδιάς σου να νιώθεις σαν στο σπίτι σου
Στον Ιανό της Αριστοτέλους δεν σε ρωτάνε πως μπορούν να σε βοηθήσουν ή αν χρειάζεσαι κάτι. Γνωρίζεις την διάταξή του και που βρίσκεται το κάθε τμήμα. Στο ισόγειο ο Κυριάκος Γιαλένιος. Πάντα αναρωτιέσαι πόσο ευτυχισμένος μπορεί να είναι ένας συγγραφέας ο οποίος βρίσκεται ανάμεσα σε βιβλία και όταν βρίσκεται εκτός σπιτιού. Μα γιατί ποτέ δεν του ζήτησες να σου υπογράψει την νόσο των εραστών; Τις προάλλες τον ρώτησες για τα Γράμματα γενεθλίων του Τεντ Χιουζ σε μετάφραση του Γιάννη Αντιόχου. Στο υπόγειο θα χαιρετήσεις με ένα νεύμα τον Αντώνη και ξέρεις καλά ότι γνωρίζει που μπορεί να βρίσκεται κάθε αταξινόμητο βιβλίο ή πόσα αντίτυπα έχουν απομείνει από την Ηθική της αγάπης και πολιτική πράξη του Σταύρου Ζουμπουλάκη. Στο ταμείο περνάνε τους πόντους στη κάρτα Ιανός χωρίς να την επιδείξεις.
Η Θύμη ήταν έγκυος στην Στελίνα. Βγήκατε από τον παιδικό τμήμα του Ιανού, αγοράσατε του Κυριτσόπουλου το Μία + 5 Καρυάτιδες! Έμελλε να γίνει το αγαπημένο της, να το γνωρίζει απέξω από τα δύο της! Βγήκατε στη Νίκης και περπατούσατε σε μια Θεσσαλονίκη που ο ουρανός της ήταν γεμάτος στοργή, την ρωτούσες συνέχεια αν κουράζεται και αν θέλει να σταματήσετε να ξεκουραστεί. Καθίσατε σε ένα παρτέρι πίσω από το Βασιλικό Θέατρο. Θυμήθηκες εκείνο το ποίημα του Χριστιανόπουλου, το Ηλιοβασίλεμα από τον Ανυπεράσπιστο καημό. Της το ψιθύρισες.
Ο έρωτας σου είναι σαν ηλιοβασίλεμα/ Ο ήλιος πέφτει στα νερά, έρχεται η νύχτα…/Βρες τρόπους να καθυστερήσουμε τη νύχτα.
Photo: Γιάννης Τριανταφυλλόπουλος
