Θανάση Σαράντο, μπορεί ο άνθρωπος να ξεφύγει από το πεπρωμένο του;

Ο Θανάσης Σαράντος με μία ομάδα εκλεκτών ηθοποιών αναμετρώνται με το συγκλονιστικό έργο του αρχαίου ελληνικού δράματος, επιχειρώντας να φωτίσουν τις αναλογίες του με το σήμερα. Μετά τη μεγάλη της επιτυχία στην Αθήνα, η παράσταση «Οιδίπους Τύραννος» του Σοφοκλή, σε σκηνοθεσία και δραματουργική επεξεργασία του Θανάση Σαράντου, θα φιλοξενηθεί στη Θεσσαλονίκη, τον Ιούλιο του 2023.

Πόσο δύσκολη υπόθεση είναι για έναν σκηνοθέτη να δουλεύει με ηθοποιούς που δεν έχει ξαναδουλέψει; Πόσο γρήγορα βρίσκετε ρυθμούς;

Κάθε ομάδα θέλει τον δικό της ρυθμό για να αποκτήσει ομοιογένεια και κοινή θεατρική γλώσσα. Στη συγκεκριμένη παράσταση είχα την τύχη να δουλέψω για δεύτερη φορά με τρεις εξαιρετικούς ηθοποιούς όπως τη Μάνια Παπαδημητρίου, τον Χριστόδουλο Στυλιανού και τον Πάρη Σκαρτσολιά που ήδη γνώριζαν τον τρόπο δουλειάς της ομάδας και ήταν πολύ πιο εύκολο να προσαρμοστούν στη νέα συνθήκη με αυτό το εμβληματικό κείμενο. Για τους υπόλοιπους ηθοποιούς που συμμετέχουν σε μικρότερους ρόλους και στο Χορό ήταν απαραίτητο να γίνει εντατική μελέτη του κειμένου με πλήρη ανάλυση του κάθε στίχου αλλά και αναζήτηση πηγών για την κατανόηση της Αθηναϊκής εποχής του 5ου αιώνα π.Χ όπου παίχτηκε για πρώτη φορά το κείμενο του Σοφοκλή.

Αργότερα, με την εξέλιξη της τετράμηνης πρόβας, η συνδρομή μουσικών και κινησιολογικών αυτοσχεδιασμών κρίθηκαν απαραίτητοι για μια δουλειά συνόλου. Ήταν αρκετά δύσκολη υπόθεση για εμάς να καταλήξουμε στο συγκεκριμένο ρόλο του Χορού στη παράσταση μας που αποτελείται από τέσσερις μόλις ηθοποιούς. Από την αρχή λοιπόν επικεντρωθήκαμε στα χορικά που αποτελεί και τον βασικό κορμός της τραγωδίας. Ο Χορός στην παράστασή μας είναι πανταχού παρών στην δράση ακόμα και στις σιωπηλές αντιδράσεις του, δεν αφήνει ποτέ τη σκηνή ούτε για ένα δευτερόλεπτο.

Ήταν υπέροχο για μένα ότι όλοι οι συνάδελφοι λατρεύουν να μεταδίδουν αυτό το συναρπαστικό κείμενο και αδημονώ να δοκιμαστεί η παράστασή μας στο απαιτητικό αλλά τόσο υπέροχο κοινό της Θεσσαλονίκης.

Έχετε πει σε συνέντευξή σας πως θέλετε να μένετε πάντα πιστός στο κείμενο. Σε ποιες περιπτώσεις κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό;

Μα ακόμα και σε κάποια κείμενα όπου δεν υπάρχουν λόγια όπως π.χ του Μπέκετ υπάρχει πάντα ένα «σιωπηλό» κείμενο που πυροδοτεί απίστευτη ενέργεια. Δεν είναι τα λόγια το μοναδικό κείμενο που πρέπει να εκφράσεις. Υπάρχουν δράσεις, χειρονομίες, βλέμματα, αντιδράσεις, ήχοι, κραυγές, ψίθυροι, όλα αυτά αποτελούν ένα αόρατο κείμενο. Ο λόγος είναι η κορυφή μόνο του παγόβουνου. Είναι αποστολή μας να ψάξουμε κάτω από την επιφάνεια όλα εκείνα που ώθησαν τον ποιητή να εκφράσει μια ή πολλαπλές διαδρομές της ανθρώπινης ψυχής. Μένω πιστός λοιπόν στο κείμενο της ψυχής.

Οιδίπους Τύραννος – Τι σας δυσκόλεψε περισσότερο σε αυτό το έργο και τι ήταν αυτό που απολαμβάνετε περισσότερο;

Προσπάθησα να αποκωδικοποιήσω για πιο λόγο γεννιέται η κάθε λέξη του ήρωα. Αν καταλάβεις τι λες όλα τα άλλα είναι μια φυσική εξέλιξη του κάθε ρόλου. Για παράδειγμα το κείμενο ξεκινά με την φράση: «Παιδιά μου, νέα γενιά του αρχαίου Κάδμου». Πραγματικά είναι η πιο δύσκολη φράση του ρόλου για μένα αφού δεν υπάρχει τίποτα απολύτως πριν. Ο ήρωας παρουσιάζεται μπροστά στο λαό ο οποίος εκλιπαρεί για βοήθεια και συνδρομή στον πόνο του. Ο Οιδίπους ως δαιμόνιος πολιτικός πρέπει να εφεύρει αστραπιαία την πρόταση που θα δώσει θάρρος και ελπίδα στο κόσμο αλλά ταυτόχρονα να πείσει και ως ο απόλυτος κυρίαρχός του παιχνιδιού σε μια κρίσιμη κατάσταση της πόλης.

Επικαλείται λοιπόν τον Κάδμο, τον πρώτο ιδρυτή της Θήβας αλλά εκείνος είναι τελικά που έσωσε αργότερα τους Θηβαίους από την σφίγγα επομένως ξαναγέννησε τον λαό και επανίδρυσε την πόλη. Δικαιούται λοιπόν να παρουσιαστεί ως ο «πατερούλης» του λαού. Στην πρώτη φράση λοιπόν κρύβεται όλο το έργο και η θεματική του αλλά και η τραγική ειρωνεία της μοίρας του Οιδίποδα που αργότερα μαθαίνει ότι σκότωσε τον ίδιο του πατέρα και έχει γεννήσει τέσσερα παιδιά με την ίδια του τη μάνα. Πάτερας- παιδιά: Το έργο ολόκληρο σε μια φράση.

Αυτή ακριβώς η μαθηματική σχεδόν αποκωδικοποίηση του κειμένου είναι και η μεγαλύτερη μου απόλαυση ως ηθοποιός που διηγείται μια ιστορία.

Πιστεύετε πως η σχέση πολίτη και πολιτείας θα βρει ποτέ κάποια ισορροπία;

Μόνο όταν υπάρχει ενεργός πολίτης μπορεί να υπάρχει και αληθινή πολιτεία. Προς το παρόν είμαστε ακόμη πίσω στην εποχή της φεουδαρχίας που υπόσχεται την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση προς όφελος των λίγων και των «εκλεκτών».

Τελικά κυριε Σαράντο, μπορεί ο άνθρωπος να ξεφύγει από το πεπρωμένο του;

Αν πιστέψουμε ότι εμείς οι ίδιοι είμαστε το πεπρωμένο μας οφείλουμε κυρίως σ’ εμάς να μην ξεφύγουμε ποτέ και να το αγαπήσουμε με όλο μας το είναι.