Συνέντευξη στον Λάζαρο Γεροφώτη | φώτο/Nekti
Ο Συνοδινός Μοσχίδης γεννήθηκε, ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ , στο τμήμα Κινηματογράφου και ασχολείται με την σκηνοθεσία ταινιών μικρού μήκους, διαφημιστικών και μουσικών video – clip, ενώ παράλληλα ασχολείται και με την διδασκαλία στο κομμάτι της σκηνοθεσίας. Οι ταινίες του συμμετείχαν και βραβεύτηκαν σε αρκετά Φεστιβάλ.
φώτο/Nekti
Ερώτηση: Ζεις και εργάζεσαι στη Θεσσαλονίκη. Πως είναι για έναν σκηνοθέτη να έχει τη βάση του εδώ και όχι στην Αθήνα; Υπάρχουν επαγγελματικές ευκαιρίες εδώ ή είναι μονόδρομος η κάθοδος στην πρωτεύουσα;
Η Θεσσαλονίκη είναι μια επιλογή, η οποία έχει κάποιους συμβιβασμούς σίγουρα, αλλά, ταυτόχρονα, έχει και κάποια καλά. Υπάρχει ακόμα δυστυχώς η λογική ότι το “κράτος είναι η Αθήνα”, το οποίο είναι λογικό να ισχύει εν μέρη, γιατί προφανώς εκεί βρίσκεται ο περισσότερος κόσμος, εκεί γίνονται οι περισσότερες παραγωγές, εκεί είναι η όποια βιομηχανία υπάρχει, είτε στο σινεμά, είτε στην τηλεόραση, είτε στην διαφήμιση. Παρ’ όλα αυτά η επιλογή της Θεσσαλονίκης σου προσφέρει μια διαφορετική κατάσταση ζωής, π.χ. με τις αποστάσεις και σου δίνει έναν άλλο τρόπο να βλέπεις και τον κόσμο. Σαν κινηματογραφιστής εδώ, σίγουρα είναι τα πράγματα πιο περιορισμένα, αλλά δεν φταίει σ’ αυτό απαραίτητα η πόλη. Και δεν είναι ότι στην Αθήνα υπάρχει ένα μαγικό μέρος που πηγαίνεις και κάνεις ταινίες ή που απλά παίρνεις χρηματοδοτήσεις επειδή βλέπουν ότι ζεις εκεί. Πηγαίνω συχνά και στην Αθήνα για να δουλέψω και έχω πολλούς φίλους του χώρου που ζουν κι εργάζονται εκεί και αυτό που συμβαίνει είναι ότι υπάρχουν καλύτερα οργανωμένες ομάδες, γιατί είναι τόσο περιορισμένοι στις γειτονιές τους και αναγκάζονται να οργανωθούν για να επιβιώσουν σ’ αυτό το χάος της Αθήνας. Εμείς εδώ, δεν ενεργοποιούμαστε τόσο ώστε να οργανωθούμε μαζί με άλλους, ώστε πολλές φορές να καταλήγει να κάνει ο καθένας και λίγο το δικό του. Φυσικά, αν τώρα μιλάμε καθαρά για σινεμά, δεν νομίζω ότι το σινεμά στην Ελλάδα είναι πουθενά εύκολη υπόθεση.
Ερώτηση: Τα τελευταία χρόνια, γυρίζονται στην πόλη αρκετές παραγωγές του “Χόλυγουντ” και αναμένονται και τα κινηματογραφικά στούντιο στην Θέρμη. Πιστεύεις πως όλο αυτό θα βοηθήσει τους ανθρώπους που ασχολούνται με τον κινηματογράφο στη Θεσσαλονίκη και την πόλη γενικότερα;
Το να γίνονται τέτοιες παραγωγές, προφανώς είναι καλό. Το να δουλεύει κόσμος σε αυτές τις παραγωγές, επίσης είναι καλό. Το αν αυτό κάνει καλό στην πόλη, χρειάζεται νομίζω λίγος χρόνος να το δούμε σε ένα βάθος χρόνου στο αν συνεχιστεί όλο αυτό και θα κριθεί εκ του αποτελέσματος. Σίγουρα είναι καλό για κάποιους φοιτητές ή κινηματογραφιστές που ξεκινάνε τώρα και δεν έχουν καμία εμπειρία από οποιοδήποτε γύρισμα, ειδικά ένα τέτοιου είδους γύρισμα και να δουν πως γίνεται μία παραγωγή ταινιών σε ένα τέτοιο επίπεδο. Ακόμα κι αν συμμετέχει κάποιος, είτε ασχολείται με τον κινηματογράφο, είτε όχι, ως βοηθητικός ηθοποιός, του δίνεται η ευκαιρία να δει από κοντά την τέχνη του σινεμά, κάτι που σε κάποιες πόλεις, όπως π.χ. στην Νέα Υόρκη, είναι καθημερινότητα, εδώ είναι κάτι το πρωτόγνωρο. Για τους επαγγελματίες του χώρου και κατά πόσο αυτοί μπορούν να απορροφηθούν σ’ αυτά τα γυρίσματα κι αυτό μένει να φανεί γιατί αυτές οι ταινίες που γίνονται έρχονται από μία έτοιμη εταιρία παραγωγής. Επίσης, υπάρχουν δουλειές που απαιτούν μια περαιτέρω γνώση και εξειδίκευση, όπως π.χ. focus puller, gaffer ή grip, που δεν απευθύνονται στο μέσο videograper. Τέλος, πιστεύω ότι όσο υπάρχει ακόμα η κρατική επιχορήγηση και η επιστροφή φόρων σε αυτές τις παραγωγές θα συνεχίσουν να γίνονται, γιατί πάντα το πρόβλημα για τις διεθνής παραγωγές ήταν η γραφειοκρατία και οι φόροι.
Ερώτηση: Κάνεις πολλά και διαφορετικά πράγματα. Από σκηνοθέτης ταινιών μικρού μήκους, δημιουργός video-clip και διαφημιστικών, τραγουδιστής και τώρα και καθηγητής. Πως τα συνδυάζεις όλα αυτά;
Όταν είσαι μέσα σε ένα δημιουργικό πλαίσιο, ειδικά στο σινεμά, όπου έχει μια ετερογένεια που σε βοηθάει να γνωρίσεις χορευτές, μουσικούς, εικαστικούς, έχεις και τέτοια ερεθίσματα που σου ανοίγουν και άλλους ορίζοντες. Το τραγούδι ήταν βέβαια στον ευρύτερο κύκλο όλων αυτών των πραγμάτων, από την αρχή των φοιτητικών μου χρόνων μέχρι και πριν τον covid, όπου κάναμε live σε μαγαζιά κλπ., αλλά σε ένα πιο hobby πλαίσιο. Στο κομμάτι της δουλειάς είναι αρχικά τι σ’ αρέσει να κάνεις σε ένα βαθμό περισσότερο, όπως το να σ’ αρέσει να κάνεις video-clip ή το κομμάτι της διαφήμισης ή να κάνεις ταινίες μικρού μήκους και ταυτόχρονα φυσικά είναι και ο βιοπορισμός, το να βρεις και κάτι για να ζήσεις. Ο συνδυασμός όλων αυτών έχει να κάνει καθαρά πως οργανώνεις τον χρόνο σου. Επειδή πολλά από αυτά τυχαίνει να είναι και κάπως εποχιακά, π.χ. τα περισσότερα γυρίσματα γίνονται άνοιξη – καλοκαίρι για διαφημιστικά κλπ., ενώ το χειμώνα πάντοτε τα πράγματα είναι πιο λίγα, εκεί η διδασκαλία βοηθάει περισσότερο στο βιοποριστικό κομμάτι.
Ερώτηση: Το να δηλώνεις σκηνοθέτης είναι κάτι το αποδεκτό σαν επάγγελμα σήμερα;
Είναι παρεξηγημένο. Όπου κι αν πεις ότι είσαι σκηνοθέτης σου λένε: “Ναι, αλλά τι δουλειά κάνεις;”. Πέρασαν πολλά χρόνια για να μπορώ όταν με ρωτάνε “τι δουλειά κάνεις;” άνετα να πω “είμαι σκηνοθέτης”. Μου είναι πιο εύκολο με τη διδασκαλία να λέω ότι είμαι καθηγητής πάνω σ’ αυτό (σκηνοθεσία) και για όλους είναι πολύ πιο αποδεκτό. Έχουμε ακόμα κάποια τέτοια στεγανά. Ήμουν π.χ. για μια σεζόν σε μία εκπομπή στην Ερτ3 και αυτό για κάποιον κόσμο που ήταν γνωστός μου μπορεί να φαινόταν ότι είναι το πικ της καριέρας μου και ακόμα να μου λένε “πω, πω ήσουν εκεί;” και για μένα ήταν απλά μία σεζόν, ήταν ακόμα μια δουλειά. Αλλά υπάρχει ακόμα αυτό, ότι το θεωρούν περισσότερο δουλειά ίσως απ’ το να τους πεις ότι κάνεις μουσικά video – clip ή διαφημιστικά, τα οποία δεν φαίνονται τόσο ή δεν είναι τόσο εύκολο στον άλλον να καταλάβει ότι αυτό μπορεί να είναι μία δουλειά.
Ερώτηση: Ως δημιουργός video-clip, όπου έχουν χιλιάδες προβολές στο youtube, πιστεύεις ότι οι θεατές τους ψάχνουν να δουν ποιος είναι ο σκηνοθέτης ενός video-clip που τους άρεσε ή μένουν στο ότι είναι του τάδε μουσικού/τραγουδιστή;
Θεωρώ ότι γενικότερα, δεν θα πω μόνο για μένα, δύσκολα μπορεί κάποιος να ξεχωρίσει σαν σκηνοθέτης στα video – clip, γιατί συνήθως μένουμε στον μουσικό, όχι στον σκηνοθέτη. Όλοι όταν θα δουν ένα video – clip θα πουν ότι είναι του τάδε καλλιτέχνη/μουσικού. Βέβαια υπάρχουν πολύ δυνατές ομάδες στην Ελλάδα που δημιουργούν πολύ όμορφα και κινηματογραφικά πολλές φορές video – clip.
Ερώτηση: Πως είναι να δουλεύεις για μεγάλες κινηματογραφικές ή τηλεοπτικές παραγωγές του εξωτερικού; Είναι διαφορετική η αντιμετώπιση στο κομμάτι της παραγωγής σε σχέση με την Ελλάδα;
Θα έλεγα πως σε ότι έχω δουλέψει, είτε είναι του εξωτερικού, είτε είναι και στην Ελλάδα, ότι οι μεγάλες παραγωγές δεν έχουν τεράστια διαφορά. Δηλαδή πιστεύω ότι μία μέση παραγωγή εξωτερικού με μία μεγάλη παραγωγή στην Ελλάδα είναι πάρα πολύ κοντά. Έχει να κάνει κυρίως με την εταιρία και με το πως διαχειρίζεται κάποια πράγματα, όπως τον κόσμο της, το γύρισμα, τι προ παραγωγή έχει γίνει κλπ. Τώρα σαν εμπειρία η διαφορά στις παραγωγές του εξωτερικού είναι ότι σίγουρα ο καθένας κάνει περισσότερο τη δουλειά του πιο εξειδικευμένα και υπάρχει λίγο καλύτερο πρόγραμμα. Στο εξωτερικό υπάρχει μια πιο τυπική ευγένεια σίγουρα, είναι λίγο πιο συγκεκριμένα τα πράγματα, αλλά δεν θα έλεγα ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει σεβασμός στη δουλειά σου. Βέβαια, όταν εμείς πηγαίνουμε σαν Έλληνες να δουλέψουμε σε μία ξένη παραγωγή, επειδή πληρωνόμαστε καλύτερα, δουλεύουμε και λίγο παραπάνω, λίγο πιο σκληρά. Θυμάμαι κι ένα μικρό περιστατικό σε ένα διαφημιστικό, όπου δεν περίμενα με τίποτα να δω Γερμανικό συνεργείο να είναι με τις μπύρες στην τσέπη. Περίμενα ότι θα είναι όλοι “ρομπότ”. Καμία σχέση βέβαια. Ήταν οι άνθρωποι όπως κι εμείς χαλαροί σχετικά, έκαναν βέβαια τη δουλειά άψογα, αλλά ταυτόχρονα και το διάλειμμα τους και την μπύρα τους στο γύρισμα.
φώτο/Nekti
Ερώτηση: Ως απόφοιτος της σχολής κινηματογράφου του Α.Π.Θ. και ως καθηγητής στο κομμάτι της Σκηνοθεσίας σε ιδιωτικό εκπαιδευτικό ίδρυμα, πιστεύεις ότι υπάρχουν νέοι με όραμα για δημιουργία ή πολλοί επιλέγουν σπουδές για να μπουν απλά στον χώρο του θεάματος;
Πάντα αυτοί που είναι προσηλωμένοι κι αυτοί που θέλουν να ασχοληθούν πραγματικά, σίγουρα είναι λιγότεροι από τον κόσμο που επιλέγει να σπουδάσει αυτό το πράγμα. Είναι λίγοι αυτοί που είναι συνειδητά σε αυτό και είναι λιγότεροι εν τέλη αυτοί που στο τέλος το κάνουν, γιατί είναι και λίγο δύσκολο λόγω συνθηκών. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν άτομα που έχουν πάθος γι’ αυτό και θα το κάνουν. Τώρα βέβαια δεν είναι πλέον τόσο ο κόσμος του θεάματος που τους ωθεί να επιλέξουν αυτή την κατεύθυνση, όσο το ότι πολύς κόσμος ξεκινά να ασχοληθεί μ’ αυτό λόγω YouTube και social media. Δηλαδή αυτό που είδε από influencers, YouTubers ή από Tiktokers κλπ., παράπλευρα τον ωθεί να σπουδάσει είτε σκηνοθεσία, είτε εικονοληψία, είτε κάτι αντίστοιχο, ώστε να μπει πιο εύκολα σε κάτι που έχει σχέση με social media, όσο ακόμα κι αυτό υπάρχει εννοείται.
Ερώτηση: Οι ταινίες μικρού μήκους που έχεις σκηνοθετήσει έχουν συμμετάσχει και βραβευτεί σε σημαντικά Φεστιβάλ, όπως αυτό της Δράμας. Πιστεύεις πως για έναν μικρομηκά υπάρχει προβολή και έρχονται επαγγελματικές προτάσεις μετά από μια τέτοια συμμετοχή ή βράβευση;
Πιστεύω ότι για τους μικρομηκάδες αυτή είναι η μόνη λύση και δρόμος, δεν υπάρχει άλλη επιλόγη και νομίζω πως υπάρχει και προβολή και έκθεση. Σίγουρα έχει αυξηθεί πάρα πολύ ο αριθμός των ταινιών που γίνονται, εξαιτίας της τεχνολογίας με τις dslr, με τις mirrorless, με τις φωτογραφικές μηχανές, και όσο γίνεται πιο μικρός και πιο προσιτός ο εξοπλισμός για να κάνεις μια κινηματογραφική ταινία, που πλέον γυρίζονται και με κινητά και με οτιδήποτε, τόσο αυξάνεται και ο αριθμός των ταινιών που γίνονται. Θυμάμαι όταν συμμετείχα στο Φεστιβάλ της Δράμας, ένα από τα Διεθνή βραβεία το είχε κερδίσει μία ταινία που είχε γυριστεί με i-phone και ήταν μια πάρα πολύ καλή ταινία. Τώρα πως θα ξεχωρίσεις μέσα από αυτό; Θα ξεχωρίσουν πάλι αυτοί που αξίζουν. Σίγουρα τα Φεστιβάλ βοηθούν, γνωρίζεις κόσμο, συναδέρφους, παραγωγούς, αλλά μετά είναι και στο χέρι του καθενός. Πολλές φορές έχει τύχει να δείξω ένα πολύ όμορφο video – clip ή ένα διαφημιστικό και να μου πουν “ναι είναι πολύ όμορφο, αλλά το έχουμε ξαναδεί”, ενώ αντίστοιχα με μια ταινία που έχω δείξει να πιάσει περισσότερο σε κάποιον για μία δουλειά.
Ερώτηση: Πες μας δυο λόγια για την τελευταία ταινία μικρού μήκους που συν-σκηνοθέτησες με τίτλο “The skeptic movie”.
Το “The skeptic movie”*, ήταν μία ιδέα και παραγωγή του Άκη Αποστολίδη που έχει το κανάλι στο Youtube “The skeptic theory” και είναι ένας YouTuber ο οποίος κάνει εδώ και καιρό ενδιαφέροντα video με αρκετό προβληματισμό για το πως λειτουργεί η ορθολογική σκέψη, η επιστημονική σκέψη ή πως πολλές φορές τείνουμε να βγάζουμε συμπεράσματα καθαρά για το πως θέλουμε εμείς να σκεφτόμαστε κλπ. Με προσέγγισε και μου είπε ότι έχει μία ιδέα για μία ταινία και δουλέψαμε μαζί πάνω στο δικό του σενάριο και πάνω στην εικόνα, καθώς ήταν και η πρώτη του επαφή με το σινεμά κλπ. Και είναι μία ταινία που πήγε καλά και είχε χιλιάδες κοινοποιήσεις όταν βγήκε, που δεν το περίμενα. Περίμενα ότι θα μας “κράξουν” λίγο και ότι θα έχει πολλούς haters όπου θα μας έλεγαν “προωθείτε τα εμβόλια” κλπ., αλλά είναι παρεξηγημένο το θέμα γιατί δεν έχει να κάνει με αυτό, όσο με το πόσο εύκολα βγάζουμε συμπεράσματα, κρίνουμε ή βάζουμε την επιστημονική δράση και το πως λειτουργεί ο κόσμος γενικότερα βάση με το πως θέλουμε εμείς. Δηλαδή αυτό που έχουμε την τάση πολλές φορές στην Ελλάδα “Εγώ ξέρω” και γινόμαστε ξαφνικά “γιατροί”, “επιστήμονες” και διαβάζουμε ένα άρθρο και ξέρουμε ξαφνικά τι είναι το “mrna” και το “dna” και μετά γινόμαστε “οικονομολόγοι” και ξέρουμε ότι “το δολάριο πέφτει” κλπ.. Το σχόλιο της έχει να κάνει στο πως μπορούμε να βγάζουμε τόσο εύκολα συμπεράσματα και στο πως η εκπαίδευση και η παιδεία μπορούν να επηρεάσουν ένα παιδί μεγαλώνοντας να σκεφτεί λίγο παραέξω από τα στεγανά της κοινωνίας που έχει μεγαλώσει.
Βρήκατε εύκολα χρηματοδότηση για την δημιουργία της ταινίας και που έγιναν τα γυρίσματα;
Σίγουρα όχι. Δεν είναι εύκολο. Ήταν παραγωγή του Άκη Αποστολίδη και μετέπειτα βρέθηκε ευτυχώς το “Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας NOESIS”, όπου βοήθησε στην παραγωγή και αυτό που έγινε είναι ότι και αυτοί ενδιαφέρονται για υλικό που να προωθεί τον επιστημονικό τρόπο σκέψης, αλλά πάλι δεν θα ήταν εύκολο, γιατί δεν είναι ότι πας κάπου και απλά ζητάς λεφτά. Από την ομάδα μας είχε γίνει μία πάρα πολύ σωστή προ παραγωγή, υπήρχε ένα σχέδιο δράσης, τα γυρίσματα, οι μέρες, το breakdown, όλα. Είχαμε κάνει ότι καλύτερο μπορούσαμε για να παρουσιάσουμε ότι θα γίνει μια πολύ σοβαρή δουλειά, στα δικά μας δεδομένα πάντα. Τα γυρίσματα έγιναν εξολοκλήρου στην Θεσσαλονίκη και το συνεργείο και όλοι οι συνεργάτες ήταν Θεσσαλονικείς.
Ποιοι είναι οι στόχοι σου για το μέλλον;
Αυτό που έχει για μένα περισσότερο σημασία είναι να είμαι πιο ενεργός στα κινηματογραφικά και να δημιουργήσω ξανά κάτι δικό μου, αλλά και να βοηθήσω και αλλού, ώστε να γίνονται κινηματογραφικές παραγωγές στη Θεσσαλονίκη. Η καλύτερη ευχή που είχα όταν τελείωσα την σχολή μου ήταν “να μείνω στον χώρο”.
*μπορείτε να παρακολουθήσετε την ταινία “The skeptic Movie” δωρεάν στο YouTube
Φιλμογραφία/διακρίσεις:
“Μια Μέρα” (2007),
Εύφημος Μνεία στο Φεστιβάλ Μικρού Μήκους “Crash Fest”
“Σάββατο & 13” (2008),
Βραβείο στο “Φεστιβάλ Μικρού Μήκους του Public” στην κατηγορία Διασκευασμένο σενάριο από Βιβλίο.
Εκπροσώπηση του Τμήματος Κινηματογράφου του ΑΠΘ σε διαγωνισμό του Hollywood Reporter. Επιλογή στους 10 φιναλίστ του διαγωνισμού.
“Ταξί” (2017),
Επίσημη συμμετοχή στο “Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού μήκους Δράμας”,
Βραβείο κοινού στο “Local Short Film Festival”
“Ρόκι” (2022) – Διευθυντής φωτογραφίας
Επίσημη συμμετοχή στο Φεστιβάλ “Νύχτες Πρεμιέρας” 2022
“The skeptic Movie” (2022)
