Μεταξύ «συρμού» και αποβάθρας
γράφει ο Άγγελος Μαλλίνης
Μπα, δε νομίζω να τη ξέρω!
Μέσα Απριλίου, Επταπύργιο, έντεκα το πρωί. Ζέστη, κάψα. Αφύσικη ζέστη για την εποχή έλεγε και ξανάλεγε η Θύμη και κάθε τόσο έβαζε το χέρι της στη πλάτη της Στελίνας να δει αν ίδρωσε. Μόλις βγήκατε από την Μονή Βλατάδων. Περπατήσατε λίγο και καθίσατε να ξεκουραστείτε στα σκαλοπάτια της Σθένωνος πριν την πλατεία Τσιτσάνη. Είχες τη συνήθεια να βολτάρεις στην Άνω Πόλη, πρώτα μόνος σου, φοιτητής, μετά με τη Θύμη οι δυό σας, εδώ και χρόνια με τη Στελίνα. Να ο κος Καβάφης που λέει και η κόρη σου «στους δρόμους θα γυρνάς τους ίδιους. Και στες γειτονιές τες ίδιες θα γερνάς·».
Είχες στα χέρια σου το βιβλίο του Χρίστου Ζαφείρη η Θεσσαλονίκη των Βυζαντινών και όλο το ξεφύλλιζες. Είπες στα κορίτσια σου να σηκωθούν για να φθάσετε στον Όσιο Δαυίδ πριν ο ήλιος σας χτυπήσει κατακέφαλα. Είχες αρχίσει να διψάς αλλά δεν το ανέφερες. Άκουγες να κοχλάζει νερό στο χώμα. Πότιζε ξυπόλητη μια γριούλα τα δέντρα της αυλής της και κάθε τόσο έσκυβε να πιει νερό από το λάστιχο. Δροσιζόσουν μόνο που την έβλεπες. Θυμήθηκες τα ομορφότερα γενέθλια σου περνώντας τις στενές κατηφόρες της άνω Πόλης όταν κάλεσες τους φίλους σου για μια ξενάγηση εκεί από την ομάδα dot2dot.
Πόσο αριστοτεχνικά είχανε δέσει τις ιστορίες της Άνω πόλης η Βασιλική, η Τάνια, ο Γιώργος και εσείς μπαινοβγαίνατε στα τείχη, στους αιώνες, στις δοξασίες, στην ζώσα ιστορία της πόλης. Αυτή τη περίοδο έχεις στα χέρια σου συνεχώς το βιβλίο η μεγάλη αφήγηση, εισαγωγή στην ιστορία του καιρού μας του Johann Chapoutot, πιστεύεις βαθιά ότι ενώ την Αθήνα την συντηρούν τα πρόσωπα, την Θεσσαλονίκη την τρέφει η ιστορία, πιο σωστά οι ιστορικές στιγμές της, σε δεύτερο πλάνο βρίσκονται οι πρωταγωνιστές της. Καθώς προχωρούσατε από την απέναντι πλευρά περνούσε ένας συνεργάτης σου από την Περαία, έκανε πως δεν σε είδε και ανακουφίστηκες. Λίγο μετά βρήκες ένα συμμαθητή σου αλλά έστριβε και δεν μιλήσατε. Όντως η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη εβαπορέ όπως έλεγε από το μικρόφωνο του Republic κάθε μέρα ένας ραδιοφωνικός παραγωγός.
Η μονή του οσίου Δαυίδ ήταν κλειστή και πήγατε μέχρι την πλατεία Τερψιθέας. Πήρες στη Στελίνα παγωτό από το ψιλικατζίδικο και καθίσατε σε ένα πεζούλι. Παιδιά παίζανε ποδόσφαιρο φωνάζοντας συνθήματα του ΠΑΟΚ. Παρατηρούσατε τον Τουρμπές Μουσά Μπαμπά και προσπαθούσες να αφηγηθείς τους μύθους του στην Θύμη.
Μια μεγάλη παρέα φοιτητών κάθισε δίπλα σας με καφέδες και γελούσανε δυνατά με μια ενθουσιώδη αθωότητα. Γιατί αυτή η πόλη δεν κατάφερε ποτέ να φροντίσει την εικόνα και τη φήμη της απέναντι σε όλες τις μάζες φοιτητών που σπουδάσανε εδώ; Πόσα κρατικά και κοινωνικά στελέχη φοιτήσανε σε αυτή τη πόλη; Δεν θα ήταν φυσικό να διατηρούν φιλικά αισθήματα για την κοινωνία που τους πρόσφερε την εκπαίδευση ή την μετεκπαίδευσή τους. Δεν θα έπρεπε να νιώθουν οικειότητα, να γνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες της πόλης, να διατηρούν συναισθηματικούς δεσμούς με το περιβάλλον της Θεσσαλονίκης; Έτσι θα ήταν δύσκολο να υιοθετούν στάσεις που μπορεί να την βλάπτουν ή να μην την αναπτύσσουν. Πολιτιστική Διπλωματία λέγεται και τα αναφέρει αναλυτικά ο Χρήστος Γιανναράς στο ομώνυμο βιβλίο του. Αναρωτιέσαι ποια είναι η τελευταία θετική είδηση για τη Θεσσαλονίκη.
Ποια είναι τα πρόσωπα της που σου δημιουργούν αυτοπεποίθηση ή έστω αισιοδοξία; Ποιος οργανισμός της πόλης λειτουργεί εύρυθμα; Μεσημέριασε, έβαλες την Στελίνα στους ώμους σου και αρχίσατε να ανεβαίνετε προς το Γεντί Κουλέ να πάρετε το αυτοκίνητο για επιστροφή. Εκεί στις 16 Φεβρουαρίου το 1968 ο Αριστείδης Παγκρατίδης εκτελείται δια πυροβολισμού κατηγορούμενος ως ο Δράκος του Σειχ Σού. Διαβάστε όλοι το χειμαρρώδες διήγημα του Θωμά Κοροβίνη ο γύρος του θανάτου βραβευμένο το 2011 με το κρατικό βραβείο μυθιστορήματος.
Γράφει ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης στο διήγημα Η ΦΑΡΜΑΚΟΛΥΤΡΙΑ. «Ύπαγε, ανίατε· ο πόνος θα είναι η ζωή σου». Δεν βρίσκω κάτι άλλο να του ταιριάζει, αυτό και το μακάριοι οἱ δεδιωγμένοι ἕνεκεν δικαιοσύνης.
Μπορείς να ζήσεις αλλού ρωτάς την Θύμη καθώς επιστρέφετε με το αυτοκίνητο; Ξέρετε και οι δυό ότι η ερώτηση είναι κυρίως για σένα. Φέτος όλο και περισσότεροι σε ρωτάνε δεν κουράστηκες να πηγαινοέρχεσαι Αθήνα-Σαλονίκη κάθε βδομάδα; Μα αντέχεται αυτή η κατάσταση; Να τος ο Καβάφης πάλι: Είπες· «Θα πάγω σ’ άλλη γη, θα πάγω σ’ άλλη θάλασσα. Μια πόλις άλλη θα βρεθεί καλύτερη από αυτή…
Κάθε Πέμπτη επιστρέφοντας με την πτήση των 18:05, όταν δεν προσγειώνεστε από το Πλαγιάρι αλλά το αεροπλάνο αρχίζει να κατεβαίνει παράλληλα με την παραλία ψιθυρίζεις «Πάντα στην πόλι αυτή θα φθάνεις. Για τα αλλού — μη ελπίζεις — δεν έχει πλοίο για σε, δεν έχει οδό.» και όλο αναρωτιέσαι, μα ποια είναι τέλος πάντων η Θεσσαλονίκη;
– Χαλαρή;
– Αρκετά κύριε.
– Δείχνει επαρχιακή;
– Πάντως όχι μητρόπολη.
– Μήπως έχει ένα έντονο και παχύ λάμδα στη προφορά της;
– Έτσι νομίζω.
– Πρέπει να της αρέσει να την υπνωτίζουν με υποσχέσεις;
– Ακριβώς κύριε.
– Και έχει ένα αίσθημα κατωτερότητας καθώς περνούν οι δεκαετίες, ε;
– Αίσθημα κατωτερότητας θα το έλεγα και εγώ.
– Και της αρέσει να την αποκαλούν ερωτική;
– Μάλιστα κύριε.
(Μεγάλη παύση, βγάζει τα γυαλιά του και τα χτυπά ελαφρά στο κρόταφο του, δείχνει ότι σκέφτεται)
– … Μπα, δεν νομίζω να τη ξέρω.
