Πείτε μας λίγα λόγια για το μουσικό σχήμα “Κατά Φωνή”. Το πολυφωνικό σχήμα Κατά–φωνή ερευνά την πολυφωνική μουσική παράδοση από μια σύγχρονη δημιουργική σκοπιά, η οποία εμπνέεται από τη συλλογικότητα και τον αυτοσχεδιαστικό χαρακτήρα που διέπει την προφορική παράδοση. Δημιουργήθηκε το 2023, ερευνώντας αρχικά την αναβίωση γνωστών εκτελέσεων παραδοσιακών τραγουδιών, μέσα από τη συλλογική δημιουργία. Οι ενορχηστρώσεις στήνονται συλλογικά στην πρόβα, μέσα από δοκιμές και εναλλαγές ρόλων, όπου το κάθε μέλος φέρει τις δικές του μουσικές αφετηρίες και καταβολές. Η πλειοψηφία των μελών του σχήματος προέρχονται από τον χώρο του θεάτρου (υποκριτική, σκηνοθεσία κλπ.) και της μουσικής, οπότε σημαντικό γνώρισμα αποτελεί η προσθήκη και ενίσχυση παραστατικών στοιχείων στις εμφανίσεις. Επιπλέον χαρακτηριστικό αποτελεί η ποικιλομορφία των μουσικών ακουσμάτων, λόγω των διαφορετικών ταυτοτήτων και καταγωγών των μελών (βλάχικη, σλάβικη, ποντιακή, αλβανική, θρακιώτικη, ανατολικής ρωμυλίας κ.ά.). Πρωτοεμφανιστήκαμε με το project «ΚΙΝΗΤΗ ΠΟΛΥΦΩΝΙΑ», που αποτελεί ένα κινητό καφενείο περιφερόμενο σε διάφορες πόλεις και χωριά της Βορείου Ελλάδας και της Θεσσαλίας. Συγκεκριμένα, παρουσιάσαμε το ηπειρώτικο τραγούδι ως στοιχείο άυλης κληρονομιάς, μέσα από τραγούδια που συνοδεύονταν από εμβόλιμα ποιήματα, κείμενα, μαρτυρίες, αλλά και μία διαδραστική διδασκαλία που καλούσε το κοινό να αναλάβει ρόλους και να συμμετέχει. Με την πρώτη μας δουλειά, έχουμε επισκεφτεί ήδη μέρη όπως: Γουμένισσα, Γιαννιτσά, Βέροια, Κατερίνη, Αλεξάνδρεια Ημαθίας, Χορτιάτης, Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Βλάστη Κοζάνης, Νέα Αγχίαλος Μαγνησίας κ.ά. Έχουμε συνεργαστεί, συνάμα, με πολιτιστικούς συλλόγους, καταφύγια, ΚοινΣεπ και συνεταιρισμούς, γιορτάζοντας μέσα από το συλλογικό τραγούδισμα το «μαζί» και την αλληλεγγύη, τη χαρά, το ταξίδι μα και τη διατήρηση της μνήμης της πολιτισμικής ταυτότητας. Στην παρούσα φάση, η ομάδα μας πραγματοποιεί έρευνα σε σχέση με τα πολύγλωσσα τραγούδια της Βαλκανικής και τις λογοκριμένες γλώσσες και μελετάει την ηπειρώτικη λογοτεχνία, δημοτική ποίηση και παραλογές για τα νέα πρότζεκτ που μελλοντικά θα πραγματοποιηθούν.
Τι σας ήρθε στο μυαλό όταν πρωτοακούσατε την πρόταση να συμμετέχετε στο Balkan fest; Τεράστια η χαρά μας και μεγάλη τιμή να τραγουδήσουμε σε τέτοιου βελινεκούς φεστιβάλ μετά από τόσο μικρό χρονικό διάστημα που υπάρχουμε, υπό αυτό το φωνητικό σχήμα. Σκοπός μας είναι να διατηρήσουμε και να διαδώσουμε πολυφωνικά τραγούδια με μια πιο σύγχρονη απόδοση κι αυτή πάντα με τη μορφή της παρέας. Πιστεύουμε ότι η συνθήκη αυτή προσφέρει χαλαρότητα, αλλά και ευκαιρία τόσο να ακουστεί η πολυφωνία από περισσότερο κόσμο, όσο και να αναδειχθεί η αλληλεγγύη των φωνών ως ιδανικό στοιχείο δομής της κοινωνίας μας. Έχουμε παρακολουθήσει στο παρελθόν πολλές φορές το φεστιβάλ, μα τώρα το να συμμετέχουμε σε αυτό, ως εμφανιζόμενο σχήμα και να γιορτάσουμε όλοι μαζί το πάντρεμα της βαλκανικής μουσικής σε ένα μεγάλο stage, είναι τουλάχιστον ενθουσιώδες.
Τι σημαίνει για εσάς Βαλκάνια, βαλκανικός πολιτισμός και εν γένει παραδοσιακή μουσική; -Μια γιαγιά με μουστάκι και μαντήλι που επιμένει να φας όλο το φαΐ – ένα τεντζερέ τσορβά με φέτα, πέντε κομμάτια μπάνιτσα, δυο κεσεδάκια άιβαρ, γιαούρτι, τριανταδύο σαρμαδάκια, τρία μπουμπάρια, τρεις τζιγεροσαρμάδες, ένα βαζάκι τουρσί, τσούσκες, και έναν ταβά μπακλαβά – και ας έχεις σκάσει, και το κάνεις, για να την ευχαριστήσεις. Ε, μετά λέτε μαζί* και ένα τραγούδι πίνοντας ράκια. *μαζί = η γιαγιά, εσύ και οι 43 συγγενείς/γείτονες/φιλενάδια που ήρθαν για τυχαία βίζιτα μια χαλαρή Τρίτη απόγευμα. Η παραδοσιακή μουσική των Βαλκανίων είναι για εμάς κάτι που μας ενώνει, που μας δίνει ένα μέσο για να μιλήσουμε για θέματα πανανθρώπινα, και να συνδεθούμε μέσω αυτών με τις περασμένες γενιές που κατοίκησαν αυτούς τους τόπους. Παρ’ όλο που σαν μέλη του φωνητικού σχήματος προερχόμαστε, μουσικά και όχι μόνο, από διαφορετικά υπόβαθρα, τελικά βρισκόμαστε όλοι μαζί σε αυτό το κοινό τραγούδισμα, που φαίνεται να μπορεί να μας συγκινήσει παρά την χρονική, τοπική ή και γλωσσική απόσταση από τα τραγούδια που επιλέγουμε να πούμε.
Τι έχουμε να περιμένουμε από εσάς στο live του Balkan Festival; Θα παρακολουθήσετε ένα μέρος του προγράμματός μας από πολυφωνικά ηπειρώτικα τραγούδια μαζί με νέες προσθήκες και εκπλήξεις (κείμενα και τραγούδια “έκπληξη”), αναδεικνύοντας πάντα την ένωση των φωνών και εν γένει των ανθρώπων. Το ομαδικό τραγούδισμα είναι για μας μια μορφή ένωσης και συγκίνησης ταυτόχρονα.
Μπορεί ένα μουσικό φεστιβάλ να φέρει κοντά λαούς και διαφορετικούς πολιτισμούς; Με ποιον τρόπο επιτυγχάνεται; (μοιραστείτε τυχόν εμπειρίες σας από άλλα φεστιβάλ) Πρόσφατα συμμετείχαμε στο Folcalfestival που διοργανώνεται σταθερά από το Ερευνητικό Κέντρο Ελληνικού Τραγουδήματος στην Αθήνα. Το να παρακολουθείς, ακόμα και καθήμενος, ανθρώπους από τη Βόρεια Ήπειρο και την Αλβανία, να τραγουδούν συλλογικά με κοινό ρυθμό, με αρμονικές και συνηχήσεις, να σιγομουρμουρίζεις ένα τραγούδι που σε συγκινεί μέσα σου, και να πίνεις μαζί τους στο τέλος, είναι ένας τρόπος να έρθεις κοντά. Η εμπειρία μας από αυτό το φεστιβάλ, με συμμετέχοντες διαφορετικών ηλικιών και εθνοτήτων, μας κάνει να στρέψουμε την αντίληψη και το ενδιαφέρον μας γύρω από το πως να ενώσεις το χθες με το σήμερα, να μη μείνεις νοσταλγός του παρελθόντος, μα κυρίως να μη μείνεις σε εθνότητες και κρατικούς διαχωρισμούς.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας επαγγελματικά σχέδια; Αναμένοντας κάποιες απαντήσεις από αιτήσεις μας σε φεστιβάλ, την άνοιξη πρόκειται να τραγουδήσουμε το ηπειρώτικο ρεπερτόριο μας στην Καστοριά, σε συνεργασία με το Δήμο, καθώς και να προβούμε σε επιτόπια έρευνα για τα σλαβόφωνα τραγούδια. Θα επισκεφτούμε-τραγουδήσουμε επίσης στην περιοχή του Μετσόβου και στο Πωγώνι της Ηπείρου, όπως και στη Βλάστη Κοζάνης, με την “Κινητή Πολυφωνία”. Έχουμε ήδη ξεκινήσει δύο καινούργια projects: το ένα, ως συνέχεια, σχετίζεται με την τελετουργία και την ηπειρώτικη λογοτεχνία και μουσική, ενώ το δεύτερο σχετίζεται με τραγούδια και αφηγήσεις της ντόπιας και σλαβομακεδονίτικης διαλέκτου που απαγορεύτηκε στη δεκαετία του 1960. Το δεύτερο θα γίνει σε συνεργασία με την ομάδα προφορικής ιστορίας Καστοριάς και με εξωτερικούς συνεργάτες της περιοχής.
Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να περάσετε μέσα από τη μουσική σας; Το συλλογικό τραγούδισμα και η παρέα είναι δύο στοιχεία οριζόντιας, μη ιεραρχικής δομής. Πιστεύουμε ότι η πολυφωνία, στην ουσία της, και η διάδραση που επιδιώκουμε τους θεατές στοχεύει σε μια ιδανική κοινωνία, ευθύνης και μοιράσματος.
