γράφει ο Τάσος Γέροντας
Irene Vallejo «Πάπυρος. Η περιπέτεια του βιβλίου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα». Μετάφραση Κλεοπάτρα Ελαιοτριβιάρη. Εκδόσεις Μεταίχμιο 2022.
544 σελίδες σε πολύ καλής ποιότητας λείο υπόλευκο χαρτί, με πολύ καλή επιμέλεια και εκτύπωση και στιβαρή βιβλιοδεσία. Εξαιρετική μετάφραση, η οποία περιέλαβε και τη βιβλιογραφία, με αναφορά όσων βιβλίων έχουν μεταφραστεί και εκδοθεί στα ελληνικά.
Έχουμε ένα βιβλίο για το βιβλίο. Ένα βιβλίο βιογραφία του βιβλίου, που παρουσιάζει όλο το γενεαλογικό δέντρο αυτού του αντικειμένου, που κατέληξε να φτιάχνεται από … τα δέντρα.
Σύμφωνα με τα περιεχόμενα, το βιβλίο χωρίζεται σε δύο μεγάλα μέρη: «Η Ελλάδα οραματίζεται το μέλλον» και «Οι δρόμοι της Ρώμης». Εν τούτοις η Βαγιέχο μάς φτάνει μέχρι τις μέρες μας. Η αφήγηση ξεκινά με τη φημισμένη βιβλιοθήκη της αρχαίας Αλεξάνδρειας και το όνειρο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Όμως ανατρέχει και πιο παλιά, στον Όμηρο και τα πιο παλιά «βιβλία», τα ομηρικά έπη. Έτσι αρχίζει ένα υπέροχο ταξίδι στον χρόνο. Δεν είναι ευθύ, κατά τη διάρκειά του θα κάνουμε πολλά χρονικά άλματα. Θα συναντήσουμε πολλούς ανθρώπους, μα πάρα πολλούς! Πολλοί γνωστοί, αλλά και μερικοί άγνωστοι, όλοι όμως έχουν με κάποιον τρόπο σχέση με αυτό το τόσο αγαπημένο αντικείμενο, το βιβλίο.
Ο άνθρωπος έγραφε από πολύ παλιά: σε πέτρα, σε ξύλο, σε μάρμαρο, σε κεραμίδι. Όμως για να γεννηθεί το βιβλίο έπρεπε πρώτα να «δαμαστεί» αυτό το ψηλό φυτό πού απαντούσε μόνο στην Αίγυπτο, ο πάπυρος. Πώς λοιπόν αυτή η σπανιότητα του παπύρου επηρέασε τη διάδοση των βιβλίων; Ποια αντίστοιχη επίδραση είχε η σπουδαία βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας; Γιατί έγραφαν χωρίς κενά διαστήματα οι πρόγονοί μας; Πώς διάβαζαν; Ποιοί μπορούσαν να γράφουν και να διαβάζουν;
Είναι ένα βιβλίο ιδιαίτερα πλούσιο σε γνώση. Ξαφνιάζει και εντυπωσιάζει το εύρος και το βάθος των γνώσεων της νεαρής συγγραφέως. Περισσότερο όμως εντυπωσιάζει ο αβίαστος και γοητευτικός τρόπος που η Βαγιέχο μοιράζεται μαζί μας τις γνώσεις της, ο τρόπος που μας κάνει κοινωνούς προσωπικών εμπειριών και βιωμάτων, η αμεσότητα του λόγου, ενίοτε η τρυφερότητα της γραφής.
Είναι ένα υπέροχο βιβλίο, ένα σπουδαίο ανάγνωσμα, το οποίο προκαλεί γοητευτικά να ανατρέχουμε τακτικά σε αποσπάσματά του, μας έλκει για συχνές επαναλήψεις, χωρίς ούτε στιγμή να γίνεται βαρετό ή κουραστικό. Ένα εξαιρετικό βιβλίο, σε εξαιρετική μετάφραση! Συνιστάται με ενθουσιασμό!
Η μόρφωση είναι το μοναδικό από τα υπάρχοντά μας που είναι αθάνατο και θεϊκό. Επειδή μόνο η νοημοσύνη αναζωογονείται με τα χρόνια και ο χρόνος, που όλα τα αρπάζει, σοφία στα γεράματα προσθέτει. Ούτε καν ο πόλεμος, που, σαν τον χείμαρρο, όλα τα σαρώνει και τα παρασέρνει, δεν μπορεί να σου στερήσει όσα ξέρεις.
Δεν θα σώσουμε τους νέους από τις κακές ιδέες αφαιρώντας από τα βιβλία όσα μας φαίνονται ανάρμοστα. Αντίθετα θα τους καταστήσουμε ανίκανους να τις αναγνωρίζουν.
Ο καλύτερος δυνατός κόσμος ποτέ δεν είναι καλύτερος για όλους.
Ο μέσος αναγνώστης καταφέρνει να διαβάσει σε όλη του τη ζωή όσα η εκδοτική βιομηχανία παράγει σε μία μόνο εργάσιμη ημέρα.
Ναμπόκοφ: είμαστε παράλογα συνηθισμένοι στο θαύμα οτι λιγοστά γραπτά σύμβολα είναι ικανά να περιέχουν μια αθάνατη εικονοποιία, την εξέλιξη της σκέψης, νέους κόσμους με ζωντανά πρόσωπα που μιλούν, κλαίνε, γελούν. Κι αν μια μέρα ξυπνούσαμε όλοι μας, και ανακαλύπταμε οτι είμαστε απολύτως ανίκανοι να διαβάσουμε;
