γράφει ο Άγγελος Μαλλίνης

Προχθές σε ανάρτηση του το Βιβλιοπωλείο Μικρό Καράβι σου θύμισε ένα μυθιστόρημα το οποίο είχες λατρέψει και ήταν αφορμή να αρχίσεις να προβληματίζεσαι και να φιλοσοφείς σχετικά με τον χρόνο, τη μνήμη, τη ζωή.

| Julian Barnes | 19 Ιανουαρίου 1946 |

Οι αρνητές του χρόνου λένε: τα σαράντα δεν είναι τίποτα, στα πενήντα είσαι στο άνθος της ηλικίας σου, τα εξήντα είναι σήμερα σαν τα παλιά σαράντα, και πάει λέγοντας. Αυτό που ξέρω εγώ είναι ότι υπάρχει ο αντικειμενικός χρόνος, υπάρχει όμως και ο υποκειμενικός, αυτός που τον φοράς στη μέσα μεριά του καρπού σου, εκεί που χτυπάει ο σφυγμός. Κι αυτός ο προσωπικός χρόνος, που είναι αληθινός, μετριέται στη σχέση που έχεις με τη μνήμη.

Σε λίγες μήνες γίνεσαι σαράντα. Ξεφύλλισες πάλι Το Πέρασμα του Μακελάρη, άρχισε ξανά ο ίδιος προβληματισμός σχετικά με το χρόνο και το νόημα της ζωής πάντα σε σχέση με την αναζήτηση για αυτογνωσία. Κάθε επαφή με μυθιστόρημα του John Williams είναι αποκάλυψη. Αυτό το βιβλίο θα μπορούσε να τελειώνει με ένα επίλογο: η ενηλικίωση έρχεται όταν ο άνθρωπος συναντά τη ματαιότητα! Μεγάλη λογοτεχνία! 

Έμεινες όλο το απόγευμα μέσα στο σπίτι με τον Ανδρέα. Την επόμενη γίνεται ενός έτους. Στελίνα και Θυμία στο θεατρικό εργαστήρι του ΚΘΒΕ. Ξύπνησε και πήγατε κρυφά στο δωμάτιο της αδερφής του. Τρελαίνεται να πηγαίνει κάτω από το κρεβάτι της, εκεί βρίσκεται όλη η συλλογή της από μολύβια, γόμες, σημειωματάρια. Τον έβγαλες έξω πήρες από τη βιβλιοθήκη της το ΕΣΥ ΚΙ ΕΓΩ, σχέδια για το κοινό μας μέλλον. Του διαβάζεις «Θα φτιάξουμε ένα τούνελ που τρυπάει το βουνό, κι έναν δρόμο να οδηγεί στον ουρανό. Θα φτιάξουμε και κάτι για ν’ αναπαυόμαστε. Θα κουραστούμε σύντομα- ας μη γελιόμαστε.» 

Λίγο μετά έφτιαξες την κρέμα του και άρχισες να τον ταΐζεις. Ως συνήθως ήταν απρόθυμος στην αρχή. Μα πως το τρώνε αυτό το πράγμα; Βρόμη ολικής άλεσης, γάλα, μήλο και βανίλια. Από τη μυρωδιά αναδύεται μια ξινίλα.  Πήρες το κινητό, μπήκες YouTube και έβαλες το τραγούδι του, πιάνει πάντα! Χαμογέλασε και άνοιγε μηχανικά το στόμα του. Πιάσατε ρυθμό και εκεί που τελείωνε το Ελεφαντάκι του Δεληβοριά , (από τα 81εκ προβολές, οικογενειακώς παίζει να κάνατε τα 10 εκατομμύρια), περίμενες να μπει το Για που για που για που τραβάει η Αλεπού αλλά τι σου είναι ο αλγόριθμος… μπαίνει το Μετανιώνω του Καρρά. Η εισαγωγή αυτού του τραγουδιού σε οδηγεί να πιείς δυο σφηνάκια Bushmills στην διαφημιστική κούπα του καφέ από το 5o Parthenώn Film Festival που ήταν ακουμπισμένη στον πάγκο της κουζίνας.

To δεύτερο σφηνάκι σου βγήκε σχεδόν ποτό και πραγματικά σου ‘καψε τον λαιμό, έκλεισες τα μάτια από το τσούξιμο και ξαφνικά βρέθηκες στο Σκορπιό και άρχισες να χορεύεις ζεμπεκιά. Χόρεψες όπως δεν χόρεψες ποτέ στη ζωή σου, άνοιξες τα μάτια σου και ο Ανδρέας χτυπούσε άρρυθμα παλαμάκια. Άνοιξες ένα πακέτο χαρτοπετσέτες Γλάρος Σκλαβενίτη και τις πέταξες στον αέρα. Έκλεισες ξανά τα μάτια, συνέχισες να χορεύεις και βρέθηκες στην Πύλη, στο Ενυδρείο, στις Μούσες και στο Ηχοδρόμιο της Κομοτηνής, στο Ρίσκο του Μαρμαρά και στα Άστρα της Ρόδου και γύρω σου κάνανε κύκλο όλοι όσοι τριγυρνούσατε μαζί. Η Μάγδα Β., ο Κώστας Λ., η Δέσποινα Μ., ο Δημήτρης Γ., η Κατερίνα Κ., ο Κώστας Γ., ο Γρηγόρης Σ., ο Στέλιος Β. Στο δεύτερο κουπλέ πριν το κλείσιμο εκεί που λέει: Μετανιώνω μετανιώνω στον εγωισμό μου το χρεώνω // Μετανιώνω ναι μετανιώνω τα λάθη μου τώρα πληρώνω, γκρίνιαξε ο Ανδρέας και σε επανάφερε στην κουζίνα. Τότε κάθισες ξανά απέναντι από το καρεκλάκι του, έπιασες το κουτάλι και άρχισες να του λες από στήθους τον κάτωθι διάλογο:

• Μετανιώνω.

• Όχι Πάνο δεν φταις εσύ.

• Πληρώνω τα λάθη μου.

• Φταίει η ζωή που μας στήνει παγίδες.

• Γιατί όταν λέει ο τύπος «μου είπανε για να πάω Καβάλα πρέπει να έχω τη θάλασσα δεξιά» έπρεπε να του πω «καλά σου ‘πανε, γύρνα πίσω να την έχεις δεξιά».

• Αντίθετα θα τον έστελνες Παναγιώτη;

• Όχι ρε θα του τη χάριζα… θα φτάνε Πλαταμώνα θα του λέγε το κορίτσι «Λάκη πάλι η θάλασσα είναι αριστερά», θα κατέβαινε, θα ρώταγε, θα του λέγανε «γύρνα πίσω χριστιανέ μου, για να πας Καβάλα πρέπει να έχεις τη θάλασσα δεξιά», θα γύρναγε το βόδι θα πέρναγε Θεσσαλονίκη θα ‘φτανε στη Βόλβη, πάλι η θάλασσα αριστερά.

• Έπρεπε να του τη κάνουμε Παναγιώτη. 

• Ναι αλλά πετάγεσαι εσύ και του λες «στην Ασπροβάλτα θα βρείτε τη θάλασσα δεξιά», γιατί το έκανες αυτό το πράγμα;

• Διότι εμείς Παναγιώτη δεν επιθυμούμε το κακό ούτε του εχθρού μας.

• Εγώ το επιθυμώ ρε. Να του ρίξω εγώ πέντε δρομολόγια Βόλβη – Πλαταμώνα να του στρίψει να φουντάρει στη λίμνη η κοροϊδάρα. 

Είμαστε καλοί, δεν θέλουμε το κακό κανενός και μας πατάνε όλοι. Μετανιώνω. Μετανιώνω. 

Και σηκώνοντας τα μάτια σου από το μπολ είδες τον μπαγάσα να γελάει πονηρά!

Πατήσαμε στο 2024. Δεν μπορείς να χωνέψεις ότι το 2040 είναι πιο κοντά από το 2000. Καταβρόχθισες κυριολεκτικά το ΤΟΜ ΛΕΪΚ την προηγούμενη εβδομάδα. Πρόκειται για τον θρίαμβο του εφήμερου. Πόση γοητεία κρύβει η καθημερινότητα όταν μπαίνει στο μικροσκόπιο.  Επέστρεφες από Χίο και βρισκόσουν στην σελίδα 159. Και ιδού! Να πως κυλάει η ζωή. Ο Ανδρέας γίνεται ενός, εσύ σε λίγους μήνες 40. Δεν έχεις κάτι να του πεις για την ζωή. Τίποτα τουλάχιστον βαρύγδουπο ή να έχει κάποιο περιτύλιγμα σοφίας. Πρέπει να του πεις κάποτε το πιο ταπεινό μυστικό του βίου μας. Πως ξεχνάμε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας. Όλες τις μεγάλες δυσκολίες μας, κάτι που πιστεύαμε πως δεν θα ξεπεράσουμε, δεν θα ξεχάσουμε, το έχουμε όχι απλά αφήσει πίσω μας αλλά δεν θυμόμαστε σχεδόν τίποτα από εκείνη τη σκοτούρα.

Ακόμα και τις μεγαλύτερες χαρές μας λησμονούμε γιατί έρχονται στη ζωή μας άλλες ικανοποιήσεις, άλλες ευτυχισμένες στιγμές, πιο δυνατές οι οποίες αντικαθιστούν η μια την άλλη διαδοχικά. Κάποτε έλεγες «εκεί που είναι οι καλύτεροι σου φίλοι, εκεί είναι και το σπίτι σου». Τότε το πίστευες. Δεν θυμόμαστε ούτε τους ανθρώπους που μας καθόρισαν, ξεχνάμε την μορφή του προσώπου τους, ακόμα και τον ήχο της φωνής τους. Και κάποια στιγμή βρίσκεσαι απέναντι στον ενός έτους γιο σου και τον ταΐζεις φρουτόκρεμα, μιλώντας του για μια από τις αγαπημένες σου ταινίες, πηγαίνετε μπουσουλώντας συνωμοτικά στο δωμάτιο της αδερφής του δημιουργώντας κοινά μυστικά και αυτοματισμούς και νιώθεις απόλυτα βέβαιος πως έχεις ακριβώς όλα αυτά που ήθελες στη ζωή σου. 

Χρόνια πολλά Ανδρέα μου!

Έργα που αναφέρονται

Jeffers, O. (2021). Εσύ κι εγώ, σχέδια για το κοινό μας μέλλον. Αθήνα: Ικάρος.

Julian, B. (2017). Ένα κάποιο τέλος. Αθήνα: Μεταίχμιο.

Πάτσετ, Α. (2023). ΤΟΜ ΛΕΪΚ. Αθήνα: Δώμα.

Τζον, Γ. (201). Το Πέρασμα του Μακελάρη. Αθήνα: Gutenberg.

Φρίντμαν, Κ. (2018). Όλιβερ και Πότερ, το πιγκουινάκι χάθηκε. Αθήνα: Ψυχογιός.