γράφει ο Τάσος Γέροντας
Ισμήνη Καπάνταη «Σικελικός εσπερινός». Εκδόσεις Καστανιώτη 2013.
Μέσα του 13ου αιώνα. Οι Βυζαντινοί έχουν ανακαταλάβει την Κωνσταντινούπολη από τους Λατίνους σταυροφόρους και τους Ενετούς. Η αυτοκρατορία παραπαίει. Στην πολιτική και την κοινωνική ζωή ο διχασμός ανάμεσα σε Ενωτικούς και Ανθενωτικούς καθορίζει τις τύχες και τις ζωές των ανθρώπων. Ο ίδιος ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγος συναντά την αντίδραση της επίσημης εκκλησίας ως Ενωτικός, επειδή αποδέχθηκε τα πρωτεία του Πάπα, ελπίζοντας πως έτσι θα αποτρέψει νέα Σταυροφορία. Αυτό όμως δεν τον απέτρεψε να οργανώσει και να υλοποιήσει με επιτυχία τον Σικελικό Εσπερινό. Έτσι ονομάστηκε η σφαγή χιλιάδων Φράγκων, στρατιωτών αλλά και πολιτών, από τον οργισμένο και υπόδουλό τους σικελικό λαό. Έτσι ανατράπηκαν τα σχέδια του Φράγκου Καρόλου του Ανζού σε βάρος της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Στο βιβλίο της η συγγραφέας μάς περιγράφει την οργάνωση αυτής της αποστολής, όσα προηγήθηκαν και όσα ακολούθησαν. Και δεν το κάνει σαν ένας εξωτερικός παρατηρητής. Δίνει φωνή στη Δέσποινα, νόθο παιδί ενός Φράγκου κατακτητή και μιας κοπέλας στην Κρήτη. Η Δέσποινα θα μεγαλώσει στο αρχοντικό μακρινών συγγενών της. Σύντομα θα αποκαλυφθεί ένα εκ γενετής χάρισμα: ισχυρή διαισθητική ικανότητα. Το αθώο βλέμμα και η ευστροφία του νου της Δέσποινας, σε συνδυασμό με τη διαίσθησή της, είναι εκείνα τα εφόδια που θα πείσουν τους διοργανωτές της αποστολής για τη Σικελία να την περιλάβουν στα μέλη της.
Μέσα από τις περιγραφές και τις εξιστορήσεις της Δέσποινας θα γνωρίσουμε τους πρωταγωνιστές του βιβλίου. Θα συναντήσουμε σεμνούς και αλαζόνες, περήφανους και ταπεινούς, φιλόδοξους και άτυχους, σπλαχνικούς και ρομαντικούς. Ήρωες καλά δουλεμένους, όπως πάντα στα βιβλία της συγγραφέως, χαρακτήρες με βάθος, ενίοτε και πάθος.
Ο λόγος της Καπάνταη, πλούσιος, ζωντανός, ζωηρός, στήνει ένα πλούσιο σκηνικό, χτίζει στιβαρούς χαρακτήρες, πλάθει μικρές ιστορίες, τις οποίες ενώνει σε έναν μεγάλο πίνακα, ένα κομβικό ιστορικό σημείο, δίνοντάς του άλλο φως, άλλη, πληρέστερη εικόνα.
Η Καπάνταη γράφει στη δημοτική, τηρώντας το πολυτονικό, χρησιμοποιεί τον πλούτο της γλώσσας με λέξεις και εκφράσεις του τόπου και της εποχής, και στο τέλος παραδίδει ένα έργο που διδάσκει ιστορία πέρα από τα στερεότυπα, ήθος, αγάπη προς τον άνθρωπο, τη γλώσσα, την Ελλάδα.
