Συνέντευξη – Φωτογραφίες: Γιάννης Σιφνιός
Μπορούν τα μικρά βιβλιοπωλεία της χώρας μας να «ενωθούν» για μια εβδομάδα, διοργανώνοντας εκδηλώσεις και συμμετέχοντας σε μια μεγάλη γιορτή του βιβλίου και των μικρών χώρων στους οποίους αυτό προωθείται; Η Ντέμη Κουτσοσταμάτη, ο άνθρωπος πίσω από την Εβδομάδα Μικρών Βιβλιοπωλείων, αποδεικνύει ότι αυτό μπορεί να γίνει πράξη. Με «πυξίδα» της την αγάπη για τα μικρά βιβλιοπωλεία και όραμά της τη δημιουργία ενός θεσμού που θα τα φέρνει στο επίκεντρο, έχει κατορθώσει να δημιουργήσει μια διοργάνωση που όχι μόνο τα αναδεικνύει, αλλά παράγει πολιτισμό και φέρνει κοντά τους φίλους του βιβλίου σε όλη την Ελλάδα.
Τρίτη χρονιά φέτος για την Εβδομάδα Μικρών Βιβλιοπωλείων. Έχει πλέον τα χαρακτηριστικά ενός θεσμού. Μίλησέ μας για αυτό.
Έτσι ακριβώς. Φέτος, γιορτάζουμε για τρίτη χρονιά, με τη συμμετοχή 122 μικρών βιβλιοπωλείων – περισσότερων από ποτέ – τα οποία θα φιλοξενήσουν πάνω από 160 εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα. Πράγματι, από την αρχή όνειρό μου ήταν η Εβδομάδα Μικρών Βιβλιοπωλείων να γίνει θεσμός. Δεν ήθελα να είναι ένα ωραίο «πυροτέχνημα» που μετά από λίγο θα ξεχαστεί. Ένα εγχείρημα που γεννήθηκε μέσα στην καραντίνα, δηλαδή την περίοδο που στερηθήκαμε την επαφή και τα μικρά βιβλιοπωλεία, έχοντας ως βασικό κίνητρο τότε να τα βοηθήσει να ξεπεράσουν την κρίση, θα μπορούσε κάλλιστα να έχει τέτοια κατάληξη.
Ωστόσο, κάθε χρόνο, όλο και περισσότερα βιβλιοπωλεία αγκαλιάζουν τη δράση και ο αντίκτυπός της μεγαλώνει. Χρειάζεται σταθερότητα και συνέπεια για να γίνει κάτι τέτοιο. Πλέον, μπορούμε να πούμε πως η τελευταία εβδομάδα του Μαΐου είναι αφιερωμένη στα μικρά βιβλιοπωλεία. Φυσικά, αυτό δε σημαίνει πως δεν αποζητούμε την ανανέωση. Κάθε χρόνο εμπλουτίζουμε το περιεχόμενο με νέες ιδέες, ψάχνοντας νέους τρόπους να μιλήσουμε για βιβλία και να προσεγγίσουμε τις αναγνώστριες και τους αναγνώστες.
Τα τελευταία 8 χρόνια, μέσα από την ενασχόλησή σου με τον κόσμο των βιβλιοπωλείων, τι βλέπεις να έχει αλλάξει και τι παραμένει ίδιο;
Πολλά άλλαξαν. Όταν ξεκίνησε το LITTLE BOOKSTORES, το 2016, δεν είχε επανέλθει καν η ενιαία τιμή του βιβλίου, ένα πάγιο αίτημα όλων των βιβλιοπωλών τότε. Έπειτα, επανήλθε η ενιαία τιμή, ωστόσο η οικονομική πίεση που δέχονται τα μικρά βιβλιοπωλεία παραμένει διαρκής. Η πανδημία ήταν το κερασάκι στην τούρτα, καθώς τα περισσότερα μικρά βιβλιοπωλεία δεν είχαν τότε e-shop για να μπορέσουν να δουλέψουν. Ίσως, ένα πράγμα που νιώθω να αλλάζει προς το καλύτερο είναι το γεγονός ότι υπάρχει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση του κόσμου για τη στήριξη των τοπικών μικρών επιχειρήσεων, βλέπω μια εξέλιξη σε αυτό. Επίσης, έχει αναπτυχθεί ένα δίκτυο αλληλεγγύης μεταξύ των μικρών βιβλιοπωλείων, έχουν γίνει μια κοινότητα, κάνουν κοινές δράσεις, υπάρχει συνεργασία και αλληλοβοήθεια.
Άρα ανταποκρίνονται στο αρχικό σου όραμα.
Ναι, βλέπω ότι έχει ξεκινήσει να συμβαίνει. Μάλιστα, φέτος η θεματική της Εβδομάδας Μικρών Βιβλιοπωλείων -το ΣΥΝ- εμπνέεται από αυτές ακριβώς τις ιδέες: τη συνεργασία και τη συνδημιουργία. Άλλωστε, η διοργάνωσή μας βασίζεται στη σύνδεση των μικρών βιβλιοπωλείων για έναν κοινό σκοπό. Έτσι, κατά τη διάρκεια της Εβδομάδας Μικρών Βιβλιοπωλείων θα ανακαλύψουμε βιβλία που μιλούν για την αξία της συνύπαρξης, της συμπερίληψης, της συναίνεσης, της σύνθεσης και της συλλογικότητας. Πολύ όμορφα πράγματα μπορούν να γεννηθούν εάν κάνουμε αυτές τις ιδέες πράξη.
Τι θα έχει την ευκαιρία να δει ένας επισκέπτης μικρού βιβλιοπωλείου κατά τις ημέρες της διοργάνωσης;
Θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει ενδιαφέρουσες συζητήσεις, αφιερώματα και εργαστήρια. Να συναντήσει συγγραφείς που θα γίνουν για λίγο βιβλιοπώλισσες και βιβλιοπώλες. Για τα παιδιά θα γίνουν πολλές αφηγήσεις βιβλίων και εικαστικές δράσεις. Υπάρχει κάτι για όλους στο πρόγραμμα. Μιας και κάθε μικρό βιβλιοπωλείο έχει τη δική του ταυτότητα, οι εκδηλώσεις της Εβδομάδας Μικρών Βιβλιοπωλείων δεν έχουν ομοιογένεια αλλά ποικιλομορφία. Η διοργάνωση προτείνει κάθε χρόνο μια θεματική και τα βιβλιοπωλεία, ελεύθερα, διοργανώνουν τις εκδηλώσεις που ταιριάζουν στο κοινό και στα ενδιαφέροντά τους. Στο τέλος, όλες μαζί συνθέτουν ένα πολύ πλούσιο κολάζ, ένα φεστιβάλ που τα περιλαμβάνει όλα, από φιλοσοφικές συζητήσεις μέχρι χορό και πάρτι.
Πολλοί άνθρωποι έχουν συνηθίσει να αγοράζουν τα βιβλία τους είτε από μεγάλα φυσικά καταστήματα είτε από τα αντίστοιχα μεγάλα e-shops. Ποιο είναι το δικό σας μήνυμα σε σχέση με αυτό;
Φυσικά, δεν ταυτίζονται οι επιλογές όλων μας κι αυτό είναι σεβαστό. Εκείνο που προσπαθούμε απλώς να τονίσουμε είναι η σημασία και η αξία του να παραμένουν ανοιχτές οι μικρές επιχειρήσεις στη γειτονιά μας κι αυτό θα συμβεί μόνο εάν εμείς οι ίδιες και οι ίδιοι τις στηρίξουμε έμπρακτα.
Δεδομένης της επαφής σου με τον κόσμο του βιβλίου, θα ήθελα να μου δώσεις την εικόνα από το μικρό βιβλιοπωλείο του μέλλοντος. Πώς πιστεύεις ότι θα είναι αυτό;
Ένα δυστοπικό, φανταστικό σενάριο για τα βιβλιοπωλεία του μέλλοντος σχετίζεται με την τεχνητή νοημοσύνη. Ήδη κυκλοφορούν αρκετές εικόνες ειδυλλιακών μικρών βιβλιοπωλείων που έχουν δημιουργηθεί με τέτοια εργαλεία. Φαντάσου, λοιπόν, κάποτε να διοργανώνουν και παρουσιάσεις βιβλίων που έχουν γραφτεί από το ChatGPT, σε μια εικονική πραγματικότητα. Ίσως τότε τα μικρά βιβλιοπωλεία να γίνουν πιο απαραίτητα από ποτέ, να αποκαθιστούν την προσωπική επαφή και την επικοινωνία των ανθρώπων χωρίς οθόνες. Όπως κάποια καφέ που βλέπουμε να ανοίγουν σήμερα χωρίς wifi, όπου μπορείς απλώς να καθίσεις, να μιλήσεις, να διαβάσεις. Το μικρό βιβλιοπωλείο του μέλλοντος θα μπορούσε, λοιπόν, να είναι ένας χώρος αποτοξίνωσης και αντίστασης στον ψηφιακό κόσμο.
Ντέμη, κλείνοντας θα ήθελα να μοιραστείς μαζί μας τα συναισθήματα που σου γεννά η επίσκεψη στο αγαπημένο σου μικρό βιβλιοπωλείο.
Είναι μια απλή, μικρή ευχαρίστηση. Μια αίσθηση ανακούφισης και ηρεμίας. Πως βρίσκομαι σε έναν οικείο και ασφαλή χώρο. Συνήθως, θα συστηθώ στη βιβλιοπώλισσα ή τον βιβλιοπώλη και θα τα πούμε. Άλλοτε, πάλι, δε θα πω ποια είμαι, προτιμώ να έχω μόνο την ιδιότητα και την εμπειρία μιας περαστικής επισκέπτριας, όπως είχα παλιά.
H «Εβδομάδα Μικρών Βιβλιοπωλείων» θα διαρκέσει από 27/5 έως και 1/6/24.
Περισσότερες πληροφορίες & πρόγραμμα εκδηλώσεων: https://littlebookstoresweek.gr/
