της Δέσποινας Πολυχρονίδου / Φωτογραφίες: Nίκος Αραμπατζής
Η Δέσποινα Καραμουζά είναι ιδιοκτήτρια της θρυλικής Παλαιοβιβλιοθήκης, που βρίσκεται σε ένα πανέμορφο πεζόδρομο στην καρδιά της πόλης. Ένα τακτοποιημένο, οργανωμένο και τεράστιο βιβλιοπωλείο, που είναι γεμάτο από ιδιαίτερες εκδόσεις, συλλεκτικές, σπάνιες, αλλά και δυσεύρετα μυθιστορήματα και δοκίμια. Είναι ένα βιβλιοπωλείο – αξιοθέατο!
Η Παλαιοβιβλιοθήκη είναι το μεγαλύτερο και το πιο οργανωμένο βιβλιοπωλείο του είδους του. Μίλησέ μας λίγο παραπάνω για αυτή!
Θα ξεκινήσω λέγοντας ότι η ‘Παλαιοβιβλιοθήκη της Θεσσαλονίκης’ δεν είναι ένα συνηθισμένο βιβλιοπωλείο με την έννοια της τεράστιας ποικιλίας σε κατηγορίες βιβλίων και τίτλους, της οργάνωσης και της τακτοποίησης των βιβλίων θεματικά και αλφαβητικά και των πολλών ειδών βιβλίων που μπορεί κάποιος να βρει σε εμάς. Λέω πολλά είδη γιατί το μεταχειρισμένο βιβλίο δεν είναι κάτι μονοδιάστατο όπως νομίζουν πολλοί. Ο κόσμος σε ένα μεγάλο ποσοστό δε γνωρίζει το βιβλίο και νιώθω πολλές φορές ότι βρίσκομαι σε μια μακροχρόνια σταυροφορία ενημέρωσης και εκπαίδευσης για τις πολλές διαστάσεις των μεταχειρισμένων βιβλίων.
Μεταχειρισμένο βιβλίο δε σημαίνει μόνο παλιό ούτε μόνο φθηνό. Υπάρχουν τα εξαντλημένα, τα σπάνια, τα συλλεκτικά, τα vintage, τα thrift αλλά και τα πιο καινούργια. Υπάρχουν βιβλία πολύ φθηνά και βιβλία πολύ ακριβά. Υπάρχουν πρώτες εκδόσεις, βιβλία υπογεγραμμένα από μεγάλους συγγραφείς, βιβλία δυσεύρετα και η Παλαιοβιβλιοθήκη από την αρχή αγκάλιασε με τον ίδιο σεβασμό και την ίδια φροντίδα όλα τα βιβλία! Το αποτέλεσμα είναι ότι έχουμε βιβλία για όλους σε ένα μοναδικό περιβάλλον με μαγική ατμόσφαιρα που δημιουργείται μόνο εκεί που υπάρχει μεράκι και αγάπη. Κι επειδή η αυθεντικότητα δεν περνάει ποτέ απαρατήρητη και εδώ και χρόνια είμαστε αξιοθέατο της Θεσσαλονίκης με χιλιάδες τουρίστες να έχουν φωτογραφήσει το μαγαζί αλλά και προορισμός των βιβλιόφιλων, τόπος συνάντησης, συζήτησης και καλής παρέας με φανατικούς θαμώνες. Η Παλαιοβιβλιοθήκη λοιπόν δεν είναι κάτι συνηθισμένο… είναι ένα ιστορικό βιβλιοπωλείο με πολλά πρόσωπα και μια εμπειρία που δεν ξεχνάς ποτέ.
Είναι εύκολο να κρατήσεις βιβλιοπωλείο την εποχή του ίντερνετ;
Εύκολο δεν είναι, είναι όμως μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόκληση. Η επιτυχία της ‘Παλαιοβιβλιοθήκης’ είναι η σημασία που δίνουμε σε κάθε βιβλίο ξεχωριστά, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να ‘ανεβάσουμε’ τα μεταχειρισμένα βιβλία απ’ τους σωρούς και τα καλάθια.. στα ράφια! Τώρα τα ανεβάζουμε και στο διαδίκτυο στο oldbookskaramouzas.com αλλά και στα social media όπου έχουμε ενεργή παρουσία.
Το μεγάλο στοίχημα για μένα είναι να μπορέσουμε να μεταφέρουμε στο διαδίκτυο την ατμόσφαιρα, τη μαγεία και την αίσθηση που βιώνει κάποιος που επισκέπτεται το κατάστημα αλλά σε αυτό βοηθάει το απόλυτα ινσταγκραμικό φόντο που προσφερει το μαγαζί και φυσικά τα μοναδικά βιβλία που έχουμε. Πιστεύω όμως πως η αυθεντικότητα που ανέφερα προηγουμένως είναι το ζητούμενο πλέον και στο ίντερνετ όπου ο κόσμος βαρέθηκε τα δήθεν και τα ψεύτικα. Δεν είναι όλα ρόδινα για ένα βιβλιοπωλείο την εποχή του ίντερνετ καθώς ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος και αθέμιτος. Ξαφνικά έγιναν όλοι βιβλιοπώλες από τα σπίτια τους και υπάρχουν πολλές πλατφόρμες και γκρουπ μεταπώλησης βιβλίων που σίγουρα παίρνουν ένα κομμάτι της πίτας. Κάθε εποχή όμως έχει τα προβλήματά της και πρέπει να προσαρμόζεσαι γιατί μόνο έτσι μπορείς να τα αντιμετωπίσεις και να τα λύσεις.
Το internet έθεσε αμείλικτα το δίλημμα adapt or die και για μένα είναι μονόδρομος. Δουλεύω πολύ περισσότερο, δεν σπαταλάω το χρόνο μου κοιτάζοντας τι κάνουν οι άλλοι, ενημερώνομαι για τα πάντα αλλά δημιουργώ τα δικά μου trends, μένω προσηλωμένη στους στόχους μου για την Παλιοβιβλιοθήκη και με ενδιαφέρει κάθε μέρα να την εξελίσσω. Ο πατέρας μου δημιούργησε το μεγαλύτερο και πιο οργανωμένο παλαιοβιβλιοπωλείο και σίγουρα θα ήταν περήφανος που τώρα είμαστε το μεγαλύτερο σύγχρονο παλαιοβιβλιοπωλείο! Ποιό άλλο παλαιοβιβλιοπωλείο έχει video στο TikTok με 250.000 views;
Ποιο είναι το πιο παλιό σας βιβλίο;
Κατά καιρούς έχουν περάσει από το μαγαζί πάρα πολλοί θησαυροί! Βιβλία πολύ παλιά όπως ένα λεξικό του 1680. Πάντα βρίσκαμε πολύ παλιά βιβλία και θυμάμαι ο μπαμπάς μου έβγαζε φωτοτυπία την πρώτη σελίδα, εκεί όπου υπάρχουν όλες οι πληροφορίες που ενδιαφέρουν, όπως η χρονολογία και ο τόπος έκδοσης. Έβαζε τις φωτοτυπίες σε ένα ντοσιέ με διαφάνειες και αυτό έδειχνε στον κόσμο και τους πελάτες καθώς τα ίδια τα βιβλία βρισκόταν αλλού για ευνόητους λόγους. Αυτό κάνουμε και τώρα μόνο που οι φωτοφραφίες έχουν αντικαταστήσει τις φωτοτυπίες και τα συλλεκτικά μας βιβλία υπάρχουν στο site ή σε post στα social media αλλά δεν είναι στο μαγαζί. Αυτό ισχύει όχι μόνο για τα πολύ παλιά αλλά και για νεώτερα συλλεκτικά. Αν βάλω στη βιτρίνα την πρώτη ελληνική έκδοση του Μικρού Πρίγκιπα του 1957, θα ζητάνε όλοι να ‘ρίξουν μια ματιά’ κι αυτό φυσικά δεν γίνεται πουθενά στον κόσμο. Απλά στην Ελλάδα η πλειοψηφία των ανθρώπων είναι ακόμα ‘απαίδευτοι’ όσον αφορά τα σπάνια βιβλία και έτσι αναγκαζόμαστε να τα κρύβουμε ή να τα κλείνουμε σε σακουλάκια για να γλιτώσουν το καταστροφικό πολλές φορές ξεφύλλισμα.
Ένα από τα προβλήματα των βιβλιοπωλείων είναι οι φθορές που προκαλούνται από το browising καθώς υπάρχει κόσμος που εν αγνοία του, θέλω να πιστεύω, κακομεταχειρίζεται τα βιβλία και θεωρεί ότι για να δώσει έστω και ένα ευρώ πρέπει να τσεκάρει το βιβλίο μέχρι τελικής πτώσης και στο τέλος μπορεί φυσικά να αλλάξει γνώμη και να μην το αγοράσει. Το περίεργο είναι ότι ο ίδιος κόσμος παραγγέλνει πανάκριβα ρούχα ή παπούτσια ή κινητά τηλέφωνα από το ίντερνετ χωρίς να τα δει ή να τα δοκιμάσει και αυτό με οδηγεί στο συμπέρασμα οτι δεν είναι εξοικειωμένοι με τα βιβλία. Αυτό είναι κάτι που βρίσκεται στο κέντρο της προσπάθειάς μας τα τελευταία χρόνια. Να γνωρίσει ο κόσμος το μεταχειρισμένο βιβλίο για να το σέβεται και να το προσέχει.
Εκτός από το βιβλιοπωλείο είσαι και παιδί του 1055 rock! Πες μας κ λίγα λόγια για αυτή την αγάπη σου…
Δεν έχω ζήσει ποτέ χωρίς μουσική. Δεν ξέρω πως είναι να μην ακούς μουσική. Πάντα άκουγα ραδιόφωνο, φανατικά 1055rock, και από το 2012 είμαι στο δυναμικό του σταθμού σαν παραγωγός. Έτσι κατάφερα να ασχολούμαι με όλες τις αγάπες μου επαγγελματικά αλλά και να βάλω πολύ περισσότερη μουσική στη ζωή μου μαθαίνοντας ταυτόχρονα πολλά πράγματα, γνωρίζοντας πολλούς ανθρώπους του χώρου και ζώντας μοναδικές εμπειρίες. Γενικά μου αρέσει η ένταση σε όλα και ο 1055 είναι πραγματικά rock music, rock attitude. Και τη μουσική δυνατά την ακούω και στο studio του 1055 μπορώ να βάλω τα ακουστικά και να μην ενοχλώ τους γείτονες!
Αλήθεια αν το βιβλιοπωλειο ειχε soundtrack, τι τραγούδια θα είχε;
Αυτή είναι η δυσκολότερη ερώτηση που θα μπορούσες να κάνεις! Μου αρέσουν πολλά είδη μουσικής, λατρεύω την κλασσική, τη τζαζ και τα blues και ξέρω οτι θα ταίριαζαν απόλυτα σε ένα βιβλιοπωλείο. Αν όμως έφτιαχνα ένα soundtrack για να ακούγεται μέσα στο μαγαζί… θα είχε ντάπα-ντούπα!
System Of a Down, Offspring, Linkin Park, Green Day, Arctic Monkeys, Muse, Foo Fighters, Kaiser Chiefs και πολύ metal… Iron Maiden, Black Sabbath, Metallica, Judas Priest και όλα τα σχετικά και πολύ punk της παλιάς εποχής. Θα είχε επίσης stoner rock, blues rock και κανένα Hotel California μαζί με rock μπαλάντες για τη νοσταλγία! Θα είχε Cure, Smiths αλλα και Eminem. Σταματάω γιατί δε μου φτάνει διπλό album για soundtrack και περίπου καταλάβατε τι θα γινόταν μέσα στην Παλαιοβιβλιοθήκη. Πάντως και τώρα κάτι τέτοιο γίνεται αφού ακούμε μόνο 1055 rock και όταν είμαι μόνη μου εννοείται βάζω την ένταση τέρμα.
Πως σου φαίνεται η ζωή στην πόλη;
Όσο μεγαλώνω, τόσο λιγότερο την αγαπώ. Και νομίζω πλέον οτι αγαπώ τη Θεσσαλονίκη μόνο ως ιδέα. Την ιδέα μιας πόλης που είναι όμορφη και που είμαι περήφανη να αποκαλώ γενέτειρα. Την ιδέα μιας πόλης που όλοι οι άλλοι θεωρούν τύχη να ζεις σε αυτήν και που σε όλη μου τη ζωή άκουγα τι τυχερή που είμαι που γεννήθηκα και ζω στη Θεσσαλονίκη. Η πραγματικότητα δυστυχώς είναι πολύ διαφορετική και η καθημερινότητα στη Θεσσαλονίκη δεν είναι ούτε εύκολη, ούτε ωραία.
Αν πρέπει να είμαι ειλικρινής δεν μου αρέσει τίποτα πια στην πόλη μας. Δεν έχει συγκοινωνίες, δεν είναι καθαρή και φροντισμένη, δεν έχει πάρκα, δεν συντηρούνται έργα που έγιναν αλλά αφήνονται να ρημάζουν όπως η παραλία. Να πω για τα έργα του μετρό που μας ταλαιπωρούν για δεκαετίες και έχουν αφανίσει την αγορά και τη ζωή της μεγαλύτερης οδικής αρτηρίας της Θεσσαλονίκης;
Ή να πω οτι μια τόσο μεγάλη πόλη δείχνει ενδιαφέρον μόνο για το ιστορικό της κέντρο και αν είσαι δυο δρόμους πιο εκεί δεν παίρνεις χαμπάρι τίποτα;
Να πω για τα υπέρογκα δημοτικά τέλη που πληρώνουμε για τον πεζόδρομο στο κέντρο όταν είμαι σίγουρη οτι κανείς στο δήμο δεν ξέρει κατά που πέφτει η πλατεία Αγίου Παντελεήμονα;
Κινούμαι καθημερινά στην καρδιά της πόλης και δεν βλέπω να γίνεται απολύτως τίποτα…. εδώ και πολλά χρόνια εμείς σκουπίζουμε και πλένουμε τον πεζόδρομο και την πλατεία, εμείς ποτίζουμε τα πλατάνια και ο μπαμπάς μου άλλαζε και τις σακκούλες στους κάδους γιατί είναι πάντα γεμάτες και αν φυσήξει λίγο γεμίζει ο τόπος σκουπίδια. Πολλές φορές προσπαθώ να δω την κατάσταση αλλιώς γιατί είμαι παιδί του κέντρου και της Ναυαρίνου και με πονάει αυτή η κατάντια αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν θα καθόμουν πλέον σε ένα παγκάγκι στη Δημητρίου Γούναρη όπως παλιά.
Παλαιοβιβλιοθήκη της Θεσσαλονίκης, Πλ. Αγίου Παντελεήμονος 5
