Από την άκρη της ράμπας ως το φεγγάρι
Η Άννα Μαλλίνη το γένος Ντραβαλιάρη είχε ένα σύντομο βίο άλλα και ένα άδοξο τέλος. Τον χειμώνα του 1918 στον νερόμυλο του συζύγου της, στην τοποθεσία Ασκαμιά στο όρος Δραγουντέλι της Χαλκιδικής, μια μικρή ακίδα καρφώθηκε στο δάχτυλο του άντρα της Βασίλη την ώρα της εργασίας του. Φαίνεται πως ήταν τόσο “οδυνηρός ο πόνος” που αποφάσισε να την στείλει μέσα στο χιόνι να διασχίσει 8 χιλιόμετρα βραδιάτικα μέχρι τον οικισμό Παρθενώνα για να του βρει μια βελόνα για να αφαιρέσει την ακίδα. Βρέθηκε παγωμένη το επόμενο πρωί πίσω από μια πέτρα στην περιοχή Μουχάνια, λίγο πριν επιστρέψει. Άφησε πίσω τρία ορφανά, τον Μήτσο, τον Άγγελο και τον Κυριαζή.
Ακόμα μια γυναίκα έζησε αποδεχόμενη αδιαμαρτύρητα τον προκατασκευασμένο ρόλο της. Πάνε χρόνια που σε απασχολεί η ιστορία της. Νιώθεις μια υποχρέωση να την κρατήσεις στη μνήμη σου. Κάπως, κάπου έπρεπε να χωρέσει το όνομα της, η ασήμαντη ιστορία της.
Καταπιάνεσαι όμως επιφανειακά με το θέμα της πατριαρχίας. Άλλες εποχές. Άλλα κοινωνικά πλαίσια. Μίλα ανοιχτά. Σε απασχολεί μήπως η Στελίνα βρεθεί στον δρόμο κάποιου λεβεντομαλάκα βαλκάνιου συντρόφου, κάποιου χειριστικού σεξιστή προϊστάμενου. Και εσύ βρε αγόρι μου, ποτισμένος στην πατριαρχία είσαι και βουτηγμένος μέσα στα στερεότυπα που την ορίζουν. Πες μας εσύ τι έκανες όταν μπροστά στα μάτια σου συνάδελφος σου την έπεφτε συστηματικά σε υφιστάμενές του εκμεταλλευόμενος την εξουσία του; Να σου πω εγώ τι έκανες, κοιτούσες αλλού. Αυτό έκανες.
Δεν μας λες; Δεν υποτίμησες την γυναίκα συνάδελφό σου σχετικά με την αποδοτικότητα και την ικανότητά της; Δεν υπονόησες στην σύζυγό σου ότι βγάζεις περισσότερα χρήματα οπότε η δική σου δουλειά προέχει; Κοίτα να δεις, η ανδρική κυριαρχία δεν στήθηκε μόνο στα ηγεμονικά ανδρικά κακοποιητικά τέρατα. Διαιωνίζεται μέσα από όλες αυτές τις “μικρές” πράξεις και κυρίως αυτές τις κουβέντες, τα λόγια και τις φράσεις που περνάνε κυτταρικά σε όλους μας.
Επειδή όμως είναι αργά όλη αυτή η βαριά κληρονομιά να αποτιναχτεί από πάνω σου αυτό που σου προτείνω είναι να κάνεις πράξη κάτι που διάβασες πριν χρόνια στο γεροντικόν και σε εντυπωσίασε. Αδελφός ηρώτησε τον Αββάν Παμβώ , εἰ καλὸν ἐπαινεῖν τὸν πλησίον · καὶ εἶπεν αὐτῷ · Καλὸν μᾶλλον ἐστι το σιωπάν. Λοιπόν, να επιλέξεις την σιωπή σε αυτό το ζήτημα. Για να μη σε ακούει ο Ανδρέας και κάποια χρόνια μετά αναπαράγει όλα αυτά που θα του περνάς ανεπαίσθητα. Όσο για τις υφιστάμενες του συναδέλφου σου, προτείνω να επιλέξουν την φωνή. Το ίδιο και στην συνάδελφο σου και τη σύζυγό σου. Για να αποκτήσει αύριο και η Στελίνα φωνή, σταθερή και δυνατή.
Ολοκλήρωσες το Ο Άντρας μου της Rumena Buzarovska και το Πολύ αργά πιά της Claire Keegan. Δεν εύχεσαι η κόρη σου να μην γίνει σαν τις ηρωίδες της Buzarovska αλλά προτιμάς να γίνει σαν την Σαμπίν στο Πολύ αργά πια. Να επιλέγει, να αποφασίζει, να μετανιώνει και κυρίως να μην εγκλωβίζεται. Τι γραφή είναι αυτή της Keegan! Πόση διαύγεια, πόση ευκρίνεια!
Η Στελίνα ολοκλήρωσε το γράμμα της προς τον Άγιο Βασίλη. Είναι αποφασισμένη για ένα skateboard. Το ξεκαθαρίζει μάλιστα δύο φορές στο γράμμα της. Ένας βόμβος χτυπάει το κεφάλι σου από την ώρα που διάβασες το γράμμα της. Το ποίημα Νουρχάν έρχεται στο μυαλό σου κατευθείαν. Το ποίημα που άκουσες να απαγγέλει η Δανάη Σιώζιου στο podcast Συγγραφείς εκτός βιβλίων της Κυριακής Μπεϊόγλου.
Νουρχάν, της Δανάη Σιώζιου
Ένα κορίτσι γλιστράει απαλά με το skateboard
από τη μία άκρη της ράμπας στην άλλη
μοιάζει να κυλάει μέσα σε φως και γελάει
την φωνάζουν πριγκίπισσα
το όνομά της είναι Νουρχάν
ξέρει τις καλύτερες φιγούρες με τη σανίδα
λυγίζει τα γόνατα
ακουμπάει απαλά το τσιμέντο
με τα δάχτυλά της
και όλοι την κοιτάνε
τα μαλλιά της είναι κατσαρά
έχει απαγορέψει σε όλους να τα αγγίζουν
γιατί τα λευκά παιδιά στην πλατεία θέλουν να τα χαϊδεύουν
αλλά δεν της αρέσει
της αρέσει να τη χαϊδεύει η καλύτερή της φίλη, το παγωτό λεμόνι
τα χέρια της μαμάς της, όταν της φτιάχνει κοτσιδάκια
το απογευματινό φως, το σχολείο, το skateboard
μια μέρα, είναι σίγουρη, θα είναι ελεύθερη
μια μέρα θα πετάξει από την άκρη της ράμπας
ως τα ηφαίστεια της Χιλής
ως τις ακτές της Αφρικής
ως τους πάγους
ως τις αποικίες των πιγκουίνων
ως τις ανθισμένες τουλίπες της Ολλανδίας
θα πετάξει πάνω από τα δάση στη Ρωσία
θα πετάξει ως τον ήλιο
και ποτέ η αστυνομία δεν θα της ζητήσει χαρτιά
και ποτέ κανείς δεν θα της αγγίζει τα μαλλιά
εκτός από όσους αγαπά και το μελτέμι
ποτέ ξανά δεν θα σταθεί
σταγόνα μέσα στις σταγόνες
κι όμως ξένη
μια μέρα δεν θα φοβάται
να χάσει την ισορροπία της
να πέσει
μια μέρα θα πάρει μια βαθιά βαθιά ανάσα
μια μέρα θα πετάξει από την άκρη της ράμπας
ως το φεγγάρι.
Και τι εύχεσαι για το νέο έτος;
Εύχομαι κάθε γυναίκα να βρει το δικό της πατίνι για να τρέξει πιο γρηγορά στο μέλλον, έχοντας χάσει για αιώνες, χιλιόμετρα δικαιωμάτων σε ένα πατριαρχικό κόσμο. Το πατίνι που δεν είχε η προγιαγιά μου η Άννα. Ένα πατίνι λοιπόν, για την Αμέλια, την Ελισάβετ, την Φαίδρα, την Φαίη, την Ροδάνθη, την Κλημεντίνη, την Μαρία, την Βασιλική, την Στελίνα. Να μην φοβούνται να χάσουν την ισορροπία τους μέσα στη κοινωνία. Ένα πατίνι, για να πετάξουν από την άκρη της ράμπας ως το φεγγάρι.
ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ!
Έργα που αναφέρονται
Buzarovska, R. (2022). Ο Άντρας μου. Αθήνα: Gutenberg.
Keegan, C. (2023). Πολύ αργά πια. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Μπεϊόγλου, Κ. (Οκτώβριος , 2022). Pod.gr. Ανάκτηση από Συγγραφείς εκτός βιβλίων: https://pod.gr/syggrafeis-ektos-vivliwn/danai-siwzou-otan-exeis-karkino-den-eisai-monos-eisai-i-fwni-pollwn-anthrwpwn/
Σιώζιου, Δ. (2022, Μάιος). Φρέαρ. Ανάκτηση από mag.frear.gr: https://mag.frear.gr/noyrchan/
Συλλογικό. (2011). Το Μέγα Γεροντικόν. ΙΕΡΟ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟ “ΤΟ ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ”.
