Ένας εκδοτικός οίκος με μια σειρά βιβλίων που δεν μπορείς παρά να προσέξεις, να τα ξεφυλλίσεις, να τα διαβάσεις.
Από τον Einstein στην Amy Winehouse και από την αναζήτηση της επιστημονικής αλήθειας στην καλλιτεχνική δημιουργία, κάθε βιβλίο από τις εκδόσεις ΡΟΠΗ που βρίσκονται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, μιλά όχι μόνο στις καρδιές αλλά και στο μυαλό μας. Οι εκδόσεις Ροπή αποτελούν έναν ανεξάρτητο εκδοτικό οίκο στη Θεσσαλονίκη , ο οποίος επικεντρώνεται στην αλληλεπίδραση μεταξύ των φυσικών επιστημών και άλλων επιστημονικών κλάδων, συμπεριλαμβανομένων της φιλοσοφίας ,της θεολογίας και των καλών τεχνών.
Μια πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα με τον κύριο Πάνο Χαρίτο, μας λύνει κάθε απορία.
Πώς και πότε ξεκίνησε αυτή η προσπάθεια για έναν εκδοτικό οίκο στην πόλη;
Η ιδέα γεννήθηκε πριν από χρόνια και από την προηγούμενη εμπειρία μου τόσο στον χώρο των εκδόσεων αλλά και των ΜΜΕ, που μου έδωσαν και πολύτιμα μαθήματα στα πρώτα βήματα της ΡΟΠΗΣ.
Το βασικό μας κίνητρο είναι να δείξουμε πως υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ διαφορετικών επιστημονικών πεδίων, η οποία μάλιστα μπορεί να οδηγήσει σε πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Οι ιδέες που διαμόρφωσαν τον 21ο αιώνα σε μεγάλο βαθμό διαμορφώθηκαν από τη ζύμωση και τον διάλογο μεταξύ διαφορετικών επιστημονικών πεδίων. Μάλιστα από αυτήν τη διαδικασία διαφοροποιήθηκαν και γεννήθηκαν αρκετές επιστήμες, μόλις τα τελευταία χρόνια.
Κατά τη γνώμη μου, στη δημόσια σφαίρα συχνά παρουσιάζεται μια ψευδής διχοτόμηση μεταξύ των θετικών και των ανθρωπιστικών επιστημών – στην πραγματικότητα όμως υπάρχουν πολλά κοινά, όπως και αρκετά μαθήματα που μπορεί να αντλήσει κανείς. Οι τίτλοι που περιλαμβάνονται στο εκδοτικό μας πρόγραμμα αντικατοπτρίζουν το γεγονός ότι η επιστήμη, η θρησκεία και η φιλοσοφία ακολούθησαν παράλληλες, αν και συχνά αντικρουόμενες πορείες.
Πιστεύετε πως ξεκινώντας την εποχή της κρίσης, γίνεστε πιο ανθεκτικοί;
Σίγουρα, αποτελεί πρόκληση ένα νέο εκδοτικό εγχείρημα τη συγκεκριμένη περίοδο, υπάρχουν εξάλλου πολλές αντικειμενικές δυσκολίες σε κάθε στάδιο. Παρά το δυσμενές κλίμα όμως, βρίσκουμε θερμή ανταπόκριση από το αναγνωστικό κοινό, και αυτό μας τιμά ιδιαίτερα. Θεωρούμε ότι ο κόσμος έχει ανάγκη από προσεγμένες εκδόσεις και αναγνωρίζει με τον τρόπο του οποιαδήποτε προσπάθεια κινείται υπό αυτόν τον γνώμονα. Το παρήγορο είναι ότι βλέπουμε και άλλους μικρούς εκδοτικούς με έμπειρο ανθρώπινο δυναμικό να ξεκινούν τα πρώτα τους βήματα προς αυτή την κατεύθυνση, προσφέροντας αξιόλογους τίτλους. Ευχή όλων αυτή η δύσκολη οικονομική συγκυρία να αποτελέσει τελικά γόνιμο έδαφος για την επιστροφή στο βιβλίο. Ας μην ξεχνάμε ότι η Αθήνα ορίστηκε από την UNESCO ως Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου για το 2018, ότι η νέα Εθνική Βιβλιοθήκη στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος θα αποτελέσει πόλο έλξης ευρωπαϊκών προδιαγραφών, προσφέροντας αναγνωστική εμπειρία υψηλού επιπέδου – είναι τουλάχιστον ελπιδοφόρες κινήσεις αυτές. Γενικά, παραμένουμε αισιόδοξοι πως το κοινό ενδιαφέρεται για τις θεματικές που έχουμε επιλέξει και αυτό μάς δίνει δύναμη να προχωρήσουμε.
Ποιο ήταν το πρώτο βιβλίο που εκδώσατε:
Το βιβλίο του Dana McKenzie, το Σύμπαν δίχως λέξεις. Ο Dana McKenzie εξιστορεί την περιπέτεια των μαθηματικών από τα αρχαία χρόνια μέχρι τη σύγχρονη εποχή δίνοντας μια ολοκληρωμένη εικόνα, διανθισμένη από χιουμοριστικές ιστορίες. Το βιβλίο δεν σταματά στα ιστορικά στοιχεία, αλλά προχωρά δίνοντας «δείγματα μαθηματικής γραφής», συζητώντας διάσημες μαθηματικές εξισώσεις, τις οποίες συνήθως βρίσκει κανείς μόνο σε προχωρημένα βιβλία, με τρόπο προσιτό στο ευρύ κοινό. Έτσι ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία μαζί με την ιστορία να πάρει μια γεύση και από τη δουλειά των επιστημόνων, χωρίς να απαιτείται από τον ίδιο να είναι ειδικός στο αντικείμενο.
Το βιβλίο καλύπτει μια ευρύτατη γκάμα, που ξεκινάει από τα στοιχειώδη μαθηματικά για να φτάσει στα πιο προχωρημένα σύγχρονα θεωρητικά ζητήματα. Από το Πυθαγόρειο Θεώρημα, μέχρι το θεώρημα του Φερμά. Αλλά και το φοβερό π, τα παράδοξα του Ζήνωνα, τον τύπο του Αρχιμήδη για τους μοχλούς, τον αντίστοιχο του Καρντάνο για την επίλυση τριτοβάθμιων εξισώσεων, τους νόμους του Κέπλερ για τις κινήσεις των πλανητών. Από εκεί στη νευτώνεια φυσική και στην ηλεκτρομαγνητική θεωρία του Μάξγουελ, για να καταλήξει τελικά στις διαφορικές εξισώσεις του χάους, τους μετασχηματισμούς της σχετικότητας και τους νόμους της κβαντομηχανικής που περιγράφουν τον μικρόκοσμο.
Με ποιο κριτήριο αποφασίζετε για την εκάστοτε έκδοση;
Οι τίτλοι εξετάζουν τα τελευταία επιτεύγματα της επιστήμης με κριτικό και εκλαϊκευτικό τρόπο, χωρίς να θυσιάζουν την ακρίβεια της περιγραφής. Δίνουμε έμφαση στη διαθεματικότητα, το βασικό κριτήριο όμως για την επιλογή των τίτλων είναι να εκδίδουμε βιβλία τα οποία θα επιλέγαμε να διαβάσουμε και εμείς οι ίδιοι.
Όπως σας ανέφερα, στόχος μας είναι να δείξουμε πως η επιστήμη και η τεχνολογία δεν αφορούν μόνο όσους εργάζονται σε ένα απομονωμένο εργαστήριο. Αντιθέτως, βρίσκουν εφαρμογές σε πολλές πτυχές της καθημερινότητάς μας και αφορούν τον καθένα. Σε αυτή την κατεύθυνση νομίζω πως, παρά τα σημαντικά βήματα από προηγούμενους εκδοτικούς οίκους που άνοιξαν τον δρόμο, υπάρχει ακόμη χώρος για νέες εκδόσεις.
Πόσα άτομα κρύβονται πίσω από τον εκδοτικό σας οίκο;
Είμαστε μικρός εκδοτικός. Η ομάδα μας αποτελείται από κάποιους βασικούς συντελεστές αναφορικά με την επιλογή των τίτλων προς έκδοση, και στη συνέχεια συνεργαζόμαστε με εξωτερικούς συνεργάτες -μεταφραστές, επιμελητές, επιστημονικούς επιμελητές, γραφίστες, τυπογράφους-, καλύπτοντας φυσικά όλο το φάσμα της έκδοσης ενός βιβλίου.
Τίποτα δεν θα ήταν εφικτό χωρίς τη βοήθεια αυτών των πολύτιμων συνεργατών που κρύβονται πίσω από την περιπέτεια του κάθε βιβλίου. Επίσης σημαντικό κομμάτι στην επιτυχία της ΡΟΠΗΣ οφείλεται στους ξένους εκδοτικούς που μας εμπιστεύθηκαν -αν και είμαστε πρωτοεμφανιζόμενος οίκος- καθώς και των εκπροσώπων τους στην Ελλάδα. Επιπλέον, θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαίτερα και την ομάδα του BLIND Studiο, ένα νέο δημιουργικό γραφείο της πόλης, που επίσης μας βοήθησε πολύ στη διαμόρφωση μιας οπτικής ταυτότητας η οποία να αντικατοπτρίζει αυτό που θέλαμε να είναι η ΡΟΠΗ
Ποιο βιβλίο διαβάσατε τελευταία:
Το Και τώρα, ανθρωπάκο; του Χανς Φάλαντα στην εξαιρετική μετάφραση της Ιωάννας Αβραμίδου από τις Εκδόσεις Gutenberg. Ένα βιβλίο που μας ξαναθυμίζει τα βασικά της ανθρώπινης ύπαρξης. Το γεγονός πως ο άνθρωπος γεννιέται γυμνός, προχωρά αθώος, μεγαλώνει ένοχος και πεθαίνει αξιοπρεπής ή αναξιοπρεπής. Το μόνο που θα πάρει μαζί του σαν τερματίσει τον βίο του είναι η αξιοπρέπεια και τίποτε άλλο. Νομίζω πως είναι ένα βιβλίο που παραμένει επίκαιρο και σε αυτό μπορεί κανείς να δει πως τα ίδια μεγάλα ζητήματα, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα ως ανθρωπότητα δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο του 21ου αιώνα.
Έχετε να μας προτείνετε 3 βιβλία για το καλοκαίρι;
Υπάρχει μια πολύ πλούσια σοδειά βιβλίων, και νομίζω πως είναι ενθαρρυντικό το γεγονός, όπως προανέφερα, πως στην περίοδο της οικονομικής κρίσης παρατηρείται το φαινόμενο της δημιουργίας πολλών νέων, μικρών εκδοτικών οίκων. Επιπλέον, είναι τόσο μεγάλος ο αριθμός νέων κυκλοφοριών τους τελευταίους μήνες, σε εκδόσεις πολύ υψηλού επιπέδου, που πραγματικά είναι δύσκολη η επιλογή. Ελπίζω ωστόσο πως οι αναγνώστες δεν θα διστάσουν να πάρουν στις αποσκευές τους και ένα βιβλίο εκλαϊκευμένης επιστήμης είτε αφορά τη φυσική, είτε τη βιολογία, είτε ακόμη και την ιστορία των επιστημών.
Επιτρέψτε μου λοιπόν να προτείνω τρία βιβλία εκλαϊκευμένης επιστήμης από τις πρόσφατες κυκλοφορίες. Πρόκειται για το Ένα Όμορφο Ερώτημα του Frank Wilczek (μετάφραση: Σοφία Νικολαΐδου) από τις Εκδόσεις Κάτοπτρο, το Sapiens του Χαράρι Νωε Γιουβάλ (μετάφραση: Μιχάλης Λαλιώτης) των Εκδόσεων Αλεξάνδρεια και τέλος τη Γέννεση μιας νέας φυσικής του Cohen Bernard (μετάφραση: Μανόλης Καρτσωνάκης) από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
Τέλος, αν μου επιτρέπετε και μια πρόταση από το εκδοτικό πρόγραμμα της ΡΟΠΗΣ, τότε νομίζω πως το βιβλίο του Steven Weinberg Πώς να εξηγήσουμε τον Κόσμο: Το ταξίδι για την ανακάλυψη της σύγχρονης επιστήμης (μετάφραση: Αλεξάνδρα Κρητικού), θα σας ταξιδέψει σε αυτή τη συγκλονιστική περιπέτεια που ξεκίνησε πριν από μερικές χιλιάδες χρόνια στα παράλια του Αιγαίου.
Πείτε μας με τι μουσική… συνοδεύετε το διάβασμά σας!
Σίγουρα MOBY και Amy Winehouse, για αυτό και επιλέξαμε να εκδώσουμε και αυτές τις δύο βιογραφίες! Ωστόσο τις περισσότερες φορές για το διάβασμα προτιμώ την κλασική μουσική (και πιο συγκεκριμένα την προκλασική περίοδο του μπαρόκ), την οποία και αγαπώ λόγω των προηγούμενων σπουδών μου στη μουσική. Ωστόσο θεωρώ πως κάθε βιβλίο μας έχει το δικό του μοναδικό ρεπερτόριο, το οποίο συνοδεύει τις ιδέες και τις εικόνες που δημιουργεί.
