Επιμέλεια στήλης Φανή Χατζή
Κάθε εβδομάδα ένας/μία συγγραφέας απαντά σε 15 ερωτήσεις.
Διονύσης Μαρίνος
- Γιατί γράφετε;
Η αλήθεια είναι ότι δεν θυμάμαι να έκανα κάτι άλλο στη ζωή μου. Φορές λέω χαριτολογώντας πως ακόμη κι όταν θα φύγω από τον μάταιο τούτο κόσμο, εκεί που θα πάω πάλι θα γράφω. Είμαι αδέξιος με τα πρακτικά ζητήματα της καθημερινότητας. Επίσης, δεν χαρακτηρίζομαι για την κοινωνικότητά μου. Επομένως, το γράψιμο ήταν πάντα ο μόνος ζωτικός χώρος έκφρασης που διέθετα.
- Τι κάνετε όταν δεν γράφετε;
Τίποτα φοβερό. Πράγματα που κάνει όλος ο κόσμος. Τα χρειώδη της κάθε μέρας. Σίγουρα κρατάω κάποιες ώρες για διάβασμα.
- Είστε πρωτίστως αναγνώστης/τρια ή συγγραφέας;
Από την προηγούμενη απάντησή μου φαίνεται πως είμαι κυρίως αναγνώστης. Ενας συγγραφέας πριν γράψει πρέπει να έχει ζήσει και να έχει διαβάσει. Χωρίς αυτά τα δύο εργαλεία, το μόνο που θα καταφέρει θα είναι κάποια μικρά πετάγματα, εντελώς αυτοαναφορικά και εντελώς αδιάφορα.
- Τι διαβάζετε αυτό το διάστημα;
Τελείωσα πρόσφατα τους Αθέατους του Αλαίν Νταμαζιό και την Αβέβαιη δόξα του Ζοάν Σάλες και ετοιμάζομαι να διαβάσω το Τέκνο του Θεού του Κόρμακ ΜακΚάρθυ.
- Με ποιες προσωπικότητες της Λογοτεχνίας θα βγαίνατε για ποτό;
Δεν ξέρω αν θα ήθελα να βγω για ποτό με κάποιο συγγραφέα. Όταν τους γνωρίζεις από κοντά κάτι χάνεις από τη μαγεία τους. Το λέω και για ‘μένα. Καλύτερα να με ξέρουν από τα βιβλία μου. Θα προτιμούσα να βγω για ποτό με κάποιον που θα μπορούσαμε να μοιραστούμε τις κοινές σιωπές μας. Συνήθως οι συγγραφείς μιλάμε πολύ.
- Ισχύει ακόμα ο «θάνατος του συγγραφέα» στην εποχή των social media;
Ο συγγραφέας πεθαίνει μόνο όταν μέσα του τελειώσει αυτό που τον κινητοποιεί να γράφει. Τίποτα άλλο δεν είναι ικανό να τον κάνει να σωπάσει. Τα social media είναι μια κατασκευή, ένας κόσμος ψηφιακά φτιαγμένος που υπάρχει μόνο όταν είσαι online.
- Γίνεται να βιοπορίζεσαι στην Ελλάδα μόνο από τη συγγραφή;
Για τη μεγάλη πλειονότητα των Ελλήνων συγγραφέων η απάντηση είναι κατηγορηματικά «όχι». Προφανώς και θα υπάρχουν κάποιοι που το έχουν καταφέρει, αλλά είναι… κάποιοι. Άρα, ελάχιστοι.
- Διδάσκεται η γραφή;
Μιλάτε σε άνθρωπο που παραδίδει μαθήματα δημιουργικής γραφής εδώ και δέκα χρόνια. Επομένως, η απάντησή μου είναι προφανής: διδάσκεται, αλλά δεν σημαίνει ότι φτιάχνει συγγραφείς του σωλήνα. Αν δεν υπάρχει η προσωπική ζέση και το ταλέντο κανείς δεν πρόκειται να σε μάθει να γράφεις.
- Ποιο θα ήταν το δικό σας «γράμμα σ’ ένα νέο ποιητή»;
Να αγαπήσει, να πενθήσει, να κλάψει, να γελάσει, δηλαδή να ζήσει στο έπακρο. Αυτό είναι το μεγαλύτερο δώρο που μας έχει δοθεί. Μόνο έτσι θα γράψει τους πιο σημαντικούς του στίχους.
- Η Λογοτεχνία είναι ενιαία ή επιδέχεται διακρίσεων;
Τίποτα δεν είναι ενιαίο και δεν χρειάζεται άλλωστε. Η λογοτεχνία είναι πολλά πράγματα – καλά και λιγότερο καλά. Ο καθένας τραβάει το δρόμο του, όπως και όσο μπορεί. Τώρα, αν μπορούν να ανθίσουν όλα τα λουλούδια, αυτό ας το κρίνει ο χρόνος. Αυτός μόνο διατηρεί στην επιφάνεια τα σπουδαία έργα και περιφρονεί τα ευτελή.
- Υπάρχουν must read βιβλία; Ποια είναι για εσάς;
Υπάρχουν, ναι. Είναι τα βιβλία «οδοδείκτες». Αυτά που μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο που σκέφτεσαι, που σε διαμορφώνουν ως άνθρωπο. Προσωπικά στηρίχθηκα στη Μεταμόρφωση του Φραντς Κάφκα, στον Πεισίστρατο του Γιώργου Χειμωνά, στη Βουή και Μανία του Φώκνερ και σε όλα τα θεατρικά του Τενεσί Ουίλιαμς και τα ποιήματα του Μίλτου Σαχτούρη.
- Πώς είναι να γράφεις στον καιρό της πολιτικής ορθότητας;
Αδιάφορο, πραγματικά. Αντιλαμβάνομαι πως στο εξωτερικό, ειδικά στις ΗΠΑ, οι συγγραφείς πρέπει να προσέχουν ακόμη και πού βάζουν τα σημεία στίξης. Πρόκειται για αντίστροφη λογοκρισία, την οποία ο συγγραφέας οφείλει να αντιπαλέψει. Η τέχνη δεν έχει καμία σχέση με κανονιστικές διατάξεις και πρέπει.
- Γιατί οι Έλληνες γράφουν περισσότερο απ’ ό,τι διαβάζουν;
Διότι κανένας δεν τους έμαθε πόσο όμορφο είναι να διαβάζεις. Κανείς δεν τους είπε πως μέσα στο κεφάλι μας υπάρχει ένα παράθυρο κλειστό και ο μόνος τρόπος να ανοίξει είναι να φυσήξει πάνω του ο δροσερός αέρας των λέξεων. Το γράψιμο παραμένει μια μορφή έκφρασης, αλλά, όπως σημείωσα και πριν, δίχως συγκρίσιμο μέγεθος παραμένει αυτοαναφορικό. Ένας βαρετός σολιψισμός.
- Πώς σας επηρεάζει η πολιτική επικαιρότητα;
Αρκετά. Είναι δημοσιογράφος, επομένως η πολιτική επικαιρότητα είναι μέρος της δουλειάς μου. Σίγουρα, πάντως, δεν μου υπαγορεύει τι να γράψω και τι όχι.
- Η Λογοτεχνία, τελικά, σας έχει αλλάξει τη ζωή;
Το συζητάτε; Θα ήμουν ένας δυστυχισμένος άνθρωπος χωρίς τη λογοτεχνία. Τουλάχιστον, τώρα τις δυστυχίες μου τις δροσίζω με λίγο Κορτάσαρ, λίγο Μπόρχες ή λίγο ΝτεΛίλο.
O Διονύσης Μαρίνος γεννήθηκε το 1971 στην Αθήνα. Είναι συγγραφέας, δημοσιογράφος και κριτικός λογοτεχνίας. Τα τελευταία χρόνια παραδίδει μαθήματα δημιουργικής γραφής. Υπήρξε μέλος της ομάδας εργασίας για τη δημιουργία του δανειστικού τμήματος της Εθνικής Βιβλιοθήκης και επί τρία χρόνια ήταν μέλος της Επιτροπής Κρατικών Βραβείων (μεταφρασμένη λογοτεχνία). Το τελευταίο του βιβλίο, ο Μπλε Ήλιος, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
