γράφει η Φιλαρέτη Χρηστίδη
Οι «ΠΡΟΣΟΧΗ:ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΕΡΓΑ» είχαν κάποια πράγματα να πουν…πριν ανέβουν πάλι στη θεατρική σκηνή του Αυλαία
Μετά από πολλές sold out παραστάσεις, η devised παράσταση «ΠΡΟΣΟΧΗ: ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΕΡΓΑ» επιστρέφει ξανά στη Θεσσαλονίκη στο θέατρο Αυλαία για 2 παραστάσεις μετά από το σύντομο της διάλειμμα στα αθηναϊκά εδάφη,στις 10 Νοεμβρίου.
(ΠΡΟΣΟΧΗ:Τα εισιτήρια είναι πορτοκαλί)
Eπαναφέροντας στο προσκήνιο το πλέον καίριο και διαχρονικά άλυτο ζήτημα της Θεσσαλονίκης: το Μετρό, ένα πολυδιάστατο θέμα με πολιτικές, οικονομικές, πολιτιστικές και κοινωνικές προεκτάσεις, κρυμμένες για πολλά χρόνια κάτω από το χαλί.
Πόσο χρειάζεται να περιμένει κανείς για την ολοκλήρωση ενός έργου; Πότε η κατασκευή του Μετρό της Θεσσαλονίκης απέκτησε μυθολογικό, ανεκδοτολογικό και συμβολικό χαρακτήρα, επηρεάζοντας τον συλλογικό ψυχισμό της πόλης; Πόσο γρήγορα θα ξεχάσουμε τις εικόνες των εργοταξίων στη Μετά Μετρό Εποχή, όταν εξελιγμένοι αυτόματοι συρμοί θα φτάνουν κάθε δύο λεπτά; Στην παράσταση «ΠΡΟΣΟΧΗ: ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΕΡΓΑ», σταθμοί της πραγματικής ιστορίας του Μετρό, συνεντεύξεις εμπλεκομένων, ερωτηματολόγια και επιτόπια έρευνα μπλέκονται με φανταστικές ιστορίες και προσωπικές σκέψεις, μετατρέποντας την αναμονή για το Μετρό σε έναν εναλλακτικό κοινωνικό στοχασμό.
Μια ομάδα νέων ηθοποιών, που δεν θυμάται πώς ήταν η Θεσσαλονίκη χωρίς εργοτάξια, ερευνά επί σκηνής το δίπολο στασιμότητα-μετακίνηση σε μια προσπάθεια να απαντήσει στο ερώτημα:Τι είδους μετακινήσεις ονειρεύονται οι νέοι άνθρωποι της πόλης, όχι μόνο στους δρόμους αλλά και στη ζωή τους; Αγωνιζόμενη να αντισταθεί σε μια νομοτέλεια παραίτησης, η ομάδα δημιουργεί ένα έργο για το έργο. Ένα έργο που ψάχνει απεγνωσμένα την ολοκλήρωσή του.
Η ομάδα του «ΠΡΟΣΟΧΗ: ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΕΡΓΑ» με πρόσχημα το χιλιοπαιγμένο πλέον αστείο ενός μέσου μεταφοράς που όλο είναι να φτιαχτεί και δε φτιάχνεται ποτέ εξερευνά την πολυδιάστατη φύση του θεάτρου αφήνοντας τη μαύρη κωμωδία και το δράμα να λειτουργήσουν παράλληλα μεταξύ τους.Τα 80 λεπτά εγκαινιάζονται με πολλά inside jokes που οι Θεσσαλονικείς θα εκτιμήσουν,αλλά αυτό είναι όπως θα φανεί στη συνέχεια μόνο η επιφάνεια.
Σαν το υπόγειο μέσο μεταφοράς από το οποίο η παράσταση παίρνει αφορμή για τη δημιουργία της,η ομάδα σκάβει κλιμακωτά και σταθερά καθ΄ όλη τη διάρκεια του έργου στα υπόγεια της ελληνικής κουλτούρας και του σύγχρονου Έλληνα με ένα σκοπό…ο οποίος εν τέλει για όλους μας ανάλογα τις συγκυρίες είναι διαφορετικός,όπως και οι γεννέτειρες του.
Το σίγουρο είναι πως η καταγωγή από Θεσσαλονίκη δεν είναι απαραίτητη για να σε αγγίξει.Αυτό αποτελεί απλώς τον πόλο έλξης του κοινού της. Γιατί,όπως,μας είπε και η ομάδα αυτό ήταν απλώς μία αφετηρία.
Για ποιο λόγο επιλέξατε τη θεματική του μετρό της Θεσσαλονίκης ως πρόσχημα για την παράσταση και κινητήρια δύναμη της; Γιατί αυτό και όχι κάποιο άλλο θέμα;
Μαρία Καραγκιοζίδου: Η πρώτη μας σκέψη, που έγινε σιγά σιγά ανάγκη, ήταν να κάνουμε μια παράσταση για τη Θεσσαλονίκη και τη σχέση μας με αυτή. Την πόλη που γεννηθήκαμε, μεγαλώσαμε και εν τέλει «έπρεπε» να αφήσουμε. Μια μέρα λοιπόν με πήρε τηλέφωνο η Νοεμή και μου είπε: «Θα κάνουμε μια παράσταση για το μετρό της Θεσσαλονίκης». Μετά από μια σύντομη παύση της απάντησα: «Ωραία! Δηλαδή τι θα κάνουμε;» Πέρασαν λίγες μέρες γεμάτες ερωτηματικά ώσπου βρεθήκαμε όλη η ομάδα από κοντά και σχεδόν αμέσως όλα έβγαλαν νόημα. Αναρωτηθήκαμε τι σημαίνει να μην έχεις δει ποτέ την πόλη σου χωρίς λαμαρίνες, τι σημαίνουν οι κλειστοί και «απαγορευμένοι» τα βράδια δρόμοι, τι σημαίνει να έχουν κουκουλωθεί εγκλήματα μπροστά στα μάτια σου και εσύ να μένεις ακίνητος περιμένοντας μια «μετακίνηση» που δεν έρχεται ποτέ. Και κάπως έτσι κούμπωσε η ιστορία του μετρό της Θεσσαλονίκης με την πραγματικότητά μας και καταλάβαμε ότι το μετρό – συνειδητά ή ασυνείδητα – μας έχει με έναν τρόπο διαμορφώσει ως ανθρώπους-πολίτες αυτής της πόλης. Έτσι «το Μετρό της Θεσσαλονίκης», το έργο που έσπασε τα ρεκόρ στη λίστα των ανολοκλήρωτων έργων, έμοιαζε το κατάλληλο όχημα για να κοιτάξουμε κατάματα την πόλη και να εξηγήσουμε τι μας κινητοποιεί και τι μας α- κινητοποιεί, τι μας κρατάει εδώ και τι μας διώχνει. Ένα μετρό που μοιάζει τελικά με την ζωή μας που δεν προχωράει και που περιμένει μια ανάπτυξη που της έχουν υποσχεθεί.
Πώς δημιουργήθηκε εξ αρχής η ομάδα; Είχε σκοπό την παράσταση αυτή καθ΄ αυτή ή ασχολούσασταν και με άλλου είδους πρότζεκτ πριν προκύψει αυτό;
Σοφία Στυλιανού: Κάποια άτομα από την ομάδα είχαμε ξεκινήσει να δουλεύουμε διερευνητικά πάνω σ’ ένα άλλο πρότζεκτ, το οποίο εν τέλει αποφασίσαμε να αφήσουμε. Δεν ξέραμε με τι ακριβώς θέλαμε να ασχοληθούμε, ώσπου μια μέρα μας πήρε τηλέφωνο η Νοεμή και μας είπε: «Αν κάναμε μία παράσταση για το Μετρό της Θεσσαλονίκης;». Αιφνιδιαστήκαμε στην αρχή, αλλά σιγά σιγά συνειδητοποιήσαμε ότι αυτό ήταν. Αυτό ήταν η αφορμή για να μιλήσουμε για όλα τα θέματα που μας απασχολούσαν.
Νοεμή Βασιλειάδου: Γνωριζόμασταν από πριν, αλλά δεν είχαμε συνεργαστεί ποτέ. Οπότε αυτή η παράσταση μας έφερε μαζί. Και όσο περισσότερο προχωρούσαν οι πρόβες, θαρρείς και το θέμα μας συσπείρωνε, μας «κούρδιζε» σε ένα ρυθμό, μας συντόνιζε. Βρίσκαμε σιγά σιγά έναν κοινό τρόπο δουλειάς. Φυσικά αυτό δεν έγινε αμέσως. Πήρε χρόνο. Προχωρούσαμε, σταματούσαμε, αλλάζαμε κατευθύνσεις, αλλάζαμε κείμενα, αλλάζαμε σκέψεις, πέφταμε, σηκωνόμασταν. Ώσπου λίγες μέρες πριν την παράσταση, ήρθε αυτή η υπέροχη στιγμή που μια ομάδα κοιτά πίσω και βλέπει τη διαδρομή της. Και ύστερα τολμά να πει «αυτή είναι η παράσταση μας» και «εμείς μαζί» θα την μοιραστούμε.
Τι έρευνα προηγήθηκε προκειμένου να γραφτεί το σενάριο το οποίο περιέχει μαρτυρίες ανθρώπων της πόλης στα πλαίσια μίας σύγχρονης αλλά και μίας παλαιότερης γενιάς. Διεξάχθηκαν συνεντεύξεις;
Χάρις Σερδάρη: Η έρευνα κράτησε περίπου δύο μήνες και ήταν μια διαδικασία που συνέβαινε παράλληλα με τις πρόβες. Ξεκινήσαμε να συγκεντρώνουμε πληροφορίες για βασικούς σταθμούς και γεγονότα της ιστορίας του μετρό. Συνειδητοποιήσαμε πόσο μεγάλη έκταση έχει το θέμα και πόσους τομείς της ζωής μας επηρεάζει χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε. Ύστερα, φτιάξαμε μια λίστα με συγκεκριμένους ανθρώπους που ενεπλάκησαν στο ζήτημα του μετρό ή με ανθρώπους από επαγγέλματα άμεσα συσχετιζόμενα με το μετρό. Και ξεκινήσαμε συνεντεύξεις σε όλους αυτούς τους ανθρώπους ή σε όσους τελικά από αυτούς μας δέχτηκαν. Μιλήσαμε με καταστηματάρχες, νομικούς, αρχαιολόγους, εργάτες, μηχανικούς, ανθρώπους που τα σπίτια τους είναι δίπλα σε εργοτάξια, εργαζόμενους στο Μετρό και με μέλη της Κίνησης Πολιτών, της ομάδας πολιτών που εναντιώθηκε στην απόσπαση των αρχαιοτήτων στο σταθμό της Βενιζέλου. Ταυτόχρονα, είχαμε φτιάξει ερωτηματολόγια και για απλούς πολίτες της Θεσσαλονίκης, φίλους μας και συγγενείς. Έτσι συγκεντρώσαμε απόψεις από όλες τις πλευρές και από τελείως διαφορετικά κοινωνικά ή πολιτικά background. Και αυτό το ερευνητικό υλικό το φέραμε στη δημιουργική διαδικασία της πρόβας.
Μιλήστε μας για αυτή τη διαδικασία. Τους ανθρώπους με τους οποίους ήρθατε σε επαφή και αυτά που μάθατε. Πώς τους βρήκατε και έπειτα πως σας φάνηκε η διάδραση μαζί τους;
Σοφία Στυλιανού: Οι συνεντεύξεις αποτελούν μία πολύ ζωντανή διαδικασία. Μπορεί ωστόσο να έχουν και πολλές δυσκολίες. Η πορεία τους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από αστάθμητους παράγοντες, αλλά αυτό είναι και το γοητευτικό τους στοιχείο. Συναντάς ανθρώπους και ξαφνικά σου αποκαλύπτονται ιστορίες που τόσο καιρό αγνοούσες. Και αυτή η επαφή με τους άλλους σε διαμορφώνει, σε αλλάζει. Είμαστε ευγνώμονες για όσους ανθρώπους μας εμπιστεύτηκαν και μοιράστηκαν τις ιστορίες και τις σκέψεις τους, πράγμα που ούτε εύκολο ούτε ανώδυνο ήταν. Η ιστορία του Μετρό έχει κάτι κωμικοτραγικό: λόγω της αμηχανίας απέναντι στη διαρκή αναβολή και τον θρασύ εμπαιγμό (εγκαίνια μαϊμού, δηλώσεις πολιτικών κ.α.) αλλά και επειδή κρύβει επώδυνες ιστορίες.
Νοεμή Βασιλειάδου: Όσο ακούγαμε τις ιστορίες των ανθρώπων, υπήρξαν στιγμές που νιώθαμε ότι μας ξεπερνάν. Ότι δεν είναι δυνατό τέτοιες πληγές να γίνουν παράσταση, ότι θα χάσουν το μέγεθος τους. Υπήρχε τρομερή δυσκολία στο πώς να διαχειριστούμε αυτή την πληγή που άνοιγαν κάποιοι μπροστά στα μάτια μας. Και τότε ερχόταν μια αντίθετη δύναμη που μας παρότρυνε «να δώσουμε φωνή» σε αυτές τις ιστορίες, να μην ξεχαστούν.
Όσον αφορά τις απόψεις της σύγχρονης γενιάς που παρουσιάζονται στα πλαίσια της παράστασης, θα λέγατε αντλήθηκαν κυρίως από προσωπικά σας βιώματα;Αν ναι,ποια ήταν αυτά που σας απασχολούσαν περισσότερο να υπογραμμίσετε και να θίξετε;
Σοφία Στυλιανού: Ξεκινήσαμε από ζητήματα που αφορούν τη γενιά μας, τα προβλήματα της καθημερινότητας και από την παρατήρηση ότι η πολιτική έχει άμεση επίδραση, αφήνει το αποτύπωμά της στα σώματά μας.
Δημήτρης Γούλιος: Ό,τι παρουσιάζεται στην παράσταση μας πηγάζει από προσωπικά μας βιώματα. Και ήταν και στόχος των προβών, να τα ερευνήσουμε και να τα φέρουμε στην επιφάνεια. Γιατί με κάποιον τρόπο ένα πολιτικό ή κοινωνικό ζήτημα πάντα εμπεριέχει το προσωπικό και το προσωπικό πάντα αποκαλύπτει ένα πολιτικό. Νομίζω πως ένα βασικό πράγμα που θέλαμε όλοι από κοινού να θίξουμε ήταν η στασιμότητα της πόλης μας, στους δρόμους, στα έργα, στις πράξεις, στην καθημερινότητα, στην εργασία. Και φυσικά στο κομμάτι της τέχνης. Την απογοήτευση μας που η πόλη, στην οποία θα θέλαμε να ζήσουμε, μας διώχνει καθημερινά… Και ήρθε και έδεσε αυτή η σκέψη τέλεια με το πολύ αγαπημένο έργο «μετρό Θεσσαλονίκης»… Ο καθένας ξεχωριστά πάλεψε με έναν δικό του δαίμονα γι’ αυτή τη δουλειά. Και αυτοί οι «προσωπικοί μας δαίμονες» ήρθαν στην επιφάνεια μέσα από τους αυτοσχεδιασμούς και σιγά σιγά βρήκαν τη θέση τους στην παράσταση.
Τι έχετε σκοπό να αλλάξετε ή να πείτε μέσα από αυτή τη παράσταση;
Γρηγόρης Λιόλιος: Δεν είναι αυτοσκοπός να αλλάξουμε κάτι μέσω της παράστασης. Αυτό που είναι σημαντικό για εμάς είναι να κινήσουμε μια υγιή αμφισβήτηση, μια διαφορετική οπτική απέναντι στα πράγματα που συμβαίνουν γύρω μας. Η παράσταση θέτει το ερώτημα αν είναι όντως φυσιολογικό το πως συνηθίσαμε να ζούμε τα τελευταία χρόνια και αν πρέπει να κάνουμε κάτι ως προς αυτό. Οι κοινωνικές όπως και οι σωματικές αλλαγές κατά τη γνώμη μας δεν γίνονται βίαια αλλά με μικρά καθημερινά βήματα. Ελπίζουμε η παράσταση μας να είναι ένα απ’ αυτά τα βήματα.
Είστε μία νέα γενιά ηθοποιών στα πλαίσια μίας ομάδας που όπως είπατε και στην παράσταση, δραστηριοποιείται στη Θεσσαλονίκη, το οποίο δεν κάνουν οι περισσότεροι πλέον λόγω της έλλειψης ευκαιριών που προσφέρονται. Τι όνειρα έχετε για τη μελλοντική καλλιτεχνική ζωή αρχικά της συγκεκριμένης πόλης ως μέλη αυτής, όσον αφορά το θέατρο και την κοινωνικοπολιτική του διάσταση και έπειτα στα πλαίσια της Ελλάδας γενικότερα;
Βασίλης Μπόγδανος: Να δίνονται περισσότερες και πιο σοβαρές ευκαιρίες σε νέες ομάδες και παιδιά που έχουν πραγματικά κάτι σημαντικό να πουν, όχι μόνο εδώ Θεσσαλονίκη αλλά και Αθήνα. Να μπορούν να ταξιδεύουν αυτές οι παραστάσεις στη χώρα και να τους δίνεται ο χώρος και ο χρόνος που χρειάζεται να ακουστούν, γιατί αν δεν είσαι «όνομα» δύσκολα σου δίνουν το μικρόφωνο.
Σοφία Στυλιανού: Η αλήθεια είναι ότι η Θεσσαλονίκη δεν προσφέρει θέσεις εργασίας ούτε ερεθίσματα και ευκαιρίες στους νέους ανθρώπους. Και αυτό είναι πολύ προβληματικό, διότι έχει καταλήξει να είναι μία πόλη που συχνά πνίγει όσους κατοικούν σε αυτή, δημιουργώντας τους ένα αίσθημα ματαίωσης και μια ανάγκη φυγής. Ωστόσο υπάρχουν ακόμη άνθρωποι στην πόλη, οι οποίοι μέσα από τη δουλειά και τον καθημερινό τους αγώνα δημιουργούν ένα γόνιμο έδαφος για σκέψη και προβληματισμό. Εμείς ονειρευόμαστε μέσα από τη δουλειά μας και την καθημερινή μας δράση να συναντήσουμε άλλους ανθρώπους και άλλους τρόπους σκέψης που αφορούν τη ζωή μας και την πολιτική και να μην εγκλωβιζόμαστε σε αδιέξοδα, να μην αποκτάμε σταθερές που μας ακινητοποιούν και αγκυλώνουν.
Περιγράψτε την παράσταση με τρεις λέξεις
Μαρία Καραγκιοζίδου: Πως να χωρέσεις 19 χρόνια σε 3 λέξεις;
Σύλληψη – Σκηνοθεσία: Νοεμή Βασιλειάδου
Πρωτότυπο Κείμενο – Έρευνα: Η ομάδα
Δραματουργία: Νοεμή Βασιλειάδου, Χάρις Σερδάρη
Πρωτότυπη Μουσική Σύνθεση: Γρηγόρης Λιόλιος
Κίνηση: Μαίρη Γιαννούλα
Βοηθός Σκηνοθεσίας – Οργάνωση Παραγωγής: Χάρις Σερδάρη
Σύμβουλος Δραματουργίας: Πάνος Δεληνικόπουλος
Σύμβουλος Σκηνογραφίας / Ενδυματολογίας: Μαρία Καραδελόγλου
Φωτογραφίες: Βαγγέλης Ευαγγελίου, Λευτέρης Τσινάρης, Σταυρούλα Ντολοπούλου
Υπεύθυνη Επικοινωνίας / Προβολής: Λία Κεσοπούλου
Παραγωγή: Εταιρεία Θεάτρου Αντίqρηση
ΕΠΙ ΣΚΗΝΗΣ
Δημήτρης Γούλιος, Μαρία Καραγκιοζίδου, Βασίλης Μπόγδανος, Χάρις Σερδάρη, Σοφία
Στυλιανού και ο μουσικός Γρηγόρης Λιόλιος
Θέατρο ΑΥΛΑΙΑ (Τσιμισκή 136, Θεσσαλονίκη)
Εισιτήρια: 15€ Κανονικό, 12€ 65+, 10€ Φοιτητών – Ανέργων – ΑμεΑ, 8€ Ατέλεια
Προπώληση εισιτηρίων: more.com, ταμείο Θεάτρου ΑΥΛΑΙΑ (Δευτέρα έως Παρασκευή: 17.30 – 21.30 και Σάββατο – Κυριακή: 09.30 – 21.30)
Διάρκεια παράστασης: 80 λεπτά
