πηγή: Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου
του Γιάννη Παπαδόπουλου
Πρώτα ο πόλεμος στη Συρία, μετά οι χιλιάδες απεγνωσμένοι κάτοικοι Αφρικανικών χωρών και τώρα ο πόλεμος στην Ουκρανία, μας έκανε να μάθουμε τι θα πει προσφυγιά. Τι θα πει να ρισκάρεις να πνιγείς αγκαλιά με το μωρό σου, ή να πατήσεις μια νάρκη για να ένα καλύτερο αύριο. Πολλοί νομίζουν ότι είναι επιλογή, αλλά όπως και οι παππούδες μας και οι γιαγιάδες μας, έτσι και αυτοί το να περάσεις απέναντι, χωρίς πολλές φορές να ξέρεις τι είναι το “απέναντι”, είναι μονόδρομος.
Οι πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, τον Πόντο, τον Καύκασο και την Ανατολική Θράκη, 355.000 ανθρώπινες ψυχές, βασανισμένες και κυνηγημένες από το μένος ενός εχθρού που μέχρι και λίγους μήνες πριν ζούσαν αρμονικά μαζί τους αποβιβάζονται στη χώρα μας. Όμως δεν τους υποδεχόμαστε με λουλούδια, δεν τους καλωσορίζουμε με σημαίες, αλλά με στρατιώτες που κρατάνε όπλα.
Μήπως μπερδεύτηκαν, μήπως είναι ακόμα “απέναντι”; Και όμως βρίσκονται στην Πατρίδα, που τόσο ονειρεύονταν και διηγούνταν στα μικρά παιδιά τους, πόσο ευλογημένη χώρα είναι.
Σκηνές προσφύγων στην Καλαμαριά, το 1923 (πηγή: ΙΑΠΕ, Συλλογή Άννας Θεοφυλάκτου)
Στη Πατρίδα που κάθε βράδυ άναβαν το καντηλάκι του και χαράμιζαν τη μία τους ευχή να είναι καλά η Ελλάδα μας και να μας αξιώσει ο Θεός να τη δούμε πριν κλείσουμε τα μάτια μας. Οι πρόσφυγες στη περιοχή της Αρετσούς, βιώνουν έναν εξευτελισμό.
Πριν οδηγηθούν σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους όπου θα φιλοξενηθούν, περνούν από τα Απολυμαντήρια. Ναι καλά διαβάζετε, απολυμαντήρια για ανθρώπους, που το μόνο που είχαν ως “βρωμιά” ήταν ότι ήρθαν από “ΑΠΈΝΑΝΤΙ”.
«Μας έβαλαν στη σειρά τα μικρά και τις γριές και μας κουρεύανε. Έκλαιγα, φώναζα: ψάξε με, δες με, δεν έχω ψείρες! Με το ζόρι με κούρεψαν. Σαν κολοκύθι με κάνανε. Πολύ καιρό μετά ντρεπόμουνα να βγω στην αγορά να ψουνίσω».
Aπό το αρχείο του δημάρχου Καλαμαριάς Μένιου Αλεξιάδη
Πρώτα τους οδηγούν σε μια ανοιχτή περιοχή και τους απολυμαίνουν όλους μαζί. Γυμνούς και ανήμπορους, παραδομένους στην κούραση και την απόγνωση. Μετά τους κουρεύουν και καίνε τα ρούχα τους στο κλίβανο.
Πολλοί ξεψύχησαν, οι ηλικιωμένοι δεν άντεξαν. Όσοι επέζησαν, ντυμένοι με τη ντροπή που βιώσανε μεταφέρθηκαν σε μέρη όπου γύρω τους είχε συρματοπλέγματα. Η επίσημη ανακοίνωση από τις αρχές ήταν ότι όλα αυτά είναι απαραίτητα για τη πρόληψη μετάδοσης μολυσματικών ασθενειών. Για να ξυπνήσουμε σε ένα κόσμο που δεν θα σφίγγεται το στομάχι μας από τέτοιες εικόνες, καλό είναι να κρατήσουμε ζωντανές αυτές τις ιστορίες με την ελπίδα να μην επαναληφθούν. ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ. Στη μνήμη των προσφύγων…
